Confuciusornis

Hasło w trakcie rozbudowy 

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Confuciusornis (konfuciuzornis)
Długość	zob. tekst
Wysokość	zob. tekst
Masa	zob. tekst
Dieta	prawdopodobnie mięsożerny
Miejsce	Chiny - Liaoning (formacje Yixian i Jiufotang)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 125,7-120 Ma wczesna kreda (barrem-apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Avialae Pygostylia Confuciusornithiformes Confuciusornithidae
Skamieniały szkielet Confuciusornis. Fot. Tommy [5]

Wstęp

Confuciusornis to ptak należący do Pygostylia żyjący we wcześniej kredzie na terenie dzisiejszych Chin. Jest on znany z setek okazów, dzięki czemu jest najlepiej poznanym chińskim mezozicznym ptakiem. Nazwa rodzajowa honoruje Konfucjusza, znanego, starożytnego myśliciela z Chin.

Taksonomia

Holotyp C. shifan. Fot. Dlyj0604 [1].

Rodzaj Confuciusornis wraz z gatunkiem typowym C. sanctus został nazwany przez Hou i współpracowników (1995) na postawie trzech okazów (IVPP V10918, IVPP V10895 oraz IVPP V10919-10925), które nie miały pokrywających się ze sobą elementów. Na postawie nowych, bardziej kompletnych szkieletów konfuciuzornisa, Chiappe i in. (1999) stwierdzili, że pierwotna interpretacja była prawidłowa. Hou (1997) nazwał dwa kolejne gatunki z rodzaju Confuciusornis: C. suniae oraz C. chuonzhous. Dwa lata później, Hou i inni opisali czwarty gatunek, który otrzymał nazwę C. dui. W 2002 roku ukazała się monografia opisujący bliskiego kuzyna Confuciusornis - Jinzhouornis autorstwa Hou i innych. W latach 2009-2010 zostały opisane następne gatunki Confuciusornis: C. feducciai oraz C. jianchangensis. Chiappe i in. (2008) sugerowali, że Jinzhouornis jest młodszym synonimem omawianego ptaka. Trzy lata później, Marugan-Lobon i współautorzy zaproponowali, że C. feducciai jest tym samym co C. sanctus. W celu ustalenia ważności przedstawicieli Confuciusornithiformes, Wang i in. (2019) przeprowadzili rewizję taksoniczną całej grupy. Zdaniem badaczy ważnymi gatunkami są C. sanctus, C. dui, E. zhengi oraz C. hengdaoziensis, zaś pozostałe to jedynie synonimy C. sanctus (wyjątkiem jest "C." chuonzhous). W 2022 roku został opisany, następny gatunek C. shifan, który jest obecnie uważany za trzeci ważny gatunek Confuciusornis. O taksonomii gatunków zobacz również w ich opisach.

Budowa

Czaszka

Czaszka C. sanctus (A) i C. sp. (B). Źródło: Li i in., 2018 [2].

Początkowo uważano, że Confuciusornis miał prymitywną, diapsydową budowę czaszki, (czyli posiadającą dwie skroniowe pary otworów czaszkowych, jak u większości gadów), jednak obecnie uważa się, że była ona bardziej podobna do współczesnych ptaków. W widoku bocznym czaszka miała podobny kształt do trójkąta oraz mocny, spiczasty dziób pozbawiony zębów. Szczególnie wyróżniała się głębokością i solidnością szczęk, zwłaszcza żuchwy w przedniej 1/3 swojej długości. Przednia część kości przedszczękowej oraz zębowej były pokryte głębokimi otworami nerwowo-naczyniowymi oraz bruzdami. Obecność tych struktur świadczyła o obecności powłoki keratynowej na dziobie. Górna krawędź tnąca dzioba była prosta na całej długości. Podobnie jak w górnej części pyska, krawędź tnąca żuchwy była prosta na całej swojej długości, a ostry koniec żuchwy był wcięty przez wyraźne zagłębienie wcięcie. Kości przedszczękowe były zrośnięte ze sobą na większej części przedniej połowy pyska, a ich końce były oddzielone V-kształtnym wcięciem. Kość nosowa była niewielka, mniejsza niż u współczesnych ptaków. Confuciusornis miał również duże oczodoły (Chiappe i in., 1999; Elżanowski i in., 2018; Zhou i Hou, 2002).

Szkielet pozaczaszkowy

Ze względu na słabe zachowanie kręgów szyjnych Confuciusornis, nie można jednoznacznie stwierdzić czy miały one otwory pneumatyczne. Odcinek grzbietowy mógł liczyć co najmniej 12 amfiplatycznych (płaskie z przodu i z tyłu) kręgów. Ich wyrostki kolczyste były wysokie. Synsacrum składało się z 7 całkowicie zrośniętych ze sobą kręgów. Pygostyl stanowił 60% długości kości piszczelowo-stępowej. Łopatka i kość krucza były ze sobą zrośnięte, tworząc jednolitą kość łopatkowo-kruczą. Widełki miały masywną budowę oraz kształt zbliżony do litery U, podobne jak archeopteryks. Mostek konfuciuzornisa był płaski. Masywne kończyny przednie miały prymitywną budowę: kość ramienna dłuższa od promieniowej oraz łokciowej. Jedną z cech charakterystycznych C. sanctus jest to, że grzebień naramienno-piersiowy miał duży, owalny otwór, który otwierał się zarówno od strony przedniej jak i tylnej. Skrzydła omawianego ptaka były wyposażone w masywne pazury. Miednica miała prymitywną budowę. Prosty i smukły tibiotarsus był dłuższy od kości udowej. Kości śródstopia II-IV miały podobną szerokość. Paliczki i pazury Confuciusornis przypominały te u dzisiejszych ptaków siadających, jednak pozycja palca tylnego odbiegała od tej spotykanej u współczesnych przedstawicieli tej grupy (Chiappe i in., 1999; Zhou i Hou, 2002).

Gatunki ważne

C. sanctus

Skamieniały szkielet C. sanctus. Źródło: [3]

C. shifan

Zdjęcie oraz schemat przedstawiający holotyp C. shifan. Źródło: Wang i in., 2022 [4].

Spis gatunków

Confuciusornis	Hou, Zhou, Gu i Zhang, 1995
= Jinzhouornis	Hou, Zhou, Zhang i Gu, 2002
C. sanctus	Hou, Zhou, Gu i Zhang, 1995
= Confuciusornis suniae	Hou, 1997
= Jinzhouornis yixianensis	Hou, Zhou, Zhang i Gu, 2002
= Jinzhouornis zhangjiyingia	Hou, Zhou, Zhang i Gu, 2002
= Confuciusornis feducciai	Zhang, Gao, Meng, Liu, Hou i Zhen, 2009
= Confuciusornis jianchangensis	Li, Wang i Hou, 2010
"Confuciusornis" chuonzhous	Hou, 1997	?nomen dubium
C. dui	Hou, Martin, Zhou, Feduccia i Zhang, 1999
C. shifan	Wang, Hu, Zhang, Wang, Zhao, Sullivan i Xu, 2022

Bibliografia

Chiappe, L. M., Ji, S., Ji, Q., & Norell, M. A. (1999). "Anatomy and systematics of the Confuciusornithidae (Theropoda: Aves) from the Late Mesozoic of northeastern China". Bulletin of the American Museum of Natural History

Chiappe, L. M., Marugán-Lobón, J., Ji, S. A., & Zhou, Z. (2008). "Life history of a basal bird: morphometrics of the Early Cretaceous Confuciusornis". Biology Letters, 4(6), 719-723. doi:10.1098/rsbl.2008.0409

Elżanowski, A., Peters, D. S., & Mayr, G. (2018). "Cranial morphology of the Early Cretaceous bird Confuciusornis". Journal of Vertebrate Paleontology, 38(2), e1439832. doi:10.1080/02724634.2018.1439832

Hou, L. (1997). "Mesozoic Birds of China". Phoenix Valley Bird Park, Lugu Hsiang, Taiwan. pp. 1-227 [tłumaczenie na angielski Will Downs, Bilby Research Center Northern Arizona University January, 2001]

Hou, L., Martin, L. D., Zhou, Z., Feduccia, A., & Zhang, F. (1999). "A diapsid skull in a new species of the primitive bird Confuciusornis". Nature, 399(6737), 679-682. doi:10.1038/21411

Hou, L., Zhou, Z., Gu, Y., & Zhang, H. (1995). "Confuciusornis sanctus, a new Late Jurassic sauriurine bird from China". Chinese Science Bulletin. 40 (18): 1545-1551.

Hou, L., Zhou, Z,. Zhang, F., & Gu, Y. (2002). "Mesozoic Birds from Western Liaoning in China". Shenyang: Liaoning Science and Technology Publishing House. 1-120

Li, L., Wang, J. Q., & Hou, S. L. (2010). "A new species of Confuciusornis from Lower Cretaceous of Jianchung, Liaoning, China". Global Geology, 29, 183-187.

Marugan-Lobon, J., Chiappe, L. M., Ji, S. A., Zhou, Z., Chunling, G., Hu, D., & Meng, Q. (2011). "Quantitative patterns of morphological variation in the appendicular skeleton of the Early Cretaceous bird Confuciusornis". Journal of Systematic Palaeontology, 9(1), 91-101. doi:10.1080/14772019.2010.517786

Wang, R., Hu, D., Zhang, M., Wang, S., Zhao, Q., Sullivan, C., & Xu, X. (2022). "A new confuciusornithid bird with a secondary epiphyseal ossification reveals phylogenetic changes in confuciusornithid flight mode". Communications Biology, 5(1), 1398. doi:10.1038/s42003-022-04316-6

Wang, M., O’Connor, J. K., & Zhou, Z. (2019). "A taxonomical revision of the Confuciusornithiformes (Aves: Pygostylia)". Vertebrata Palasiatica, 57(1), 1-37. doi:10.19615/j.cnki.1000-3118.180530

Zhang, Z., Gao, C., Meng, Q., Liu, J., Hou, L., & Zheng, G. (2009). "Diversification in an Early Cretaceous avian genus: evidence from a new species of Confuciusornis from China". Journal of Ornithology, 150(4), 783-790. doi:10.1007/s10336-009-0399-x

Zhou, Z., & Hou, L. (2002). "The discovery and study of Mesozoic birds in China". [w:] Chiappe, L. M., & Witmer, L. M. (red). "Mesozoic Birds: Above the Heads of Dinosaurs". University of California Press, pp. 161-183