Joaquinraptor: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|Korekta = | |Korekta = | ||
|nazwa = ''Joaquinraptor'' (?joakwinraptor) | |nazwa = ''Joaquinraptor'' (?joakwinraptor) | ||
| − | |długość = | + | |długość = > 7,2 m (osobnik niedojrzały?)<ref>oszacowanie własne na podstawie Fig. 2 z Ibiricu i in., 2025</ref> |
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |masa = 1 | + | |masa = > 1 t (osobnik niedojrzały?) |
|dieta = mięsożerny | |dieta = mięsożerny | ||
|miejsce = [[Argentyna]] - Chubut | |miejsce = [[Argentyna]] - Chubut | ||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
[[Megaraptoridae]] | [[Megaraptoridae]] | ||
| − | |grafika = Joaquinraptor | + | |grafika = Joaquinraptor casali.png |
| − | |podpis = | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Ddinodan [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Joaquinraptor_casali.png] |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 40: | Linia 40: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] (UNPSJB-PV 1112) to częściowo [[artykułowany]] niepełny szkielet jednego osobnika, który tworzą mocno [[dysartykułowany|dysartykułowana]] czaszka (prawa kość szczękowa, dach czaszki z mózgoczaszką, ?prawa k. zaoczodołowa, prawa k. kwadratowa, obie k. zębowe oraz zęby [zarówno zachowane w kościach pyska i izolowane]), kompletne lub prawie całe części kręgosłupa ([[intercentrum]] [[atlas|obrotnika]], trzy kręgi ogonowe, żebra grzbietowe, fragmenty innych żeber i prawdopodobnych [[gastralia|gastralii]] oraz łuk hemalny), a także elementy szkieletu obwodowego (lewa k. łopatkowo-krucza, k. ramienna, k. łokciowa, k. promieniowa, paliczek pazura drugiego palca prawej kończyny przedniej, lewa k. udowa, większość prawej k. piszczelowej, dalszy koniec trzeciego paliczka trzeciego palca prawdopodobnie prawej kończyny tylnej, prawy paliczek pazura tegoż palca i prawdopodobnie częściowy pierwszy paliczek czwartego palca lewej kończyny tylnej) oraz liczne niezidentyfikowane fragmenty szkieletu. Analiza paleohistologiczna i zrośnięcie się szwów mózgoczaszki wskazują, że osobnik ten w chwili śmierci był dojrzały płciowo lecz prawdopodobnie nie osiągnął dojrzałości | + | [[Plik:Joaquinraptor skeletal.webp|thumb|Materiał kopalny ''Joaquinraptor casali'' i rekonstrukcja jego szkieletu. Źródło: Ibiricu i in., 2025 [https://www.nature.com/articles/s41467-025-63793-5]]] |
| + | [[Holotyp]] (UNPSJB-PV 1112) to częściowo [[artykułowany]] niepełny szkielet jednego osobnika, który tworzą mocno [[dysartykułowany|dysartykułowana]] czaszka (prawa kość szczękowa, dach czaszki z mózgoczaszką, ?prawa k. zaoczodołowa, prawa k. kwadratowa, obie k. zębowe oraz zęby [zarówno zachowane w kościach pyska i izolowane]), kompletne lub prawie całe części kręgosłupa ([[intercentrum]] [[atlas|obrotnika]], trzy kręgi ogonowe, żebra grzbietowe, fragmenty innych żeber i prawdopodobnych [[gastralia|gastralii]] oraz łuk hemalny), a także elementy szkieletu obwodowego (lewa k. łopatkowo-krucza, k. ramienna, k. łokciowa, k. promieniowa, paliczek pazura drugiego palca prawej kończyny przedniej, lewa k. udowa, większość prawej k. piszczelowej, dalszy koniec trzeciego paliczka trzeciego palca prawdopodobnie prawej kończyny tylnej, prawy paliczek pazura tegoż palca i prawdopodobnie częściowy pierwszy paliczek czwartego palca lewej kończyny tylnej) oraz liczne niezidentyfikowane fragmenty szkieletu. Analiza paleohistologiczna i zrośnięcie się szwów mózgoczaszki wskazują, że osobnik ten w chwili śmierci był dojrzały płciowo lecz prawdopodobnie nie osiągnął dojrzałości szkieletowej(nie osiągnął maksymalnych rozmiarów ciała)i umarł, gdy miał co najmniej 19 lat. | ||
| + | Co ciekawe, z kościami zębowymi stowarzyszona była izolowana prawa kość ramienna niezidentyfikowanego krokodylomorfa (UNPSJB-PV 1113), w której trzon były wbite zęby k. zębowej joakwinraptora. | ||
==Budowa, paleobiologia i systematyka== | ==Budowa, paleobiologia i systematyka== | ||
| − | Joakwinraptor wyglądał | + | Joakwinraptor wyglądał zapewne podobnie do innych megaraptorów, takich jak [[Megaraptor|megaraptor]] - miał wydłużony pysk, bardzo rozwinięty system worków powietrznych wewnątrz kości (choć nie w postaci pneumoosteonu, lecz gęsto upakowanych zewnętrznych włókien we wnętrzu kości) oraz bardzo rozwinięte kończyny przednie z wydłużonymi pazurami. Odróżniał się od nich głównie szczegółami w budowie czaszki, kręgów oraz kości kończyn. Analiza filogenetyczna umieściła go w kladzie wewnątrz [[Megaraptoridae|megaraptorydów]], obejmującym głównie południowoamerykańskie rodzaje, jako takson siostrzany dla podgrupy obejmującej megaraptora, [[Maip|maipa]], [[Tratayenia|tratajenię]] i [[Aerosteon|aerosteona]]. |
Omawiany rodzaj podobnie jak jego krewniacy był szczytowym drapieżnikiem swojego ekosystemu, polującym na mniejsze od siebie zwierzęta, takie jak krokodylomorfy, [[Ornithopoda|ornitopody]], czy młodociane [[Titanosauria|tytanozaury]]. | Omawiany rodzaj podobnie jak jego krewniacy był szczytowym drapieżnikiem swojego ekosystemu, polującym na mniejsze od siebie zwierzęta, takie jak krokodylomorfy, [[Ornithopoda|ornitopody]], czy młodociane [[Titanosauria|tytanozaury]]. | ||
Aktualna wersja na dzień 14:17, 24 wrz 2025
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Joaquinraptor (?joakwinraptor) | |
|---|---|
| Długość | > 7,2 m (osobnik niedojrzały?)[1] |
| Masa | > 1 t (osobnik niedojrzały?) |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Argentyna - Chubut
(najwyższa część formacji Lago Colhué Huapí) |
| Czas |
ok. 67 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Ddinodan [2] | |
Wstęp
Joaquinraptor to rodzaj dużego teropoda z grupy megaraptorów żyjącego u schyłku Mezozoiku na południu dzisiejszej Argentyny. Był to prawdopodobnie jeden z ostatnich przedstawicieli swego kladu.
Etymologia
Nazwa rodzajowa oznacza "złodziej Joaquína" u upamiętnia syna pierwszego autora opisu (Lucia M. Ibiricu) oraz nieformalną nazwę dla stanowiska ("Valle Joaquín"), w którego osadach zostały znalezione jego szczątki. Epitet gatunkowy honoruje natomiast dr Gabriela A. Casala za jego zasługi w rozwoju wiedzy o geologii i paleontologii kredy centralnej Patagonii (w tym nazwanie formacji geologicznej Lago Colhué Huapí, w której pokładach znaleziono szczątki kilku dinozaurów, w tym omawianego taksonu).
Materiał kopalny
Holotyp (UNPSJB-PV 1112) to częściowo artykułowany niepełny szkielet jednego osobnika, który tworzą mocno dysartykułowana czaszka (prawa kość szczękowa, dach czaszki z mózgoczaszką, ?prawa k. zaoczodołowa, prawa k. kwadratowa, obie k. zębowe oraz zęby [zarówno zachowane w kościach pyska i izolowane]), kompletne lub prawie całe części kręgosłupa (intercentrum obrotnika, trzy kręgi ogonowe, żebra grzbietowe, fragmenty innych żeber i prawdopodobnych gastralii oraz łuk hemalny), a także elementy szkieletu obwodowego (lewa k. łopatkowo-krucza, k. ramienna, k. łokciowa, k. promieniowa, paliczek pazura drugiego palca prawej kończyny przedniej, lewa k. udowa, większość prawej k. piszczelowej, dalszy koniec trzeciego paliczka trzeciego palca prawdopodobnie prawej kończyny tylnej, prawy paliczek pazura tegoż palca i prawdopodobnie częściowy pierwszy paliczek czwartego palca lewej kończyny tylnej) oraz liczne niezidentyfikowane fragmenty szkieletu. Analiza paleohistologiczna i zrośnięcie się szwów mózgoczaszki wskazują, że osobnik ten w chwili śmierci był dojrzały płciowo lecz prawdopodobnie nie osiągnął dojrzałości szkieletowej(nie osiągnął maksymalnych rozmiarów ciała)i umarł, gdy miał co najmniej 19 lat. Co ciekawe, z kościami zębowymi stowarzyszona była izolowana prawa kość ramienna niezidentyfikowanego krokodylomorfa (UNPSJB-PV 1113), w której trzon były wbite zęby k. zębowej joakwinraptora.
Budowa, paleobiologia i systematyka
Joakwinraptor wyglądał zapewne podobnie do innych megaraptorów, takich jak megaraptor - miał wydłużony pysk, bardzo rozwinięty system worków powietrznych wewnątrz kości (choć nie w postaci pneumoosteonu, lecz gęsto upakowanych zewnętrznych włókien we wnętrzu kości) oraz bardzo rozwinięte kończyny przednie z wydłużonymi pazurami. Odróżniał się od nich głównie szczegółami w budowie czaszki, kręgów oraz kości kończyn. Analiza filogenetyczna umieściła go w kladzie wewnątrz megaraptorydów, obejmującym głównie południowoamerykańskie rodzaje, jako takson siostrzany dla podgrupy obejmującej megaraptora, maipa, tratajenię i aerosteona.
Omawiany rodzaj podobnie jak jego krewniacy był szczytowym drapieżnikiem swojego ekosystemu, polującym na mniejsze od siebie zwierzęta, takie jak krokodylomorfy, ornitopody, czy młodociane tytanozaury.
Spis gatunków
| Joaquinraptor | Ibiricu, Lamanna, Alvarez, Cerda, Caglione, Cardozo, Luna i Martínez, 2025 |
| J. casali | Ibiricu, Lamanna, Alvarez, Cerda, Caglione, Cardozo, Luna i Martínez, 2025 |
Bibliografia
Ibiricu, L.M.; Lamanna, M.C.; Alvarez, B.N.; Cerda, I.A.; Caglianone, J.L.; Cardozo, N.V.; Luna, M. & Martínez, R.D. (2025). "Latest Cretaceous megaraptorid theropod dinosaur sheds light on megaraptoran evolution and palaeobiology". Nature Communications. 16 8298. doi:10.1038/s41467-025-63793-5
- ↑ oszacowanie własne na podstawie Fig. 2 z Ibiricu i in., 2025
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Joaquinraptor_casali.png){kind=link}