Daxiatitan: Różnice pomiędzy wersjami
m (a jeśli filogeneza wg You i in. była poprawna? usunąłem też dziwne znaczki:
) |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|- | |- | ||
| [[Maciej Ziegler]] | | [[Maciej Ziegler]] | ||
| − | | [[Adrian Tkocz]] | + | | [[Marcin Szermański]], [[Adrian Tkocz]] |
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
[[Somphospondyli]] | [[Somphospondyli]] | ||
| − | [[Euhelopodidae]] | + | ? [[Euhelopodidae]] |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Daxiatitan.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Daxiatitan.jpg|400px|]] | ||
| Linia 59: | Linia 59: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Daxiatitan'' to [[rodzaj]] gigantycznego [[Sauropoda|zauropoda]], | + | ''Daxiatitan'' to [[rodzaj]] gigantycznego [[Sauropoda|zauropoda]], żyjącego we wczesnej kredzie (wiek bliżej nieokreślony) na terenie obecnych Chin. Opisano go w [[2008]] roku na podstawie niekompletnego szkieletu odkrytego w osadach grupy Hekou (basen Lanzhou, prowincja Gansu, [[Chiny]]). |
W tych samych osadach co ''Daxiatitan'' odnaleziono też innego olbrzymiego [[Titanosauriformes|tytanozaurokształtnego]] zauropoda - ''[[Huanghetitan]] liujiaxiaensis'', dużego iguanodonta ''[[Lanzhousaurus]]'' oraz wiele innych dinozaurów, ryb i żółwi. | W tych samych osadach co ''Daxiatitan'' odnaleziono też innego olbrzymiego [[Titanosauriformes|tytanozaurokształtnego]] zauropoda - ''[[Huanghetitan]] liujiaxiaensis'', dużego iguanodonta ''[[Lanzhousaurus]]'' oraz wiele innych dinozaurów, ryb i żółwi. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa odnosi się do miejsca znalezienia | + | Nazwa [[rodzaj]]owa odnosi się do miejsca znalezienia szczątków zauropoda. ''Daxia'' to chińska nazwa jednego z dopływów Żółtej Rzeki, który płynie przez obszar Linxia w prowincji Gansu. Drugi człon nazwy (''titan'') to słowo często wykorzystywane do nadawania nazw zauropodom (w szczególności tytanozaurokształtnym), symbolizujące wielkość. Pochodzi z języka greckiego. Z kolei epitet gatunkowy (''binglingi'') pochodzi od tybetańskiego słowa ''Bingling'', oznaczającego 100000 buddów. Odnosi się ona do świątyni Bingling, słynnej atrakcji turystycznej niedaleko tamy Liujiaxia, około 80 km na południowy zachód od Lanzhou - stolicy Gansu. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] to niekompletny szkielet | + | [[Holotyp]] to niekompletny szkielet zawierający: dziesięć tylnych kręgów szyjnych, dziesięć grzbietowych, dwa przednie kręgi ogonowe, części żeber szyjnych i piersiowych, łuk termalny, prawą łopatkę i kość kruczą oraz prawą kość udową (177 cm). |
Okaz typowy oznaczony numerem katalogowym GSLTZP03–001 znajduje się w Centrum Badań i Eksploatacji Skamieniałości w Trzeciej Akademii Geologii i Eksploatacji Zasobów Mineralnych Prowincji Gansu w Lanzhou (Fossil Research and Development Center of the Third Geology and Mineral Resources Exploration Academy of Province Gansu). | Okaz typowy oznaczony numerem katalogowym GSLTZP03–001 znajduje się w Centrum Badań i Eksploatacji Skamieniałości w Trzeciej Akademii Geologii i Eksploatacji Zasobów Mineralnych Prowincji Gansu w Lanzhou (Fossil Research and Development Center of the Third Geology and Mineral Resources Exploration Academy of Province Gansu). | ||
==Budowa i rozmiary== | ==Budowa i rozmiary== | ||
| − | Olbrzymie (o długości 91 cm) kręgi szyjne daksiatytana | + | Olbrzymie (o długości 91 cm) kręgi szyjne daksiatytana wskazują, że był to jeden z największych dinozaurów z Azji. Długość szyi oszacowano na ponad 12 m. Porównanie z długoszyim, znacznie prymitywniejszym [[euzauropod]]em ''[[Mamenchisaurus]] hochuanensis'' (szyja ok. 47% długości całkowitej) sugeruje zwierzę o długości 30 m. Szyja daksiatytana była jednak zaokrąglona i gruba, w przeciwieństwie do smukłej szyi mamenchizaura. Jeżeli ''Daxiatitan'' miał bardziej typowe proporcje (np. długi ogon), to jego długość musiała znacznie przekraczać 30 m. |
| − | + | Niezwykłą cechą jest budowa kości udowych, z dystalnymi kłykciami skośnymi górnobocznie pod kątem ok. 10° w porównaniu do osi kości udowej oraz tylnowewnętrznie i przedniozewnętrznie w widoku od dołu, co wskazuje na styl chodzenia zwierzęcia z mocno rozsuniętymi bocznie kończynami. | |
==Pozycja filogenetyczna== | ==Pozycja filogenetyczna== | ||
| − | [[Analiza kladystyczna]] ujawniła pozycję między [[rodzaj]]ami ''[[Euhelopus]]'' i ''[[Malawisaurus]]'', co dowodzi, że ''Daxiatitan'' jest [[bazalny]]m przedstawicielem [[Somphospondyli]]. Wg [[Michael D'Emic|D'Emica]] ([[2012]]) należy do [[Euhelopodidae]]. | + | [[Analiza kladystyczna]] You i in. (2008) ujawniła pozycję między [[rodzaj]]ami ''[[Euhelopus]]'' i ''[[Malawisaurus]]'', co dowodzi, że ''Daxiatitan'' jest [[bazalny]]m przedstawicielem [[Somphospondyli]]. Wg [[Michael D'Emic|D'Emica]] ([[2012]]) należy do [[Euhelopodidae]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 89: | Linia 89: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]] |
| − | D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]] | ||
| − | You, H.-L.; Li, D.-Q.; Zhou, L.-Q.; | + | You, H.-L.; Li, D.-Q.; Zhou, L.-Q.; Ji, Q (2008) "Daxiatitan binglingi: a giant sauropod dinosaur from the Early Cretaceous of China". Gansu Geology 17(4), 1-10.</small> |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 17:54, 10 lis 2012
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Marcin Szermański, Adrian Tkocz |
| Daxiatitan (daksiatytan) | |
|---|---|
| Długość: | >30 m (??) |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | Chiny - prowincja Gansu
(basen Lanzhou, grupa Hekou) |
| Czas występowania | 145-99 Ma
wczesna kreda |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Daxiatitan. Autor: Kunz Robinson. [1] | |
Wstęp
Daxiatitan to rodzaj gigantycznego zauropoda, żyjącego we wczesnej kredzie (wiek bliżej nieokreślony) na terenie obecnych Chin. Opisano go w 2008 roku na podstawie niekompletnego szkieletu odkrytego w osadach grupy Hekou (basen Lanzhou, prowincja Gansu, Chiny).
W tych samych osadach co Daxiatitan odnaleziono też innego olbrzymiego tytanozaurokształtnego zauropoda - Huanghetitan liujiaxiaensis, dużego iguanodonta Lanzhousaurus oraz wiele innych dinozaurów, ryb i żółwi.
Etymologia
Nazwa rodzajowa odnosi się do miejsca znalezienia szczątków zauropoda. Daxia to chińska nazwa jednego z dopływów Żółtej Rzeki, który płynie przez obszar Linxia w prowincji Gansu. Drugi człon nazwy (titan) to słowo często wykorzystywane do nadawania nazw zauropodom (w szczególności tytanozaurokształtnym), symbolizujące wielkość. Pochodzi z języka greckiego. Z kolei epitet gatunkowy (binglingi) pochodzi od tybetańskiego słowa Bingling, oznaczającego 100000 buddów. Odnosi się ona do świątyni Bingling, słynnej atrakcji turystycznej niedaleko tamy Liujiaxia, około 80 km na południowy zachód od Lanzhou - stolicy Gansu.
Materiał kopalny
Holotyp to niekompletny szkielet zawierający: dziesięć tylnych kręgów szyjnych, dziesięć grzbietowych, dwa przednie kręgi ogonowe, części żeber szyjnych i piersiowych, łuk termalny, prawą łopatkę i kość kruczą oraz prawą kość udową (177 cm).
Okaz typowy oznaczony numerem katalogowym GSLTZP03–001 znajduje się w Centrum Badań i Eksploatacji Skamieniałości w Trzeciej Akademii Geologii i Eksploatacji Zasobów Mineralnych Prowincji Gansu w Lanzhou (Fossil Research and Development Center of the Third Geology and Mineral Resources Exploration Academy of Province Gansu).
Budowa i rozmiary
Olbrzymie (o długości 91 cm) kręgi szyjne daksiatytana wskazują, że był to jeden z największych dinozaurów z Azji. Długość szyi oszacowano na ponad 12 m. Porównanie z długoszyim, znacznie prymitywniejszym euzauropodem Mamenchisaurus hochuanensis (szyja ok. 47% długości całkowitej) sugeruje zwierzę o długości 30 m. Szyja daksiatytana była jednak zaokrąglona i gruba, w przeciwieństwie do smukłej szyi mamenchizaura. Jeżeli Daxiatitan miał bardziej typowe proporcje (np. długi ogon), to jego długość musiała znacznie przekraczać 30 m.
Niezwykłą cechą jest budowa kości udowych, z dystalnymi kłykciami skośnymi górnobocznie pod kątem ok. 10° w porównaniu do osi kości udowej oraz tylnowewnętrznie i przedniozewnętrznie w widoku od dołu, co wskazuje na styl chodzenia zwierzęcia z mocno rozsuniętymi bocznie kończynami.
Pozycja filogenetyczna
Analiza kladystyczna You i in. (2008) ujawniła pozycję między rodzajami Euhelopus i Malawisaurus, co dowodzi, że Daxiatitan jest bazalnym przedstawicielem Somphospondyli. Wg D'Emica (2012) należy do Euhelopodidae.
Spis gatunków
| Daxiatitan | You, Li, Zhou i Ji, 2008 |
|---|---|
| D. binglingi | You, Li, Zhou i Ji, 2008 |
Bibliografia
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x
You, H.-L.; Li, D.-Q.; Zhou, L.-Q.; Ji, Q (2008) "Daxiatitan binglingi: a giant sauropod dinosaur from the Early Cretaceous of China". Gansu Geology 17(4), 1-10.
