Cratoavis: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(Salgado i in., 2025) |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|Korekta = | |Korekta = | ||
|nazwa = ''Cratoavis'' | |nazwa = ''Cratoavis'' | ||
| − | |długość = | + | |długość = 6,6 cm <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> |
| − | |wysokość = | + | |wysokość = 2,9 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |masa = | + | |masa = 4 g <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |dieta = | + | |dieta = rybożerny |
|miejsce = [[Brazylia]] - Ceará | |miejsce = [[Brazylia]] - Ceará | ||
<small>([[formacja]] [[Crato]])</small> | <small>([[formacja]] [[Crato]])</small> | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
[[Avialae]] | [[Avialae]] | ||
| + | |||
| + | [[Pygostylia]] | ||
[[Ornithothoraces]] | [[Ornithothoraces]] | ||
| Linia 38: | Linia 40: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Cratoavis'' to rodzaj ptaka z grupy [[Euenantiornithes]] żyjący na terenie dzisiejszej Brazylii w drugiej połowie epoki wczesnej kredy. Jest prawdopodobnie najmniejszym mezozoicznym ptakiem (najmniejszym ptakiem ogólnie jest koliberek hawański | + | ''Cratoavis'' to rodzaj ptaka z grupy [[Euenantiornithes]] żyjący na terenie dzisiejszej Brazylii w drugiej połowie epoki wczesnej kredy. Jest prawdopodobnie najmniejszym mezozoicznym ptakiem (najmniejszym ptakiem ogólnie jest koliberek hawański [''Mellisuga helenae'']) oraz pierwszym nazwanym mezozoicznym ptakiem z Brazylii. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 47: | Linia 49: | ||
==Budowa i systematyka== | ==Budowa i systematyka== | ||
| − | ''Cratoavis'' wyróżniał się swoimi mikrymi rozmiarami, lekką budową ciała oraz bardzo charakterystycznymi długimi sterówkami tylnymi, o wiele dłuższymi od reszty ciała tego ptaka. Do jego innych charakterystycznych cech należą: zęby w kości szczękowej, kręgi grzbietowe z wyjątkowo dobrze rozwiniętymi wyrostkami kolczystymi w kształcie wachlarza, poprzecznie szerokie wyrostki kolczyste kręgów ogonowych, silnie wklęsły środkowy margines k. kruczej, przednio zaokrąglona główka kości ramieniowej, k. piszczelowo-stępowa krótsza od k. udowej i zbliżona długością do k. śródstopia oraz wydłużone paliczki palca stopy III. | + | ''Cratoavis'' wyróżniał się swoimi mikrymi rozmiarami, lekką budową ciała oraz bardzo charakterystycznymi długimi sterówkami tylnymi, o wiele dłuższymi od reszty ciała tego ptaka. Do jego innych charakterystycznych cech należą: zęby w kości szczękowej, kręgi grzbietowe z wyjątkowo dobrze rozwiniętymi wyrostkami kolczystymi w kształcie wachlarza, poprzecznie szerokie wyrostki kolczyste kręgów ogonowych, silnie wklęsły środkowy margines k. kruczej, przednio zaokrąglona główka kości ramieniowej, k. piszczelowo-stępowa krótsza od k. udowej i zbliżona długością do k. śródstopia oraz wydłużone paliczki palca stopy III. Rozpiętość skrzydeł tego enantiornisa wynosiła ok. 10 cm. |
| − | Analiza filogenetyczna umieściła ''Cratoavis'' jako członka [[klad|kladu]] Euenantiornithes, bardziej zaawansowany od ''[[Elsornis]]'' i ''[[ | + | Analiza filogenetyczna umieściła ''Cratoavis'' jako członka [[klad|kladu]] Euenantiornithes, bardziej zaawansowany od ''[[Elsornis]]'' i ''[[Protopteryx]]''. Kolejna analiza filogenetyczna zawierająca większość znanych taksonów enantiornitów, potwierdziła jego wcześniejszą klasyfikację i uczyniła go taksonem siostrzanym ''[[Gretcheniao]]'' (Wang i in., 2022). |
| + | |||
| + | ==Dieta== | ||
| + | Salgado i współpracownicy (2025) opisali wnętrze jamy brzusznej [[holotyp]]u ''Cratoavis''. Naukowcy zauważyli, że w okolicach jelit oraz jelita ślepego znajdowały się szczątki co najmniej 2 ryb z gatunku ''Dastilbe crandalli''. Obecność tych resztek pokarmu świadczy o rybożernej diecie kratoawisa. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|{{V| ''Cratoavis''}} | |{{V| ''Cratoavis''}} | ||
| − | | {{Kpt|Carvahlo, [[Novas]], Agnolin, Isasi, Freitas i Andrade}}, [[2015]] | + | | {{Kpt|Carvahlo, [[Novas]], Agnolin, Isasi, Freitas}} i {{Kpt|Andrade}}, [[2015]] |
|- | |- | ||
|{{V| ''C. cearensis''}} | |{{V| ''C. cearensis''}} | ||
| − | | {{Kpt|Carvahlo, Novas, Agnolin, Isasi, Freitas i Andrade}}, 2015 | + | | {{Kpt|Carvahlo, [[Novas]], Agnolin, Isasi, Freitas}} i {{Kpt|Andrade}}, [[2015]] |
|} | |} | ||
| + | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | + | de Souza Carvalho, I., Novas, F. E., Agnolín, F. L., Isasi, M. P., Freitas, F. I., & Andrade, J. A. (2015a). "A Mesozoic bird from Gondwana preserving feathers". Nature Communications, 6(1), 7141. [[doi:10.1038/ncomms8141]] | |
| − | + | de Sousa Carvalho, I., Novas, F. E., Agnolín, F. L., Isasi, M. P., Freitas, F. I., & Andrade, J. A. (2015b). "A new genus and species of enantiornithine bird from the Early Cretaceous of Brazil". Brazilian Journal of Geology, 45(2), 161-171. [[doi:10.1590%2F23174889201500020001]] | |
| − | + | Salgado, F. L. K., Chiappe, L. M., Neumann, R., & de Souza Carvalho, I. (2025). "Evidence of piscivorous diet in an enantiornithine bird from the Lower Cretaceous of Brazil". Cretaceous Research, 106161. [[doi:10.1016/j.cretres.2025.106161]] | |
| − | Wang, X. | + | Wang, X., Cau, A., Luo, X., Kundrát, M., Wu, W., Ju, S., Guo, Z., Liu, Y., & Ji, Q. (2022). "A new bohaiornithid-like bird from the Lower Cretaceous of China fills a gap in enantiornithine disparity". Journal of Paleontology, 96(4), 961-976. [[doi:10.1017/jpa.2022.12]] |
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Avialae]] | [[Kategoria:Avialae]] | ||
[[Kategoria:Pygostylia]] | [[Kategoria:Pygostylia]] | ||
[[Kategoria:Ornithothoraces]] | [[Kategoria:Ornithothoraces]] | ||
[[Kategoria:Enantiornithes]] | [[Kategoria:Enantiornithes]] | ||
| − | [[Kategoria:Enantiornithes | + | [[Kategoria:Enantiornithes incertae sedis]] |
[[Kategoria:Ameryka Południowa (ptaki)]] | [[Kategoria:Ameryka Południowa (ptaki)]] | ||
[[Kategoria:Brazylia (ptaki)]] | [[Kategoria:Brazylia (ptaki)]] | ||
Aktualna wersja na dzień 20:22, 12 lip 2025
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Cratoavis | |
|---|---|
| Długość | 6,6 cm [1] |
| Wysokość | 2,9 cm (w biodrach) [1] |
| Masa | 4 g [1] |
| Dieta | rybożerny |
| Miejsce | Brazylia - Ceará |
| Czas |
ok. 115-113 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa Cratoavis. Autor: JohnnyMingau. [[1]] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Cratoavis to rodzaj ptaka z grupy Euenantiornithes żyjący na terenie dzisiejszej Brazylii w drugiej połowie epoki wczesnej kredy. Jest prawdopodobnie najmniejszym mezozoicznym ptakiem (najmniejszym ptakiem ogólnie jest koliberek hawański [Mellisuga helenae]) oraz pierwszym nazwanym mezozoicznym ptakiem z Brazylii.
Etymologia
Nazwa rodzajowa oznacza "ptak z Crato" (od łacińskiego wyrazu avis), co odnosi się do formacji geologicznej Crato, w której pokładach znaleziono szczątki Cratoavis . Epitet gatunkowy odnosi się do brazylijskiego stanu Ceará, na którego terenie odkryto skamieniałości tego awiala.
Materiał kopalny
Holotyp (UFRJ-DG 031 Av) to prawie kompletny, artykułowany szkielet zawierający niekompletną czaszkę, kosteczki słuchowe, liczne kręgi, żebra, miednicę , kości kończyn przednich i tylnych oraz pióra (konturowe, sterówki skrzydeł i ogona). Należał on najprawdopodobniej do osobnika nie w pełni dorosłego, który był jeszcze w fazie wzrostu, choć jego kręgi były już sztywno połączone ze sobą, jak u osobnika dorosłego (co utrudnia dokładne określenie stadium rozwoju tego zwierzęcia). Wstępnie został oznaczony jako nieokreślony euenantiornis (Carvahlo i in, 2015a).
Budowa i systematyka
Cratoavis wyróżniał się swoimi mikrymi rozmiarami, lekką budową ciała oraz bardzo charakterystycznymi długimi sterówkami tylnymi, o wiele dłuższymi od reszty ciała tego ptaka. Do jego innych charakterystycznych cech należą: zęby w kości szczękowej, kręgi grzbietowe z wyjątkowo dobrze rozwiniętymi wyrostkami kolczystymi w kształcie wachlarza, poprzecznie szerokie wyrostki kolczyste kręgów ogonowych, silnie wklęsły środkowy margines k. kruczej, przednio zaokrąglona główka kości ramieniowej, k. piszczelowo-stępowa krótsza od k. udowej i zbliżona długością do k. śródstopia oraz wydłużone paliczki palca stopy III. Rozpiętość skrzydeł tego enantiornisa wynosiła ok. 10 cm.
Analiza filogenetyczna umieściła Cratoavis jako członka kladu Euenantiornithes, bardziej zaawansowany od Elsornis i Protopteryx. Kolejna analiza filogenetyczna zawierająca większość znanych taksonów enantiornitów, potwierdziła jego wcześniejszą klasyfikację i uczyniła go taksonem siostrzanym Gretcheniao (Wang i in., 2022).
Dieta
Salgado i współpracownicy (2025) opisali wnętrze jamy brzusznej holotypu Cratoavis. Naukowcy zauważyli, że w okolicach jelit oraz jelita ślepego znajdowały się szczątki co najmniej 2 ryb z gatunku Dastilbe crandalli. Obecność tych resztek pokarmu świadczy o rybożernej diecie kratoawisa.
Spis gatunków
| Cratoavis | Carvahlo, Novas, Agnolin, Isasi, Freitas i Andrade, 2015 |
| C. cearensis | Carvahlo, Novas, Agnolin, Isasi, Freitas i Andrade, 2015 |
Bibliografia
de Souza Carvalho, I., Novas, F. E., Agnolín, F. L., Isasi, M. P., Freitas, F. I., & Andrade, J. A. (2015a). "A Mesozoic bird from Gondwana preserving feathers". Nature Communications, 6(1), 7141. doi:10.1038/ncomms8141
de Sousa Carvalho, I., Novas, F. E., Agnolín, F. L., Isasi, M. P., Freitas, F. I., & Andrade, J. A. (2015b). "A new genus and species of enantiornithine bird from the Early Cretaceous of Brazil". Brazilian Journal of Geology, 45(2), 161-171. doi:10.1590/23174889201500020001
Salgado, F. L. K., Chiappe, L. M., Neumann, R., & de Souza Carvalho, I. (2025). "Evidence of piscivorous diet in an enantiornithine bird from the Lower Cretaceous of Brazil". Cretaceous Research, 106161. doi:10.1016/j.cretres.2025.106161
Wang, X., Cau, A., Luo, X., Kundrát, M., Wu, W., Ju, S., Guo, Z., Liu, Y., & Ji, Q. (2022). "A new bohaiornithid-like bird from the Lower Cretaceous of China fills a gap in enantiornithine disparity". Journal of Paleontology, 96(4), 961-976. doi:10.1017/jpa.2022.12
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cratoavis_by_themingau_dezpfxm.png){kind=link}