Dzharacursor: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "{{DISPLAYTITLE:''Dzharacursor''}} {{Opis |Autor = Paweł Konarzewski |Korekta = |nazwa = ''Dzharacursor'' |dł...") |
m |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|Korekta = | |Korekta = | ||
|nazwa = ''Dzharacursor'' | |nazwa = ''Dzharacursor'' | ||
| − | |długość = | + | |długość = ok. 3,8 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> |
| − | |wysokość = | + | |wysokość = ok. 1,4 w (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |masa = | + | |masa = 150 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
|dieta = prawdopodobnie wszystkożerny | |dieta = prawdopodobnie wszystkożerny | ||
|miejsce = [[Uzbekistan]] - pustynia Kyzył-Kum | |miejsce = [[Uzbekistan]] - pustynia Kyzył-Kum | ||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Dzharacursor'' to jeden z najstarszych znanych azjatyckich przedstawicieli [[Ornithomimidae]] żyjący w [[późna kreda|późnej kredzie]] na terenie dzisiejszego Uzbekistanu. Po raz pierwszy został opisany w 1995 roku przez [[Nessov]]a jako ''[[Archaeornithomimus]] bissektensis''. | + | ''Dzharacursor'' (znany również jako "Bissekty ornithomimid") to jeden z najstarszych znanych azjatyckich przedstawicieli [[Ornithomimidae]] żyjący w [[późna kreda|późnej kredzie]] na terenie dzisiejszego Uzbekistanu. Po raz pierwszy został opisany w 1995 roku przez [[Nessov]]a jako ''[[Archaeornithomimus]] bissektensis''. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] o numerze katalogowym CCMGE 479/12457 to prawa kość udowa młodocianego osobnika. Materiał przypisany obejmuje ponad 800 kości od osobników w różnym wieku. Są to m.in. kości czaszki (k. przedszczękowa, czołowa i kwadratowa), kregi szyjne, grzbietowe, krzyżowe, ogonowe, kości obręczy barkowych i miednicznych, kości kończyn górnych (k. ramienne, łokciowe, promieniowe, śródręcza, paliczki i pazury) oraz kości kończyn dolnych (k. udowe, piszczelowe, strzałkowe, śródstopia, paliczki oraz pazury). Większość z | + | [[Holotyp]] o numerze katalogowym CCMGE 479/12457 to prawa kość udowa młodocianego osobnika. Materiał przypisany obejmuje ponad 800 kości od osobników w różnym wieku. Są to m.in. kości czaszki (k. przedszczękowa, czołowa i kwadratowa), kregi szyjne, grzbietowe, krzyżowe, ogonowe, kości obręczy barkowych i miednicznych, kości kończyn górnych (k. ramienne, łokciowe, promieniowe, śródręcza, paliczki i pazury) oraz kości kończyn dolnych (k. udowe, piszczelowe, strzałkowe, śródstopia, paliczki oraz pazury). Większość z tych kości została opisana w 2016 roku przez Suesa i Averianova. |
==Budowa i systematyka== | ==Budowa i systematyka== | ||
| − | ''Dzharacursor'' ogólną budową zapewne przypominał pozostałe [[Ornithomimidae|ornitomimidy]]. Było to lekko zbudowane zwierzę mające wydłużony pysk oraz nogi. Od swoich kuzynów różnił się szczegółami budowy czaszki (k. czołowej), kręgów szyjnych, grzbietowych, ogonowych, śródręcza, k. kulszowej, śródstopia oraz pazurów stopy. Kręgi grzbietowe były pozbawione pleuroceli (otworów pneumatycznych). Według autorów opisu ''Dzharacursor'' to przedstawiciel [[Ornithomimidae]] bardziej zaawansowany od ''[[Archaeornithomimus]]'', lecz | + | ''Dzharacursor'' ogólną budową zapewne przypominał pozostałe [[Ornithomimidae|ornitomimidy]]. Było to lekko zbudowane zwierzę mające wydłużony pysk oraz nogi. Od swoich kuzynów różnił się szczegółami budowy czaszki (k. czołowej), kręgów szyjnych, grzbietowych, ogonowych, śródręcza, k. kulszowej, śródstopia oraz pazurów stopy. Kręgi grzbietowe były pozbawione pleuroceli (otworów pneumatycznych). Według autorów opisu ''Dzharacursor'' to przedstawiciel [[Ornithomimidae]] bardziej zaawansowany od ''[[Archaeornithomimus]]'', lecz bardziej prymitywny od ''[[Sinornithomimus]]''. |
| + | |||
| + | ==Paleobiologia== | ||
| + | Skutschas i współpracownicy (2017) zbadali histologię kości udowych 9 przedstawicieli [[Ornithomimidae]] z [[formacja|formacji]] [[Bissekty]], obecnie znanych jako ''Dzharacursor'' (kolejno ZIN PH 165/16, ZIN PH 185/16, ZIN PH 1401/16, ZIN PH 304/16, ZIN PH 184/16, ZIN PH 1404/16, ZIN PH 1400/16, ZIN PH 645/16 i ZIN PH 10/16). Badacze wyróżnili cztery etapy wzrostu. Młodociane osobniki cechowały się szybkim tempem wzrostu, który z czasem zaczął spowalniać. Jedna z kości udowych (ZIN PH 1400/16) może zawierać kość szpikową, która występuje również u ptaków. Jeśli taka interpretacja jest poprawna, to samice ''Dzharacursor'' osiągały dojrzałość płciową mając ok. 75% swoich maksymalnych rozmiarów. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 63: | Linia 66: | ||
Nessov, L. A. (1995). "Dinosaurs of Northern Eurasia: New Data about Assemblages, Ecology and Paleobiogeography". Izdatelstvo Sankt-Peterburgskogo Universiteta. | Nessov, L. A. (1995). "Dinosaurs of Northern Eurasia: New Data about Assemblages, Ecology and Paleobiogeography". Izdatelstvo Sankt-Peterburgskogo Universiteta. | ||
| + | |||
| + | Skutschas, P. P., Boitsova, E. A., Averianov, A. O., & Sues, H. -D. (2017). "Ontogenetic changes in long-bone histology of an ornithomimid theropod dinosaur from the Upper Cretaceous Bissekty Formation of Uzbekistan". Historical Biology, 29(6), 715-729. [[doi:10.1080/08912963.2016.1233180]] | ||
Sues, H. -D., & Averianov, A. (2016). "Ornithomimidae (Dinosauria: Theropoda) from the Bissekty Formation (Upper Cretaceous: Turonian) of Uzbekistan". Cretaceous Research, 57, 90-110. [[doi:10.1016/j.cretres.2015.07.012]] | Sues, H. -D., & Averianov, A. (2016). "Ornithomimidae (Dinosauria: Theropoda) from the Bissekty Formation (Upper Cretaceous: Turonian) of Uzbekistan". Cretaceous Research, 57, 90-110. [[doi:10.1016/j.cretres.2015.07.012]] | ||
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Aktualna wersja na dzień 22:35, 30 mar 2025
| Autor: | Paweł Konarzewski |
| Dzharacursor | |
|---|---|
| Długość | ok. 3,8 m [1] |
| Wysokość | ok. 1,4 w (w biodrach) [1] |
| Masa | 150 kg [1] |
| Dieta | prawdopodobnie wszystkożerny |
| Miejsce | Uzbekistan - pustynia Kyzył-Kum |
| Czas |
ok. 92-90 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Dzharacursor. Autor: Ddinodan [1] | |
Wstęp
Dzharacursor (znany również jako "Bissekty ornithomimid") to jeden z najstarszych znanych azjatyckich przedstawicieli Ornithomimidae żyjący w późnej kredzie na terenie dzisiejszego Uzbekistanu. Po raz pierwszy został opisany w 1995 roku przez Nessova jako Archaeornithomimus bissektensis.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym CCMGE 479/12457 to prawa kość udowa młodocianego osobnika. Materiał przypisany obejmuje ponad 800 kości od osobników w różnym wieku. Są to m.in. kości czaszki (k. przedszczękowa, czołowa i kwadratowa), kregi szyjne, grzbietowe, krzyżowe, ogonowe, kości obręczy barkowych i miednicznych, kości kończyn górnych (k. ramienne, łokciowe, promieniowe, śródręcza, paliczki i pazury) oraz kości kończyn dolnych (k. udowe, piszczelowe, strzałkowe, śródstopia, paliczki oraz pazury). Większość z tych kości została opisana w 2016 roku przez Suesa i Averianova.
Budowa i systematyka
Dzharacursor ogólną budową zapewne przypominał pozostałe ornitomimidy. Było to lekko zbudowane zwierzę mające wydłużony pysk oraz nogi. Od swoich kuzynów różnił się szczegółami budowy czaszki (k. czołowej), kręgów szyjnych, grzbietowych, ogonowych, śródręcza, k. kulszowej, śródstopia oraz pazurów stopy. Kręgi grzbietowe były pozbawione pleuroceli (otworów pneumatycznych). Według autorów opisu Dzharacursor to przedstawiciel Ornithomimidae bardziej zaawansowany od Archaeornithomimus, lecz bardziej prymitywny od Sinornithomimus.
Paleobiologia
Skutschas i współpracownicy (2017) zbadali histologię kości udowych 9 przedstawicieli Ornithomimidae z formacji Bissekty, obecnie znanych jako Dzharacursor (kolejno ZIN PH 165/16, ZIN PH 185/16, ZIN PH 1401/16, ZIN PH 304/16, ZIN PH 184/16, ZIN PH 1404/16, ZIN PH 1400/16, ZIN PH 645/16 i ZIN PH 10/16). Badacze wyróżnili cztery etapy wzrostu. Młodociane osobniki cechowały się szybkim tempem wzrostu, który z czasem zaczął spowalniać. Jedna z kości udowych (ZIN PH 1400/16) może zawierać kość szpikową, która występuje również u ptaków. Jeśli taka interpretacja jest poprawna, to samice Dzharacursor osiągały dojrzałość płciową mając ok. 75% swoich maksymalnych rozmiarów.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Dzharacursor nawiązuje do stanowiska Dzharakuduk, w którym odnaleziono skamieniałości oraz zawiera łacińskie słowo cursor (biegacz). Epitet gatunkowy bissektensis zapewne odnosi się do formacji Bissekty znajdującej się w Uzbekistanie.
Spis gatunków
| Dzharacursor | Averianov i Sues, 2025 |
| D. bissektensis | (Nessov, 1995) Averianov i Sues, 2025 |
| = Archaeornithomimus bissektensis | Nessov, 1995 |
Bibliografia
Averianov, A. O., & Sues, H. -D. (2025). "A new ornithomimid theropod from the Upper Cretaceous Bissekty Formation of Uzbekistan". Journal of Vertebrate Paleontology, e2433759. doi:10.1080/02724634.2024.2433759
Nessov, L. A. (1995). "Dinosaurs of Northern Eurasia: New Data about Assemblages, Ecology and Paleobiogeography". Izdatelstvo Sankt-Peterburgskogo Universiteta.
Skutschas, P. P., Boitsova, E. A., Averianov, A. O., & Sues, H. -D. (2017). "Ontogenetic changes in long-bone histology of an ornithomimid theropod dinosaur from the Upper Cretaceous Bissekty Formation of Uzbekistan". Historical Biology, 29(6), 715-729. doi:10.1080/08912963.2016.1233180
Sues, H. -D., & Averianov, A. (2016). "Ornithomimidae (Dinosauria: Theropoda) from the Bissekty Formation (Upper Cretaceous: Turonian) of Uzbekistan". Cretaceous Research, 57, 90-110. doi:10.1016/j.cretres.2015.07.012
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dzharacursor_bissektensis.png){kind=link}