Xingxiulong: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Materiał kopalny) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Xingxiulong''}} | {{DISPLAYTITLE:''Xingxiulong''}} | ||
| − | < | + | {{Opis |
| − | + | |Autor = [[Marcin Szermański]] | |
| − | | | + | |Korekta = [[Mateusz Tałanda]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | + | |nazwa = ''Xingxiulong'' (singsiulong) | |
| − | |- | + | |długość = 6 m <ref name="Molina-Larramendi">Rozmiary dla ''X. chengi'' (okaz LFGT-D0002 - za Molina-Perez i Larramendi, 2019).</ref> |
| − | + | |masa = 460 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | + | |wysokość = 1,3 w (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | + | |dieta = roślinożerny | |
| − | |} | + | |miejsce = [[Chiny]] - Junnan |
| − | </small> | + | <small>([[formacja]] [[Lufeng]] - ogniwa Shawan i Zhangjiaao)</small> |
| + | |czas = {{Występowanie|201.4|193}} | ||
| + | ok. 201,5-193 [[Ma]]<br> | ||
| + | <small>[[wczesna jura]] ([[hettang]]-[[synemur]])</small> | ||
| + | |systematyka = [[Dinosauria]] | ||
| − | + | [[Saurischia]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Sauropodomorpha]] | [[Sauropodomorpha]] | ||
[[Massopoda]] | [[Massopoda]] | ||
| − | | | + | |grafika = Skeleton Xingxiulong.jpg |
| − | + | |podpis = Rekonstrukcja szkieletu ''Xingxiulong chengi'' i jego niektóre skamieniałe szczątki. Wang i in., 2017 [https://www.nature.com/articles/srep41881] | |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | + | |PorównanieDługość = | |
| − | + | |mapa = | |
| − | |} | + | }} |
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Xingxiulong'' to [[bazalny]] przedstawiciel zauropodomorfów średniej wielkości. Znany jest z | + | ''Xingxiulong'' to [[bazalny]] przedstawiciel zauropodomorfów średniej wielkości. Znany jest z 4 dobrze zachowanych szkieletów, które datowane są na [[wczesna jura|wczesną jurę]]. Znajdowały się one w pokładach formacji Lufeng na południu Chin (prowincja Junnan). Wielkość tego [[dinozaur]]a naukowcy określają na 4-5 m długości i 1-1,5 m wysokości na linii bioder. Z kolei wg Moliny-Pereza i Larramendiego (2019) [[holotyp|okaz typowy]] mierzył 6 m długości, 460 kg masy oraz 1,3 m wysokości w biodrach. |
''Xingxiulong'' uznawany jest za przedstawiciela grupy [[Massopoda]] w obrębie [[Sauropodomorpha]]. | ''Xingxiulong'' uznawany jest za przedstawiciela grupy [[Massopoda]] w obrębie [[Sauropodomorpha]]. | ||
| − | == | + | ==Budowa== |
| − | Na [[ | + | [[Plik:Xingxiulong-3.jpg|thumb|Zdjęcia oraz schematy przestawiające czaszkę ''Xingxiulong''. Wang i in., 2017 [https://www.nature.com/articles/srep41881]]] |
| + | Czaszka ''Xingxiulong'' swoją budową przypominała bardziej tą u prymitywnych niż zaawansowanych [[Sauropodomorpha|zauropodomorfów]]. W szyi ''X. chengi'' znajdowało się 10 kręgów. Ich trzony prawdopodobnie były [[centrum|amficeliczne]]. Od piątego kręgu szyjnego długość trzonów zwiększała się. Trzy ostatnie kręgi (ósmy-dziesiąty) były krótsze niż wyższe. Odcinek grzbietowy ''X. chengi'' liczył 14 [[centrum|amficelicznych]] kręgów. Wyrostki kolczyste czterech przednich kręgów grzbietowych były niskie i krótkie, a ich kształt był zbliżony do prostokąta w widoku bocznym. Trzony kręgów (od piątego do dziewiątego) były krótsze niż poprzednich. Odcinek krzyżowy obydwu gatunków liczył 4 kręgi. Cecha ta była typowa dla zaawansowanych [[Sauropodomorpha|zauropodomorfów]] oraz [[Sauropoda|zauropodów]]. Kręgi ogonowe gatunku typowego były krótkie i masywne. Kość łokciowa stanowiła 61% długości ramiennej, podobnie jak u ''[[Yunnanosaurus]]'' czy ''[[Jingshanosaurus]]''. Kość biodrowa ''X. chengi'' wykazywała typową budowę dla prymitywnych przedstawicieli [[Sauropodomorpha]]. Kość piszczelowa ''X. yueorum'' była niewiele krótsza od udowej (Wang i in., 2017; Wang i in., 2020; Chen i in., 2025). | ||
| + | |||
| + | ==Gatunki== | ||
| + | ===''X. chengi''=== | ||
| + | [[Plik:Xingxiulong vertebrae.jpg|thumb|Kość krzyżowa oraz kość łonowa ''X. chengi''. [https://www.nature.com/articles/srep41881]]] | ||
| + | '''Materiał kopalny:''' Na [[holotyp]] LFGT-D0002 składają się następujące skamieniałości: częściowa czaszka i żuchwa, [[atlas]] i [[axis|obrotnik]] oraz trzy inne [[kręg]]i szyjne (prawdopodobnie VII-IX), 7 kręgów grzbietowych (prawdopodobnie VIII-XIV), kompletne kręgi krzyżowe, 35 kręgów ogonowych, fragmenty żeber i szewronów, lewa k. biodrowa, elementy k. łonowych, bliższy koniec lewej k. kulszowej i dalsze elementy prawej, obie k. udowe, obie złamane piszczele i bliższe końce k. strzałkowych, lewa k. skokowa i inne elementy lewej stopy oraz prawie kompletna prawa stopa. | ||
[[Paratyp]]y: | [[Paratyp]]y: | ||
| Linia 59: | Linia 45: | ||
LFGT-D0003: częściowa czaszka z żuchwą, 8 kręgów szyjnych (prawdopodobnie III-X), 14 kręgów grzbietowych (prawdopodobnie I-XIV), prawie kompletne kręgi krzyżowe, fragmenty żeber i szewronów, obie łopatki, obie złamane k. ramienne, k. łokciowe i promieniowe, częściowa "dłoń", prawa k. biodrowa i fragmentaryczna lewa, lewa i część prawej k. łonowej, złamana lewa k. udowa, prawa k. piszczelowa i strzałkowa, bliższe końce lewej piszczeli i k. strzałkowej, złamana prawa k. skokowa i niekompletna stopa. | LFGT-D0003: częściowa czaszka z żuchwą, 8 kręgów szyjnych (prawdopodobnie III-X), 14 kręgów grzbietowych (prawdopodobnie I-XIV), prawie kompletne kręgi krzyżowe, fragmenty żeber i szewronów, obie łopatki, obie złamane k. ramienne, k. łokciowe i promieniowe, częściowa "dłoń", prawa k. biodrowa i fragmentaryczna lewa, lewa i część prawej k. łonowej, złamana lewa k. udowa, prawa k. piszczelowa i strzałkowa, bliższe końce lewej piszczeli i k. strzałkowej, złamana prawa k. skokowa i niekompletna stopa. | ||
| + | |||
| + | '''Charakterystyka:''' Gatunek typowy rodzaju ''Xingxiulong''. Skamieniałości ''X. chengi'' zostały odnalezione w skałach ogniwa Shawan ([[formacja]] [[Lufeng]]), gdy ''X. yueorum'' - Zhangjiaao. Od pozostałych przedstawicieli [[Sauropodomorpha]] różnił się szczegółami budowy kości krzyżowej, łopatki, kości biodrowej oraz skokowej (Wang i in., 2017; Chen i in., 2025). | ||
| + | |||
| + | ===''X. yueorum''=== | ||
| + | '''Materiał kopalny:''' [[Holotyp]] (LF2015-NO01) to [[artykułowany]] szkielet pozaczaszkowy obejmujący 13 kręgów grzbietowych wraz z 11 parami żeber, 4 kręgi krzyżowe, 20 kręgów ogonowych wraz z szewronami, częściową lewą łopatkę, kompletne obydwie obręcze miedniczne oraz kończyny tylne. | ||
| + | |||
| + | '''Charakterystyka:''' Duży [[Sauropodomorpha|zauropodomorf]] przewyższający długością ''X. chengi''. Według autorów publikacji mógł osiągać 8-10 m. Od gatunku typowego różnił się szczegółami budowy kości udowej oraz skokowej. Wyjątkową cechą ''X. yueorum'' była obecność dwóch paliczków w V palcu stopy (Chen i in., 2025). | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Xingxiulong'' znaczy "smok z Xingxiu" i upamiętnia most Xingxiu w okręgu Lufeng, który został zbudowany za czasów Dynastii Ming (1368-1644). Epitet gatunkowy ''chengi'' honoruje profesora Zhengwu Chenga (1931-2015), który poświęcił swoje życie badaniom biostratygraficznym, również w Lufeng. | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Xingxiulong'' znaczy "smok z Xingxiu" i upamiętnia most Xingxiu w okręgu Lufeng, który został zbudowany za czasów Dynastii Ming (1368-1644). Epitet gatunkowy ''chengi'' honoruje profesora Zhengwu Chenga (1931-2015), który poświęcił swoje życie badaniom biostratygraficznym, również w Lufeng. Z kolei epitet ''yueorum'' honoruje rodzeństwo Yue za prace nad zbiorem oraz preparacją skamieniałości dinozaurów z Lufeng, w tym ''X. yueorum''. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 70: | Linia 63: | ||
| {{V|''X. chengi''}} | | {{V|''X. chengi''}} | ||
| {{Kpt|[[Wang Ya-Ming|Wang]], [[You Hai-lu|You]]}} i {{Kpt|[[Wang Tao|Wang]]}}, [[2017]] | | {{Kpt|[[Wang Ya-Ming|Wang]], [[You Hai-lu|You]]}} i {{Kpt|[[Wang Tao|Wang]]}}, [[2017]] | ||
| + | |- | ||
| + | |{{V|''X. yueorum''}} | ||
| + | |{{Kpt|Chen, Wang, Zhang, Wang}} i {{Kpt|You}}, [[2025]] | ||
|} | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
<small> | <small> | ||
| − | Wang, Y.-M., You, H.-L. & Wang, T. (2017) "A new basal sauropodiform dinosaur from the Lower Jurassic of Yunnan Province, China". Scientific Reports. 73: 41881. [[doi:10.1038/srep41881]] | + | Chen, X. -Y., Wang, M. -Y., Zhang, Q. -N., Wang, T., & You, H. -L. (2025). "A new species of Xingxiulong (Dinosauria, Sauropodomorpha) from the lower Jurassic Lufeng formation of Yunnan Province, China". Historical Biology, 1-10.[[doi:10.1080/08912963.2025.2458130]] |
| − | </small> | + | |
| + | Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. | ||
| + | |||
| + | Wang, Y. -M., You, H. -L., & Wang, T. (2017) "A new basal sauropodiform dinosaur from the Lower Jurassic of Yunnan Province, China". Scientific Reports. 73: 41881. [[doi:10.1038/srep41881]] | ||
| + | |||
| + | Wang, Y. -M., Wang, T., Yang, Z. -W., & You, H. -L. (2020). "Cranium and vertebral column of ''Xingxiulong chengi'' (Dinosauria: Sauropodomorpha) from the Early Jurassic of China". The Anatomical Record, 303(4), 772-789. [[doi:10.1002/ar.24305]] | ||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 85: | Linia 87: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Jura]] | [[Kategoria:Jura]] | ||
| + | [[Kategoria:Hettang]] | ||
[[Kategoria:Synemur]] | [[Kategoria:Synemur]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Rodzaj wielogatunkowy]] |
Wersja z 19:03, 7 lut 2025
| Autor: | Marcin Szermański |
| Korekta: | Mateusz Tałanda, Paweł Konarzewski |
| Xingxiulong (singsiulong) | |
|---|---|
| Długość | 6 m [1] |
| Wysokość | 1,3 w (w biodrach) [1] |
| Masa | 460 kg [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - Junnan |
| Czas |
ok. 201,5-193 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu Xingxiulong chengi i jego niektóre skamieniałe szczątki. Wang i in., 2017 [3] | |
Wstęp
Xingxiulong to bazalny przedstawiciel zauropodomorfów średniej wielkości. Znany jest z 4 dobrze zachowanych szkieletów, które datowane są na wczesną jurę. Znajdowały się one w pokładach formacji Lufeng na południu Chin (prowincja Junnan). Wielkość tego dinozaura naukowcy określają na 4-5 m długości i 1-1,5 m wysokości na linii bioder. Z kolei wg Moliny-Pereza i Larramendiego (2019) okaz typowy mierzył 6 m długości, 460 kg masy oraz 1,3 m wysokości w biodrach.
Xingxiulong uznawany jest za przedstawiciela grupy Massopoda w obrębie Sauropodomorpha.
Budowa
Czaszka Xingxiulong swoją budową przypominała bardziej tą u prymitywnych niż zaawansowanych zauropodomorfów. W szyi X. chengi znajdowało się 10 kręgów. Ich trzony prawdopodobnie były amficeliczne. Od piątego kręgu szyjnego długość trzonów zwiększała się. Trzy ostatnie kręgi (ósmy-dziesiąty) były krótsze niż wyższe. Odcinek grzbietowy X. chengi liczył 14 amficelicznych kręgów. Wyrostki kolczyste czterech przednich kręgów grzbietowych były niskie i krótkie, a ich kształt był zbliżony do prostokąta w widoku bocznym. Trzony kręgów (od piątego do dziewiątego) były krótsze niż poprzednich. Odcinek krzyżowy obydwu gatunków liczył 4 kręgi. Cecha ta była typowa dla zaawansowanych zauropodomorfów oraz zauropodów. Kręgi ogonowe gatunku typowego były krótkie i masywne. Kość łokciowa stanowiła 61% długości ramiennej, podobnie jak u Yunnanosaurus czy Jingshanosaurus. Kość biodrowa X. chengi wykazywała typową budowę dla prymitywnych przedstawicieli Sauropodomorpha. Kość piszczelowa X. yueorum była niewiele krótsza od udowej (Wang i in., 2017; Wang i in., 2020; Chen i in., 2025).
Gatunki
X. chengi
Materiał kopalny: Na holotyp LFGT-D0002 składają się następujące skamieniałości: częściowa czaszka i żuchwa, atlas i obrotnik oraz trzy inne kręgi szyjne (prawdopodobnie VII-IX), 7 kręgów grzbietowych (prawdopodobnie VIII-XIV), kompletne kręgi krzyżowe, 35 kręgów ogonowych, fragmenty żeber i szewronów, lewa k. biodrowa, elementy k. łonowych, bliższy koniec lewej k. kulszowej i dalsze elementy prawej, obie k. udowe, obie złamane piszczele i bliższe końce k. strzałkowych, lewa k. skokowa i inne elementy lewej stopy oraz prawie kompletna prawa stopa.
LFGT-D0001: połączony anatomicznie szkielet pozaczaszkowy zawierający obrotnik, kompletne kolejne kręgi szyjne (III-X), grzbietowe (I-XIV) i krzyżowe, 19 przednich kręgów ogonowych (prawdopodobnie III-XXI), fragmenty żeber szyjnych i grzbietowych, 9 szewronów, prawa łopatka, prawa k. biodrowa, bliższe końce prawej k. łonowej i kulszowej, dalsze elementy k. udowych, dalszy koniec lewej piszczeli i lewa k. skokowa.
LFGT-D0003: częściowa czaszka z żuchwą, 8 kręgów szyjnych (prawdopodobnie III-X), 14 kręgów grzbietowych (prawdopodobnie I-XIV), prawie kompletne kręgi krzyżowe, fragmenty żeber i szewronów, obie łopatki, obie złamane k. ramienne, k. łokciowe i promieniowe, częściowa "dłoń", prawa k. biodrowa i fragmentaryczna lewa, lewa i część prawej k. łonowej, złamana lewa k. udowa, prawa k. piszczelowa i strzałkowa, bliższe końce lewej piszczeli i k. strzałkowej, złamana prawa k. skokowa i niekompletna stopa.
Charakterystyka: Gatunek typowy rodzaju Xingxiulong. Skamieniałości X. chengi zostały odnalezione w skałach ogniwa Shawan (formacja Lufeng), gdy X. yueorum - Zhangjiaao. Od pozostałych przedstawicieli Sauropodomorpha różnił się szczegółami budowy kości krzyżowej, łopatki, kości biodrowej oraz skokowej (Wang i in., 2017; Chen i in., 2025).
X. yueorum
Materiał kopalny: Holotyp (LF2015-NO01) to artykułowany szkielet pozaczaszkowy obejmujący 13 kręgów grzbietowych wraz z 11 parami żeber, 4 kręgi krzyżowe, 20 kręgów ogonowych wraz z szewronami, częściową lewą łopatkę, kompletne obydwie obręcze miedniczne oraz kończyny tylne.
Charakterystyka: Duży zauropodomorf przewyższający długością X. chengi. Według autorów publikacji mógł osiągać 8-10 m. Od gatunku typowego różnił się szczegółami budowy kości udowej oraz skokowej. Wyjątkową cechą X. yueorum była obecność dwóch paliczków w V palcu stopy (Chen i in., 2025).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Xingxiulong znaczy "smok z Xingxiu" i upamiętnia most Xingxiu w okręgu Lufeng, który został zbudowany za czasów Dynastii Ming (1368-1644). Epitet gatunkowy chengi honoruje profesora Zhengwu Chenga (1931-2015), który poświęcił swoje życie badaniom biostratygraficznym, również w Lufeng. Z kolei epitet yueorum honoruje rodzeństwo Yue za prace nad zbiorem oraz preparacją skamieniałości dinozaurów z Lufeng, w tym X. yueorum.
Spis gatunków
| Xingxiulong | Wang, You i Wang, 2017 |
| X. chengi | Wang, You i Wang, 2017 |
| X. yueorum | Chen, Wang, Zhang, Wang i You, 2025 |
Bibliografia
Chen, X. -Y., Wang, M. -Y., Zhang, Q. -N., Wang, T., & You, H. -L. (2025). "A new species of Xingxiulong (Dinosauria, Sauropodomorpha) from the lower Jurassic Lufeng formation of Yunnan Province, China". Historical Biology, 1-10.doi:10.1080/08912963.2025.2458130
Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
Wang, Y. -M., You, H. -L., & Wang, T. (2017) "A new basal sauropodiform dinosaur from the Lower Jurassic of Yunnan Province, China". Scientific Reports. 73: 41881. doi:10.1038/srep41881
Wang, Y. -M., Wang, T., Yang, Z. -W., & You, H. -L. (2020). "Cranium and vertebral column of Xingxiulong chengi (Dinosauria: Sauropodomorpha) from the Early Jurassic of China". The Anatomical Record, 303(4), 772-789. doi:10.1002/ar.24305
