Tengrisaurus

Autor:	Marcin Szermański
Korekta:	Paweł Konarzewski

---

Tengrisaurus (tengrizaur)
Długość	12,3 m
Wysokość	2,8 m (w barkach)
Masa	3,9 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Rosja - Buriacja (formacja Murtoi)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 wczesna kreda (walanżyn)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria Somphospondyli Titanosauria Lithostrothia Colossosauria
Zrekonstruowany szkielet Epachthosaurus. Tengrisaurus mógł wyglądać podobnie.[1]

Wstęp

Tengrisaurus to wczesnokredowy tytanozaur żyjący na terenie południowej Rosji. Od pozostałych tytanozaurów różni się budową kręgów ogonowych.

Materiał kopalny

Holotyp: Osobnik ZIN PH 7/13 to przedni kręg ogonowy. Materiał przypisany: Osobnik ZIN PH 14/13 to przedni kręg ogonowy; ZIN PH 8/13 to środkowy kręg ogonowy. Averianov i in. (2021) przypisali do Tengrisaurus kolejny przedni kręg ogonowy o numerze katalogowym BM 38/7120. W 2025 roku Averianov i współpracownicy opisali tylny kręg szyjny (ZIN PH 31/13) należący do omawianego rodzaju. Powyższe skamieniałości zostały odnaleziono nad jeziorem Gusinoe, a dokładnie na jego zachodnim brzegu - niemal w połowie drogi od Gusinoe Ozero a Baraty. Cały obszar mieści się w obrębie Mogoito, Buriacja.

Wiek

Pokłady skalne (formacja Murtoi), w których spoczywały jego nieliczne skamieniałości, a więc 3 kręgi ogonowe, stanowią przedmiot dyskusji na temat ich wieku. W literaturze pojawiają się przedziały barrem - apt, ale wiadome jest, że (o ile szczątki należą do jednego i tego samego zwierzęcia) te widełki nie wchodzą w grę z prozaicznej przyczyny - pojedynczy osobnik nie mógł żyć na przestrzeni milionów lat. Według Averianova i współautorów (2022) formacja Murtoi jest znacznie starsza niż dotychczas sądzono, a jej skały są datowane na walanżyn. Zatem można uznać, że Tengrisaurus jest najstarszym znanym tytanozaurem należącym do grupy Colossosauria (Averianov i in., 2025).

Systematyka

Autorzy opisu tego dinozaura - Alexander Averianov i Pavel Skutschas - uważają go za przedstawiciela kladu Lithostrotia i stawiają go między Rapetosaurus krausei a Trigonosaurus pricei. Averianov i współpracownicy (2021) po opisaniu nowego kręgu ogonowego uznali Tengrisaurus za przedstawiciela Colossosauria. Taki sam rezultat w analizie filogenetycznej otrzymali również Averianov i in. (2025).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Tengrisaurus znaczy "jaszczur Tengri". Tengri był głównym przywódcą w mitologii mongolsko-tureckiej, z kolei epitet gatunkowy starkovi honoruje Alexeya Starkova za jego wkład w pracę nad wczesnokredowymi kręgowcami z Transbaikalii.

Spis gatunków

Tengrisaurus	Averianov i Skutschas, 2017
T. starkovi	Averianov i Skutschas, 2017

Bibliografia

Averianov, A. & Skutschas, P. (2017) "A new lithostrotian titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Early Cretaceous of Transbaikalia, Russia". Biological Communications, vol. 62 no. 1. [2]

Averianov, A. O., Sizov, A. V., Grigoriev, D. V., Kolchanov, V. V., & Skutschas, P. P. (2025). "A sauropod Tengrisaurus starkovi from the Lower Cretaceous of Transbaikalia, Russia, and Asiatic origin of Titanosauria". Cretaceous Research 106271. doi:10.1016/j.cretres.2025.106271

Averianov, A. O., Sizov, A. V., Grigoriev, D. V., Pestchevitskaya, E. B., Vitenko, D. D., & Skutschas, P. P. (2022). "New data on dinosaurs from the Lower Cretaceous Murtoi Formation of Transbaikalia, Russia". Cretaceous Research, 138, 105287. doi:10.1016/j.cretres.2022.105287

Averianov, A. O., Sizov, A. V., & Skutschas, P. P. (2021). "Gondwanan affinities of Tengrisaurus, Early Cretaceous titanosaur from Transbaikalia, Russia (Dinosauria, Sauropoda)". Cretaceous Research, 122, 104731. doi:10.1016/j.cretres.2020.104731