Massospondylus
Autor: | Korekta: |
pepo13 |
Massospondylus (massospondyl) | |
---|---|
Długość: | 4-6 m |
Masa: | 140-200 kg |
Miejsce występowania: | Lesotho, RPA, Zimbabwe
(górne pokłady formacji Elliot, górne pokłady Karroo Sandstone, Bushveld Sandstone) |
Czas występowania | 200-183 Ma
wczesna jura (hettang - pliensbach) |
Systematyka | Dinosauria |
Neotyp gatunku typowego M. carinatus (tzw. "Big-momma"). [1] |
Wstęp
Jeden z wcześniejszych zauropodomorfów, żyją cy we wczesnej jurze na terenie południowej Afryki. Miał małą głowę osadzoną na długiej, giętkiej szyi. Jak na zauropodomorfa był stosunkowo lekko zbudowany, jego wagę szacuje się na ok. 140-200 kg.
Materiał kopalny
M. carinatus znany jest z kilkudziesięciu (ok. 80) osobników. Poprzedni okaz typowy M. carinatus (składający się z przynajmniej dwóch osobników) był przechowywany w Królewskim Uniwersytecie w Londynie. Składały się na niego trzony kręgów, paliczki i fragmenty kończyn. Niestety został zniszczony podczas II Wojny Światowej. Nowy okaz typowy (neotyp) ustanowiono w 2011 roku. Jest to niekompletny szkielet oznaczony (BP/1/4934), przezwany "Big Momma".
Na szczątki drugiego ważnego gatunku, M. kaalae, składają się pozostałości niekompletnej czaszki.
Jaja
Bardzo ciekawym znaleziskiem są jaja tego dinozaura odnalezione w Republice Południowej Afryki przez Jamesa Kitchinga, obywatela RPA. Są one tak szczególne, ponieważ w środku jaj znajdowały się embriony młodych. Te znaleziska mówią nam o tym, że młode przychodziły na świat bez uzębienia i poruszały się prawdopodobnie na czterech kończynach. Te jaja są zarazem najstarszymi znalezionymi jajami dinozaurów.
Dorosłe massospondyle być może mogły poruszać się zarówno dobrze na dwóch jak i na czterech kończynach. W celu zerwania wyżej rosną cych roślin mogły stawać na tylnych kończynach podpierają c się ogonem i spokojnie się pożywiać.
Historia taksonomiczna gatunków
Rodzaj i gatunek typowy M. carinatus został opisany przez Sir Richarda Owena w 1854 roku. Na dzień dzisiejszy ważne są jedynie dwa gatunki massospondyla: typowy M. carinatus oraz opisany w 2009 roku przez Barretta M. kaalae. Jeszcze niedawno sądzono, że massospondyl żył także w Ameryce Północnej - niekompletne skamieniałości zwierzęcia należącego do zauropodomorfów zostały nazwane Massospondylus sp. przez Attridge'a i in. (1985), jednak [[Rowe] i jego zespół po odnalezieniu bardziej kompletnych szczątków przechrzcili go na nowy rodzaj - Sarahsaurus. Podobnie było z południowoamerykańskim Adeopapposaurus mognai, którego którego uznawano początkowo za kolejny gatunek Massospondylus.
Spis gatunków
Massospondylus | Owen, 1854 | ||
---|---|---|---|
M. carinatus | Owen, 1854 | ||
= M. hislopi | Lydekker, 1890 | nomen dubium? | |
= M. browni | Seeley, 1895 | ||
= M. harriesi | Broom, 1911 | ||
= M. schwartzi | Haughton, 1924 | ||
M. rawesi | Lydekker, 1890 | = Orthogoniosaurus rawesi | nomen dubium |
M. huenei | (Young, 1941) Cooper, 1981 | = Lufengosaurus huenei | |
M. kaalae | Barrett, 2009 | ||
M. sp. | ? | = Adeopapposaurus mognai | |
M. sp. | Attridge, Crompton i Jenkins Jr, 1985 | = Sarahsaurus aurifontanalis |
Bibliografia
Ricardo N. Martínez. (2009) "Adeopapposaurus mognai, gen. et sp. nov (Dinosauria: Sauropodomorpha), with comments on adaptations of basal Sauropodomorpha" Journal of Vertebrate Paleontology, 29 (1), s. 142–164, 2009. doi:10.1671/039.029.0102
Timothy B. Rowe, Hans-Dieter Sues, Robert R. Reisz. Dispersal and diversity in the earliest North American sauropodomorph dinosaurs, with a description of a new taxon. „Proceedings of the Royal Society B”, 2010
http://en.wikipedia.org/wiki/Massospondylus
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=38642&is_real_user=1
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford