Massospondylus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 54: | Linia 54: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | Jeden z wcześniejszych zauropodomorfów, | + | Jeden z wcześniejszych zauropodomorfów, żyjący we wczesnej jurze na terenie południowej Afryki. Miał małą
głowę osadzoną na długiej, giętkiej szyi. Jak na zauropodomorfa był stosunkowo lekko zbudowany, jego wagę szacuje się na ok. 140-200 kg. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| Linia 62: | Linia 62: | ||
==Jaja== | ==Jaja== | ||
| − | Bardzo ciekawym znaleziskiem są
jaja tego dinozaura odnalezione w Republice Południowej Afryki przez Jamesa Kitchinga, obywatela [[RPA]]. Są
one tak szczególne, ponieważ w środku jaj znajdowały się embriony młodych. Te znaleziska | + | Bardzo ciekawym znaleziskiem są
jaja tego dinozaura odnalezione w Republice Południowej Afryki przez Jamesa Kitchinga, obywatela [[RPA]]. Są
one tak szczególne, ponieważ w środku jaj znajdowały się embriony młodych. Te znaleziska mówią nam o tym, że młode przychodziły na świat bez uzębienia i poruszały się prawdopodobnie na czterech kończynach. Te jaja są
zarazem najstarszymi znalezionymi jajami dinozaurów. |
| − | Dorosłe massospondyle być może mogły poruszać się zarówno dobrze na dwóch jak i na czterech kończynach. W celu zerwania wyżej | + | Dorosłe massospondyle być może mogły poruszać się zarówno dobrze na dwóch jak i na czterech kończynach. W celu zerwania wyżej rosnących roślin mogły stawać na tylnych kończynach podpierając się ogonem i spokojnie się pożywiać. |
== Historia taksonomiczna gatunków == | == Historia taksonomiczna gatunków == | ||
[[Rodzaj]] i [[gatunek]] typowy ''M. carinatus'' został opisany przez [[Richard Owen|Sir Richarda Owena]] w [[1854]] roku. Na dzień dzisiejszy ważne są jedynie dwa gatunki massospondyla: typowy ''M. carinatus'' oraz opisany w [[2009]] roku przez [[Paul Barrett|Barretta]] ''M. kaalae''. Jeszcze niedawno sądzono, że massospondyl żył także w Ameryce Północnej - niekompletne skamieniałości zwierzęcia należącego do zauropodomorfów zostały nazwane ''Massospondylus'' sp. przez Attridge'a i in. ([[1985]]), jednak Rowe i jego zespół po odnalezieniu bardziej kompletnych szczątków przechrzcili go na nowy [[rodzaj]] - ''[[Sarahsaurus]]''. Podobnie było z południowoamerykańskim ''[[Adeopapposaurus]] mognai'', którego którego uznawano początkowo za kolejny gatunek ''Massospondylus''. | [[Rodzaj]] i [[gatunek]] typowy ''M. carinatus'' został opisany przez [[Richard Owen|Sir Richarda Owena]] w [[1854]] roku. Na dzień dzisiejszy ważne są jedynie dwa gatunki massospondyla: typowy ''M. carinatus'' oraz opisany w [[2009]] roku przez [[Paul Barrett|Barretta]] ''M. kaalae''. Jeszcze niedawno sądzono, że massospondyl żył także w Ameryce Północnej - niekompletne skamieniałości zwierzęcia należącego do zauropodomorfów zostały nazwane ''Massospondylus'' sp. przez Attridge'a i in. ([[1985]]), jednak Rowe i jego zespół po odnalezieniu bardziej kompletnych szczątków przechrzcili go na nowy [[rodzaj]] - ''[[Sarahsaurus]]''. Podobnie było z południowoamerykańskim ''[[Adeopapposaurus]] mognai'', którego którego uznawano początkowo za kolejny gatunek ''Massospondylus''. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 85: | Linia 80: | ||
| = ''Pachyspondylus'' | | = ''Pachyspondylus'' | ||
| {{Kpt|[[Richard Owen|Owen]]}}, [[1854]] | | {{Kpt|[[Richard Owen|Owen]]}}, [[1854]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| {{V|''Massospondylus carinatus''}} | | {{V|''Massospondylus carinatus''}} | ||
| Linia 110: | Linia 102: | ||
|?= ''Pachyspondylus orpenii'' | |?= ''Pachyspondylus orpenii'' | ||
| {{Kpt|[[Richard Owen|Owen]]}}, [[1854]] | | {{Kpt|[[Richard Owen|Owen]]}}, [[1854]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| ''Massospondylus rawesi'' | | ''Massospondylus rawesi'' | ||
Wersja z 16:18, 23 lis 2018
| Poniższe hasło wymaga korekty. Hasło do rozbudowania, być może poprawek |
| Autor: | Korekta: |
| pepo13 | Mateusz Tałanda |
| Massospondylus (massospondyl) | |
|---|---|
| Długość: | 4-6 m |
| Masa: | 140-200 kg |
| Miejsce występowania: | Lesotho, RPA, Zimbabwe
(górne pokłady formacji Elliot, górne pokłady Karroo Sandstone, Bushveld Sandstone) |
| Czas występowania | 200-183 Ma
wczesna jura (hettang - pliensbach) |
| Systematyka | Dinosauria |
Neotyp gatunku typowego M. carinatus (tzw. "Big-momma"). [1] | |
Wstęp
Jeden z wcześniejszych zauropodomorfów, żyjący we wczesnej jurze na terenie południowej Afryki. Miał małą głowę osadzoną na długiej, giętkiej szyi. Jak na zauropodomorfa był stosunkowo lekko zbudowany, jego wagę szacuje się na ok. 140-200 kg.
Materiał kopalny
M. carinatus znany jest z kilkudziesięciu (ok. 80) osobników. Poprzedni okaz typowy M. carinatus (składający się z przynajmniej dwóch osobników) był przechowywany w Królewskim Uniwersytecie w Londynie. Składały się na niego trzony kręgów, paliczki i fragmenty kończyn. Niestety został zniszczony podczas II Wojny Światowej. Nowy okaz typowy (neotyp) ustanowiono w 2011 roku. Jest to niekompletny szkielet oznaczony (BP/1/4934), przezwany "Big Momma".
Na szczątki drugiego ważnego gatunku, M. kaalae, składają się pozostałości niekompletnej czaszki.
Jaja
Bardzo ciekawym znaleziskiem są jaja tego dinozaura odnalezione w Republice Południowej Afryki przez Jamesa Kitchinga, obywatela RPA. Są one tak szczególne, ponieważ w środku jaj znajdowały się embriony młodych. Te znaleziska mówią nam o tym, że młode przychodziły na świat bez uzębienia i poruszały się prawdopodobnie na czterech kończynach. Te jaja są zarazem najstarszymi znalezionymi jajami dinozaurów.
Dorosłe massospondyle być może mogły poruszać się zarówno dobrze na dwóch jak i na czterech kończynach. W celu zerwania wyżej rosnących roślin mogły stawać na tylnych kończynach podpierając się ogonem i spokojnie się pożywiać.
Historia taksonomiczna gatunków
Rodzaj i gatunek typowy M. carinatus został opisany przez Sir Richarda Owena w 1854 roku. Na dzień dzisiejszy ważne są jedynie dwa gatunki massospondyla: typowy M. carinatus oraz opisany w 2009 roku przez Barretta M. kaalae. Jeszcze niedawno sądzono, że massospondyl żył także w Ameryce Północnej - niekompletne skamieniałości zwierzęcia należącego do zauropodomorfów zostały nazwane Massospondylus sp. przez Attridge'a i in. (1985), jednak Rowe i jego zespół po odnalezieniu bardziej kompletnych szczątków przechrzcili go na nowy rodzaj - Sarahsaurus. Podobnie było z południowoamerykańskim Adeopapposaurus mognai, którego którego uznawano początkowo za kolejny gatunek Massospondylus.
Spis gatunków
| Massospondylus | Owen, 1854 | ||
| = Leptospondylus | Owen, 1854 | ||
| = Pachyspondylus | Owen, 1854 | ||
| Massospondylus carinatus | Owen, 1854 | ||
| ?= Massospondylus hislopi | Lydekker, 1890 | nomen dubium? | |
| = Massospondylus browni | Seeley, 1895 | ||
| = Massospondylus harriesi | Broom, 1911 | ||
| = Massospondylus schwartzi | Haughton, 1924 | ||
| ?= Leptospondylus capensis | Owen, 1854 | ||
| ?= Pachyspondylus orpenii | Owen, 1854 | ||
| Massospondylus rawesi | Lydekker, 1890 | = Orthogoniosaurus rawesi | nomen dubium |
| Massospondylus huenei | (Young, 1941) Cooper, 1981 | = Lufengosaurus huenei | |
| Massospondylus kaalae | Barrett, 2009 |
Bibliografia
Fabien Knoll. (2010) "A primitive sauropodomorph from the upper Elliot Formation of Lesotho." Geological Magazine, 147 (6), 814-829. [2]
Ricardo N. Martínez. (2009) "Adeopapposaurus mognai, gen. et sp. nov (Dinosauria: Sauropodomorpha), with comments on adaptations of basal Sauropodomorpha" Journal of Vertebrate Paleontology, 29 (1), 142–164. doi:10.1671/039.029.0102
G.S. Paul. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Timothy B. Rowe, Hans-Dieter Sues, Robert R. Reisz. (2011) "Dispersal and diversity in the earliest North American sauropodomorph dinosaurs, with a description of a new taxon" Proceedings of the Royal Society B, 278 (1708), 1044-1053. doi:10.1098/rspb.2010.1867
Yates, Adam M.; Matthew F. Bonnan and Johann Neveling (2011). "A new basal sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa". Journal of Vertebrate Paleontology 31 (3), 610–625. doi:10.1080/02724634.2011.560626
http://en.wikipedia.org/wiki/Massospondylus
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=38642&is_real_user=1
![[1]](http://dracovenator.files.wordpress.com/2011/03/big-momma.jpg){kind=link}