Cathartesaura: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Cathartesaura''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Sebastian Oziemski]] |
| − | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Dominik Mentelski]], [[Krzysztof Stuchlik]], [[Paweł Konarzewski]] | |
| − | + | |nazwa = ''Cathartesaura'' (katartezaura) | |
| − | + | |długość = 14,8 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> | |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | |wysokość = 3,6 m (w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | [[Marcin Szermański]] | + | |masa = 7 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | + | |dieta = roślinożerny | |
| − | [[Tomasz Sokołowski]] | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Río Negro |
| − | + | <small>(dolne warstwy [[formacja|formacji]] [[Huincul]])</small> | |
| − | [[Dominik Mentelski]] | + | |czas = {{Występowanie|97|93}} |
| − | | | + | ok. 97-93 [[Ma]]<br> |
| − | + | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]] - [[turon]])</small> | |
| − | + | |systematyka | |
| − | + | = [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Argentyna]] - | ||
| − | |||
| − | <small>(formacja [[Huincul]])</small> | ||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 44: | Linia 22: | ||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
| − | [[ | + | [[Diplodocoidea]] |
| − | [[ | + | [[Rebbachisauridae]] |
| − | [[ | + | [[Khebbashia]] |
| − | [[ | + | [[Limaysaurinae]] |
| − | + | |grafika = Cathartesaura scapula and femur.png | |
| − | | | + | |podpis = Schemat przedstawiający łopatkę (z lewej) oraz kość udową (z prawej) ''Cathartesaura''. Źródło: Gallina i Apesteguía, 2005 [http://revista.macn.gob.ar/ojs/index.php/RevMus/article/view/332/316] |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | | | + | |PorównanieDługość = |
| − | | | + | |mapa = |
| − | <display_points type="terrain" zoom= | + | <display_points type="terrain" zoom=4> |
| − | + | 39.6° S, 69.2° W~ formacja [[Huincul]], lokacja "La Buitrera", prowincja Río Negro, [[Argentina]]|<small>''C. anaerobica'' - [[holotyp]] MPCA-232 i pozostały materiał kopalny. | |
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Cathartesaura'' to średniej wielkości zauropod z grupy [[Rebbachisauridae]] | + | ''Cathartesaura'' to średniej wielkości zauropod z grupy [[Rebbachisauridae]] żyjący w [[późna kreda|późnej kredzie]] na terenie dzisiejszej Argentyny. Skamieniałe szczątki tego dinozaura opisali [[Pablo Gallina]] i [[Sebastián Apesteguía]] w [[2005]] roku. |
| − | + | ==Materiał kopalny i lokalizacja== | |
| + | [[Plik:Cathartesaura posterior cervical.png|thumb|Tylny kręg szyjny. Źródło: Gallina i Apesteguía, 2005 [http://revista.macn.gob.ar/ojs/index.php/RevMus/article/view/332/316]]] | ||
| + | Skamieniałości ''Cathartesaura'' odkryto w dolnych warstwach [[formacja|formacji]] [[Huincul]] (stanowisko "La Buitrera") znajdujących się w prowincji Río Negro. | ||
| − | |||
[[Holotyp]] MPCA-232 to następujące skamieniałości pochodzące od pojedynczego osobnika: tylny [[kręg]] szyjny, kręg grzbietowy, 2 kręgi ogonowe (przedni i środkowy), lewa kość łopatkowa, lewa kość biodrowa(?) i prawa kość udowa. Do holotypu zaliczono również kolejny kręg grzbietowy i pojedynczą kość ramienną i śródstopia, ale są one kiepsko zachowane. Prawdopodobnie materiał ten pochodzi od jednego osobnika, lecz nie ma absolutnej pewności. | [[Holotyp]] MPCA-232 to następujące skamieniałości pochodzące od pojedynczego osobnika: tylny [[kręg]] szyjny, kręg grzbietowy, 2 kręgi ogonowe (przedni i środkowy), lewa kość łopatkowa, lewa kość biodrowa(?) i prawa kość udowa. Do holotypu zaliczono również kolejny kręg grzbietowy i pojedynczą kość ramienną i śródstopia, ale są one kiepsko zachowane. Prawdopodobnie materiał ten pochodzi od jednego osobnika, lecz nie ma absolutnej pewności. | ||
| + | |||
| + | ==Budowa== | ||
| + | [[Plik:Cathartesaura caudals.png|thumb|Kręgi ogonowe katartezaury. Źródło: Gallina i Apesteguía, 2005 [http://revista.macn.gob.ar/ojs/index.php/RevMus/article/view/332/316]]] | ||
| + | ''Cathartesaura'' od pozostałych [[Rebbachisauridae|rebbachizaurydów]] różniła się szczegółami budowy kręgów. [[Centrum|Opistoceliczny]] tylny kręg szyjny (prawdopodobnie 8 lub 9) był dwa razy wyższy niż długi. Łuk neuralny stanowił około 2/3 całkowitej wysokości. Przedni kręg ogonowy był [[centrum|amficeliczny]] i nie miał otworów pneumatycznych. Z kolei środkowy cechował się wydłużonym trzonem. Kość udowa katartezaury mierzyła 1,38 m (Gallina i Apesteguía, 2005). Kość biodrowa ''Cathartesaura'' była niezwykle cienka i prawdopodobnie znajdowały się w niej struktury pneumatyczne (Lerzo i Gallina, 2025). | ||
| + | |||
| + | ==Systematyka== | ||
| + | Wg [[analiza filogenetyczna|analizy filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Whitlocka ([[2011]]) w pracy na temat [[Diplodocoidea]] oraz wg Carballido i in. ([[2012]]) ''Cathartesaura'' jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] względem ''[[Limaysaurus]]''. Bliskie pokrewieństwo obu dinozaurów potwierdzają również Lerzo i współpracownicy (2025). | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 75: | Linia 60: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Cathartesaura''}} | |
| − | | | + | | {{Kpt|Gallina}} i {{Kpt|Apesteguía}}, [[2005]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V|''C. anaerobica''}} | |
| − | | Gallina i Apesteguía, 2005 | + | | {{Kpt|Gallina}} i {{Kpt|Apesteguía}}, [[2005]] |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | + | Carballido, J. L., Salgado, L., Pol, D., Canudo, J. I., & Garrido, A. (2012). "A new basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the Early Cretaceous of the Neuquén Basin; evolution and biogeography of the group". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology 24 (6): 631–654. [[doi:10.1080/08912963.2012.672416]] | |
| − | Gallina, P. | + | Gallina, P., & Apesteguía, S. (2005). "''Cathartesaura anaerobica'' gen. et sp. nov., a new rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (Upper Cretaceous), Río Negro, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales Nueva Serie, 7(2), 153-166. [http://www.macn.gov.ar/investigacion/descargas/publicaciones/revista/07/rns_vol07-2_153-166.pdf] |
| − | + | Lerzo, L. N., & Gallina, P. A. (2025). "The extremely thin ilium of the sauropod dinosaur ''Cathartesaura anaerobica'' Gallina and Apesteguía 2005 (Sauropoda, Diplodocoidea) with comments on the pneumatization of the rebbachisaurid hip". Historical Biology, 1-6 [[doi:10.1080/08912963.2025.2482168]] | |
| − | + | Lerzo, L. N., Gallina, P. A., Canale, J. I., Otero, A., Carballido, J. L., Apesteguía, S., & Makovicky, P. J. (2024). "The last of the oldies: a basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) of Patagonia, Argentina". Historical Biology: 1–26. [[doi:10.1080/08912963.2023.2297914]] | |
| − | + | Whitlock, J. A. (2011). "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)". Zoological Journal of the Linnean Society 161 (4): 872–915. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x]] | |
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 105: | Linia 90: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| + | [[Kategoria:Cenoman]] | ||
[[Kategoria:Turon]] | [[Kategoria:Turon]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 22:44, 12 kwi 2025
| Autor: | Sebastian Oziemski |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Tomasz Sokołowski, Dominik Mentelski, Krzysztof Stuchlik, Paweł Konarzewski |
| Cathartesaura (katartezaura) | |
|---|---|
| Długość | 14,8 m [1] |
| Wysokość | 3,6 m (w ramionach) [1] |
| Masa | 7 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna - Río Negro |
| Czas |
ok. 97-93 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Schemat przedstawiający łopatkę (z lewej) oraz kość udową (z prawej) Cathartesaura. Źródło: Gallina i Apesteguía, 2005 [3] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Cathartesaura to średniej wielkości zauropod z grupy Rebbachisauridae żyjący w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Argentyny. Skamieniałe szczątki tego dinozaura opisali Pablo Gallina i Sebastián Apesteguía w 2005 roku.
Materiał kopalny i lokalizacja
Skamieniałości Cathartesaura odkryto w dolnych warstwach formacji Huincul (stanowisko "La Buitrera") znajdujących się w prowincji Río Negro.
Holotyp MPCA-232 to następujące skamieniałości pochodzące od pojedynczego osobnika: tylny kręg szyjny, kręg grzbietowy, 2 kręgi ogonowe (przedni i środkowy), lewa kość łopatkowa, lewa kość biodrowa(?) i prawa kość udowa. Do holotypu zaliczono również kolejny kręg grzbietowy i pojedynczą kość ramienną i śródstopia, ale są one kiepsko zachowane. Prawdopodobnie materiał ten pochodzi od jednego osobnika, lecz nie ma absolutnej pewności.
Budowa
Cathartesaura od pozostałych rebbachizaurydów różniła się szczegółami budowy kręgów. Opistoceliczny tylny kręg szyjny (prawdopodobnie 8 lub 9) był dwa razy wyższy niż długi. Łuk neuralny stanowił około 2/3 całkowitej wysokości. Przedni kręg ogonowy był amficeliczny i nie miał otworów pneumatycznych. Z kolei środkowy cechował się wydłużonym trzonem. Kość udowa katartezaury mierzyła 1,38 m (Gallina i Apesteguía, 2005). Kość biodrowa Cathartesaura była niezwykle cienka i prawdopodobnie znajdowały się w niej struktury pneumatyczne (Lerzo i Gallina, 2025).
Systematyka
Wg analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Whitlocka (2011) w pracy na temat Diplodocoidea oraz wg Carballido i in. (2012) Cathartesaura jest taksonem siostrzanym względem Limaysaurus. Bliskie pokrewieństwo obu dinozaurów potwierdzają również Lerzo i współpracownicy (2025).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Cathartesaura to połączenie dwóch słów: Cathartes (rodzaj ptaków z rodziny kondorowatych z obu Ameryk) oraz gr. saura (żeńskiej formy greckiego sauros), czyli "jaszczur". Epitet gatunkowy anaerobica został natomiast nadany na cześć argentyńskiej firmy ANAEROBICOS S.A., która wspomagała wykopaliska.
Spis gatunków
| Cathartesaura | Gallina i Apesteguía, 2005 |
| C. anaerobica | Gallina i Apesteguía, 2005 |
Bibliografia
Carballido, J. L., Salgado, L., Pol, D., Canudo, J. I., & Garrido, A. (2012). "A new basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the Early Cretaceous of the Neuquén Basin; evolution and biogeography of the group". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology 24 (6): 631–654. doi:10.1080/08912963.2012.672416
Gallina, P., & Apesteguía, S. (2005). "Cathartesaura anaerobica gen. et sp. nov., a new rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (Upper Cretaceous), Río Negro, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales Nueva Serie, 7(2), 153-166. [4]
Lerzo, L. N., & Gallina, P. A. (2025). "The extremely thin ilium of the sauropod dinosaur Cathartesaura anaerobica Gallina and Apesteguía 2005 (Sauropoda, Diplodocoidea) with comments on the pneumatization of the rebbachisaurid hip". Historical Biology, 1-6 doi:10.1080/08912963.2025.2482168
Lerzo, L. N., Gallina, P. A., Canale, J. I., Otero, A., Carballido, J. L., Apesteguía, S., & Makovicky, P. J. (2024). "The last of the oldies: a basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) of Patagonia, Argentina". Historical Biology: 1–26. doi:10.1080/08912963.2023.2297914
Whitlock, J. A. (2011). "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)". Zoological Journal of the Linnean Society 161 (4): 872–915. doi:10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x
