Limaysaurus

Autor:	Dawid Mazurek, Marcin Szermański
Korekta:	Maciej Ziegler, Krzysztof Stuchlik, Paweł Konarzewski

---

Limaysaurus (limajzaur)
Długość	15 m
Wysokość	3,7 m (w biodrach)
Masa	7,5 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquén (formacja Candeleros)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 100-97 Ma późna kreda (cenoman)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Diplodocoidea Rebbachisauridae Limaysaurinae
Zrekonstruowany szkielet Limaysaurus. Fot. raffaele sergi [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/wiki/Candeleros\" title=\"Candeleros\"\u003ECandeleros\u003C/a\u003E, Neuqu\u00e9n, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003ELimaysaurus tessonei\u003C/i\u003E - MUCPv-205 (\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E)\u003C/br\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Candeleros, Neuqu\u00e9n, Argentyna\n","link":"","lat":-38.36950569999999771653165225870907306671142578125,"lon":-69.8322749999999956571627990342676639556884765625,"icon":""}],"imageoverlays":null} +− Leaflet | © OpenStreetMap

Wstęp

Limajzaur (Limaysaurus) to diplokoid z grupy rebbachizaurydów. Jego skamieniałości znane są z osadów późnej kredy północno-zachodniej Patagonii.

Lokalizacja i stratygrafia

Holotyp oraz dawny materiał przypisany zostały odnalezione około 5 km na południowy zachód od stanowiska El Chocón. Okazy MUCPv-205 i MUCPv-206 pochodzą z formacji Candeleros, zaś MUCPv-153 - z Huincul (Calvo i Salgado, 1995; Bellardini i in., 2025).

Do omawianego rodzaju mogą należeć również szczątki z brazylijskiej formacji Alcantara. Jednakże Carballido i współautorzy w 2010 roku stwierdzili, iż reprezentują one limajzaura, chodź nie wykluczają ich przynależności do amazonzaura. Lindoso i in. (2019) również sądzą, iż szczątki zauropodów z Alcantara można przypisać do Limaysaurus.

Historia taksonomii

Początkowo skamieniałości limajzaura - szczątki kilku osobników, w tym najlepiej zachowany holotypowy okaz o kompletności 80% - opisano w 1995 roku (Calvo i Salgado) jako nowy gatunek rebbachizaura - Rebbachisaurus tessonei.

Skamieniałości odkrył Lieto F. Tessone, a wydobyto je w latach 1995 - 2002. W międzyczasie odkryto na świecie skamieniałości różnych rebbachizaurydów i okazało się, że wiele cech przypisywanych wyłącznie rodzajowi Rebbachisaurus jest znacznie szerzej rozpowszechnionych. Z tego względu Leonardo Salgado ze współpracownikami postanowili utworzyć dla badanego materiału nowy rodzaj - Limaysaurus. Nim jednak to zrobił, to Rebbachisaurus tessonei został uznany za drugi gatunek rodzaju Rayososaurus przez Upchurcha i in., 2004 (po wcześniejszych sugestiach Wilsona i Sereno (1998).

Materiał kopalny

Holotyp MUCPv-205 to artykułowany, bardzo dobrze zachowany szkielet, zawierający: podstawę czaszki, dysartykułowane kręgi szyjne, artykułowaną kolumnę tylnych kręgów grzbietowych i wszystkich ogonowych. Kompletna miednica i obręcz barkowa, prawie kompletne kończyny z wyjątkiem stopy. Obecność "gastrolitów".

Bellardini i współpracownicy (2025) zauważyli, że materiał przypisany (MUCPv-206 i MUCPv-153) wykazuje różnice w stosunku do holotypu Limaysaurus. Zdaniem badaczy jedynym pewnym osobnikiem należącym do limajzaura jest holotyp.

Dawny przypisany materiał:

Osobnik MUCPv-206 to dysartykułowany szkielet złożony z 2-óch tylnych i 2-óch przednich kręgów szyjnych i jednego tylnego kręgu grzbietowego; ponadto płytka mostkowa, 4 kości śródstopia, żebra i "gastrolity".

Osobnik MUCPv-153 to częściowy, artykułowany szkielet złożony z 2-óch kręgów krzyżowych, 6-ściu ogonowych, kości łonowej i kulszowej.

Osobnik bez numeru katalogowego to kręg grzbietowy, którego opisał Nopcsa (1902). W 2007 roku Apesteguía utworzył dla tego okazu nowy rodzaj - Nopcsaspondylus.

Wszystkie okazy określone przez Salgado i współautorów z (2004) jako Limaysaurus sp. pochodzą z północnego stoku Cerro Aguada del Leon w regionie La Picaza, południowo-centralna część prowincji Neuquén, Argentyna. Macierzyste osady to aleuryty środkowej i górnej części grupy Puesto Quiroga (najniższa część formacji Lohan Cura). Wiek tych skał datowany jest na apt - alb. W 2012 roku Carballido i współpracownicy te szczątki przypisali do nowego rodzaju Comahuesaurus.

Budowa i systematyka

Limaysaurus swoim ogólnym wyglądem przypominał pozostałe rebbachizaurydów. Był to średniej wielkości powolny roślinożerca, mający dłuższy ogon od szyi. Salgado i współpracownicy (2004) zidentyfikowali wiele cech charakterystycznych dla limajzaura. Ich zdaniem do najważniejszych należą: znaczna redukcja bocznego otworu skroniowego; wysokość górnej części potylicy mniejsza od wysokości wielkiego otworu znajdującego się w czaszce; charakterystyczna budowa kręgów; trzon kości łonowej owalny w przekroju; kość kulszowa o smukłym trzonku skręconym o 90 stopni i o końcu dystalnym praktycznie nierozszerzonym.

Wg Carballido i in. (2012) jest to takson siostrzany względem Cathartesaura anaerobica.

Paleobiologia

Paulina-Carabajal i Calvo w 2021 roku szczegółowo zbadali odlew wnętrza czaszki Limaysaurus za pomocą tomografu komputerowego. Jak zauważyli badacze, ucho wewnętrzne oraz wnętrze czaszki ogólną morfologią bardzo przypominały u Nigersaurus oraz nienazwanego okazu MMCh-PV 71. Limaysaurus miał również kłaczek w móżdżku odpowiedzialny za stabilizacją wzroku oraz powiększony obszar odpowiedzialny za węch. Co ciekawe, rebbachizaurydy miały prawie o 30% większy współczynnik węchowy niż tytanozaury. Objętość mózgu opisywanego dinozaura wynosiła 125 cm³.

Etymologia

Nazwa rodzajowa odnosi się do nazwy rzeki Lima, na obszarze zlewni której znaleziono skamieniałości, oraz greckiego sauros - jaszczur. Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę skamieniałości Lieta F. Tessone.

Spis gatunków

Limaysaurus	Salgado, Garrido, Cocca i Cocca, 2004
L. tessonei	(Calvo i Salgado, 1995) Salgado, Garrido, Cocca i Cocca, 2004
= Rebbachisaurus tessonei	Calvo i Salgado, 1995
= Rayososaurus tessonei	(Calvo i Salgado, 1995) Upchurch, Barrett i Dodson, 2004

Bibliografia

Apesteguía, S. (2007). "The sauropod diversity of the La Amarga Formation (Barremian), Neuquén (Argentina)". Gondwana Research, 12(4), 533-546. doi:10.1016/j.gr.2007.04.007

Bellardini, F., Filippi, L. S., Carballido, J. L., Garrido, A. C., & Baiano, M. A. (2025). "Side by side with titans: a new rebbachisaurid dinosaur from the Huincul Formation (Upper Cenomanian) of Patagonia, Argentina". Cretaceous Research. 106188. doi:10.1016/j.cretres.2025.106188

Calvo, J. O., & Salgado, L. (1995). "Rebbachisaurus tessonei sp. nov. a new Sauropoda from the Albian-Cenomanian of Argentina; new evidence on the origin of the Diplodocidae. Gaia, 11, 13-33.

Carballido, J. L., Garrido, A. C., Canudo, J. I., & Salgado, L. (2010). "Redescription of Rayososaurus agrioensis Bonaparte (Sauropoda, Diplodocoidea), a rebbachisaurid from the early Late Cretaceous of Neuquén". Geobios, 43(5), 493-502. doi:10.1016/j.geobios.2010.01.004

Carballido, J. L., Salgado, L., Pol, D., Canudo, J. I., & Garrido, A. (2012) "A new basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the Early Cretaceous of the Neuquén Basin; evolution and biogeography of the group". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology 24 (6): 631–654. doi:10.1080/08912963.2012.672416

Lindoso, R. M., Medeiros, M. A. A., Carvalho, I. S., Pereira, A. A., Mendes, I. D., Iori, F.V., Sousa, E. P., Arcanjo, S. H. S., & Silva, T. C. M. (2019). "A new rebbachisaurid (Sauropoda: Diplodocoidea) from the middle Cretaceous of northern Brazil." Cretaceous Research doi:10.1016/j.cretres.2019.104191.

Paulina-Carabajal, A., & Calvo, J. O. (2021). "Re-description of the braincase of the rebbachisaurid sauropod Limaysaurus tessonei and novel endocranial information based on CT scans". Anais da Academia Brasileira de Ciências, 93, e20200762. doi:10.1590/0001-3765202120200762

Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S. E., & Cocca, J. R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912

Upchurch, P., Barrett, P.M. & Dodson, P. (2004) "Sauropoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" wyd. University of California Press, Berkeley

Whitlock, J. A. (2011) ."A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161(4), 872–915. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x

http://www.palaeocritti.com/by-group/dinosauria/sauropoda/diplodocoidea/limaysaurus

http://home.comcast.net/~eoraptor/Sauropodomorph%20cladogram.html