Incisivosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(drobne)
m (→‎Budowa i paleobiologia)
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 7 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Incisivosaurus''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
|Autor                 = [[Marcin Pałdyna]]
−
| Korekta:
+
|Korekta                = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Tomasz Singer]], [[Paweł Konarzewski]]
−
|-
+
|nazwa                  = ''Incisivosaurus'' (inkisiwozaur)
−
| [[Marcin Pałdyna]]
+
|długość                = 1 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref>
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|masa                  = ok. 5 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
[[Tomasz Sokołowski]]
+
|wysokość              = ok. 60 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
 
+
|dieta                  = prawdopodobnie roślinożerny
−
[[Tomasz Singer]]
+
|miejsce                = [[Chiny]] - Liaoning
−
|}
 
−
</small>
 
  
−
----
+
<small>([[formacja]] [[Yixian]], ?[[formacja|formacje]] [[Fuxin]] i [[Shahai]])</small>
−
 
+
|czas                  = {{Występowanie|125.76|124.1}}
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
ok. 125,76-124,1 [[Ma]] <ref>Zhong, Y., Huyskens, M. H., Yin, Q. Z., Wang, Y., Ma, Q., & Xu, Y. G. (2021). "High-precision geochronological constraints on the duration of ‘Dinosaur Pompeii’and the Yixian Formation". National Science Review, 8(6), nwab063. [[doi:10.1093/nsr/nwab063]]</ref><br>
−
! colspan=2 | ''Incisivosaurus'' (inkisiwozaur)
+
<small>[[wczesna kreda]] ([[barrem]])</small>
−
|-
+
|systematyka            = [[Dinosauria]]  
−
!  '''Długość''':
 
−
| ok. 1 m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ok. 1 kg
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Chiny]] - prowincja Liaoning
 
−
 
 
−
<small>(warstwy Lujiatun - [[formacja Yixian]];
 
−
 
 
−
[[formacja Fuxin]] i [[formacja Shahai]])</small>
 
−
|-  
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 125-122 (?136-?118, do 100?) Ma
 
−
 
 
−
<small>[[kreda]] (prawdopodobnie [[apt]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]  
 
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 49: Linia 25:
  
 
[[Oviraptorosauria]]
 
[[Oviraptorosauria]]
−
|-
+
|grafika                = Incisivosaurus PM.png
−
| colspan=2 |[[Plik:Incisivosaurus.jpg|400px]]
+
|podpis                = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Incisivosaurus''. Autor: Petr Menshikov [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Incisivosaurus_PM.png]
−
<small>[[Holotyp]] (z [[Xu]] i in., [[2002]] [http://www.nature.com/nature/journal/v419/n6904/images/nature00966-f1.2.jpg]).</small>
+
|PorównanieGrupa        =
−
|}
+
|PorównanieDługość      =
 +
|mapa                  =
 +
}}
 +
==Wstęp==
 +
''Incisivosaurus'' to niezwykły przedstawiciel [[Oviraptorosauria]] żyjący we [[wczesna kreda|wczesnej kredzie]] na terenie dzisiejszych Chin.
 +
 
 +
==Materiał kopalny==
 +
[[Plik:Incisivosaurus gauthieri.jpg|thumb|Rekonstrukcja czaszki ''Incisivosaurus''. Autor: Jaime A. Headden [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Incisivosaurus_gauthieri.jpg]]]
 +
[[Holotyp]] (IVPP V13326) to prawie kompletna czaszka oraz częściowy kręg szyjny odnaleziony w skałach [[formacja|formacji]] [[Yixian]].
 +
 
 +
Amiot i in. (2010) uważają również, że zęby pochodzące z [[formacja|formacji]] [[Shahai]] i [[Fuxin]] mogą należeć do omawianego [[rodzaj]]u.
  
−
==Wstęp==
+
==Budowa i paleobiologia==
−
W chińskiej prowincji Liaoning odkryto niemal kompletną czaszkę (10 cm) i pierwszy kręg szyjny tego [[bazalny|bazalnego]] owiraptorozaura. Dinozaur ten jest spokrewniony z opisanym w [[1997]] roku ''[[Protarchaeopteryx]]'', który miał takie same uzębienie. W niepewnie datowanych osadach (?[[apt]] - ?[[alb]]) odnaleziono zęby przypisane do tego [[rodzaj]]u ([[Amiot]] i in., [[2010]]).
+
[[Plik:Incisivosaurus_Edyta_Felcyn.jpg|thumb|Rekonstrukcja. Autorka: [[Edyta Felcyn]].]]
 +
''Incisivosaurus'' był małym [[Oviraptorosauria|owiraptorozaurem]], którego czaszka zaledwie mierzyła 10 cm długości. Wykazywała ona wiele prymitywnych cech nieobecnych u późniejszych krewnych. Pysk ''Incisivosaurus'' był wydłużony w porównaniu do większości znanych [[Oviraptorosauria|owiraptorozaurów]]. Jednak najbardziej rzucają się w oczy cechą inkisiwozaura było jego uzębienie, podobne do [[Protarchaeopteryx|protarcheopteryksa]]. Na każdej kości przedszczękowej znajdowały się 4 zęby, z czego pierwsza para była duża i przypominała siekacze gryzoni. Między zębami przedszczękowymi a szczękowymi występowała niewielka przerwa. Zęby przedszczękowe były mniejsze od szczękowych, a na każdej kości szczękowej znajdowało się po 9 zębów. Inkisiwozaur miał również mniejsza siłę ugryzienia niż późniejsze owiraptorozaury. Objętość puszki mózgowej ''Incisivosaurus'' wynosiła ok. 5,7 cm³ ([[Xu]] i in., 2002; Balanoff i in., 2009; Meade i Ma, 2022).
  
−
==Etymologia i uzębienie==
+
==Synonim ''[[Protarchaeopteryx]]''?==
−
''Incisivosaurus'' nie miał tak charakterystycznego dla bardziej zaawansowanych form bezzębnego dzioba.  
+
Senter i współpracownicy (2004) uznali inkisiwozaura za synonim [[Protarchaeopteryx|protarcheopteryksa]]. Zdaniem naukowców uzębienie obydwu dinozaurów było bardzo podobne, a występujące między nimi różnice pozwoliły na wyodrębnienie drugiego gatunku - ''P. gauthieri''. Jednak [[Xu]] i Norell (2006) wykazali cechy zębów, które pozwalają odróżnić ''Incisivosaurus'' od ''Protarcheopteryx''.
  
−
Nazwa ''Incisivosaurus'' nawiązuje do wystających z pyska przednich zębów (będącą charakterystyczną cechą tego teropoda), natomiast w głębi szczęk znajdowało kilkadziesiąt drobnych ząbków: 26 w górnej i 06-18 w dolnej, co więcej zęby tego gada były starte jak u dzisiejszych gryzoni, co sugeruje, że ''Incisivosaurus'' mógł być jaroszem. Epitet gatunkowy nadano na cześć Jacquesa [[Gauthier]]a - pioniera [[Słownik#Kladystyka|systematyki filogenetycznej]].  
+
==Etymologia==
 +
Nazwa ''Incisivosaurus'' nawiązuje do wystających z pyska przednich zębów. Epitet gatunkowy nadano na cześć Jacquesa [[Jacques Gauthier|Gauthier]]a - pioniera [[Słownik#Kladystyka|systematyki filogenetycznej]].  
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Incisivosaurus''
+
|{{V| ''Incisivosaurus''}}
−
| [[Xu]], [[Cheng]], [[Wang]] i [[Chang]], [[2002]]
+
| {{Kpt|[[Xu]], [[Cheng]], [[Wang]]}} i {{Kpt|[[Chang]]}}, [[2002]]
 
|-
 
|-
−
! ''I. gauthieri''
+
|{{V| ''I. gauthieri''}}
−
| [[Xu]], [[Cheng]], [[Wang]] i [[Chang]], [[2002]]
+
| {{Kpt|[[Xu]], [[Cheng]], [[Wang]]}} i {{Kpt|[[Chang]]}}, [[2002]]
 
|-
 
|-
 
| = ''[[Protarchaeopteryx]] gauthieri''
 
| = ''[[Protarchaeopteryx]] gauthieri''
−
| ([[Xu]], [[Cheng]], [[Wang]] i [[Chang]], [[2002]]) [[Senter]], [[Barsbold]], [[Britt]] i [[Burnham]], [[2004]]
+
| ({{Kpt|[[Xu]], [[Cheng]], [[Wang]]}} i {{Kpt|[[Chang]]}}, [[2002]]) {{Kpt|[[Senter]], [[Barsbold]], [[Britt]]}} i {{Kpt|[[Burnham]]}}, [[2004]]
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
−
Xu, X. i Norell, M.A. (2006). "Non-Avian dinosaur fossils from the Lower Cretaceous Jehol Group of western Liaoning, China" Geological Journal, 41: 419-437.
+
Amiot, R., Kusuhashi, N., Xu, X., & Wang, Y. (2010). "Isolated dinosaur teeth from the Lower Cretaceous Shahai and Fuxin formations of northeastern China". Journal of Asian Earth Sciences, 39(5), 347-358. [[doi:10.1016/j.jseaes.2010.04.017]]
 +
 
 +
Balanoff, A. M., Xu, X., Kobayashi, Y., Matsufune, Y., & Norell, M. A. (2009). "Cranial osteology of the theropod dinosaur ''Incisivosaurus gauthieri'' (Theropoda: Oviraptorosauria)". American Museum Novitates, 2009(3651), 1-35. [[doi:10.1206/644.1]]
 +
 
 +
Meade, L. E., & Ma, W. (2022). "Cranial muscle reconstructions quantify adaptation for high bite forces in Oviraptorosauria". Scientific Reports. 12 (1): 3010. [[doi:10.1038/s41598-022-06910-4]]
  
−
Amiot, R., Kusuhashi, N., Xu, X. & Wang, Y. (2010) "Isolated dinosaur teeth from the Lower Cretaceous Shahai and Fuxin formations of northeastern China" Journal of Asian Earth Sciences, 39, 347–358.
+
Senter, P., Barsbold, R., Britt, B. B., & Burnham, D. A. (2004). "Systematics and Evolution of Dromaeosauridae (Dinosauria, Theropoda)". Bulletin of Gunma Natural History Museum 8: 1-20
  
−
http://home.comcast.net/~eoraptor/Oviraptorosauria.htm#Incisivosaurusgauthieri
+
Xu, X., Cheng, Y. N., Wang, X. L., & Chang, C. H. (2002). "An unusual oviraptorosaurian dinosaur from China". Nature, 419(6904), 291-293. [[doi:10.1038/nature00966]]
  
−
Ryszkiewicz, M. "Pies czy wydra?" Wiedza i życie, Grudzień (12) 2002.
+
Xu, X., & Norell, M. A. (2006). "Non‐avian dinosaur fossils from the Lower Cretaceous Jehol Group of western Liaoning, China". Geological Journal, 41(3‐4), 419-437. [[doi:10.1002/gj.1044]]
−
</small>
+
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]  
Linia 95: Linia 87:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
−
[[Kategoria:Apt]]
+
[[Kategoria:Barrem]]
−
[[Kategoria:Alb]]
 

Aktualna wersja na dzień 08:46, 27 lis 2025

Autor: Marcin Pałdyna
Korekta: Maciej Ziegler, Tomasz Sokołowski, Tomasz Singer, Paweł Konarzewski

Incisivosaurus (inkisiwozaur)
Długość 1 m [1]
Wysokość ok. 60 cm (w biodrach) [1]
Masa ok. 5 kg [1]
Dieta prawdopodobnie roślinożerny
Miejsce Chiny - Liaoning

(formacja Yixian, ?formacje Fuxin i Shahai)

Czas
252 201,4 143,1
66

ok. 125,76-124,1 Ma [2]
wczesna kreda (barrem)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Oviraptorosauria

Incisivosaurus PM.png
Rekonstrukcja przyżyciowa Incisivosaurus. Autor: Petr Menshikov [2]

Wstęp

Incisivosaurus to niezwykły przedstawiciel Oviraptorosauria żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszych Chin.

Materiał kopalny

Rekonstrukcja czaszki Incisivosaurus. Autor: Jaime A. Headden [1]

Holotyp (IVPP V13326) to prawie kompletna czaszka oraz częściowy kręg szyjny odnaleziony w skałach formacji Yixian.

Amiot i in. (2010) uważają również, że zęby pochodzące z formacji Shahai i Fuxin mogą należeć do omawianego rodzaju.

Budowa i paleobiologia

Rekonstrukcja. Autorka: Edyta Felcyn.

Incisivosaurus był małym owiraptorozaurem, którego czaszka zaledwie mierzyła 10 cm długości. Wykazywała ona wiele prymitywnych cech nieobecnych u późniejszych krewnych. Pysk Incisivosaurus był wydłużony w porównaniu do większości znanych owiraptorozaurów. Jednak najbardziej rzucają się w oczy cechą inkisiwozaura było jego uzębienie, podobne do protarcheopteryksa. Na każdej kości przedszczękowej znajdowały się 4 zęby, z czego pierwsza para była duża i przypominała siekacze gryzoni. Między zębami przedszczękowymi a szczękowymi występowała niewielka przerwa. Zęby przedszczękowe były mniejsze od szczękowych, a na każdej kości szczękowej znajdowało się po 9 zębów. Inkisiwozaur miał również mniejsza siłę ugryzienia niż późniejsze owiraptorozaury. Objętość puszki mózgowej Incisivosaurus wynosiła ok. 5,7 cm³ (Xu i in., 2002; Balanoff i in., 2009; Meade i Ma, 2022).

Synonim Protarchaeopteryx?

Senter i współpracownicy (2004) uznali inkisiwozaura za synonim protarcheopteryksa. Zdaniem naukowców uzębienie obydwu dinozaurów było bardzo podobne, a występujące między nimi różnice pozwoliły na wyodrębnienie drugiego gatunku - P. gauthieri. Jednak Xu i Norell (2006) wykazali cechy zębów, które pozwalają odróżnić Incisivosaurus od Protarcheopteryx.

Etymologia

Nazwa Incisivosaurus nawiązuje do wystających z pyska przednich zębów. Epitet gatunkowy nadano na cześć Jacquesa Gauthiera - pioniera systematyki filogenetycznej.

Spis gatunków

Incisivosaurus Xu, Cheng, Wang i Chang, 2002
I. gauthieri Xu, Cheng, Wang i Chang, 2002
= Protarchaeopteryx gauthieri (Xu, Cheng, Wang i Chang, 2002) Senter, Barsbold, Britt i Burnham, 2004

Bibliografia

Amiot, R., Kusuhashi, N., Xu, X., & Wang, Y. (2010). "Isolated dinosaur teeth from the Lower Cretaceous Shahai and Fuxin formations of northeastern China". Journal of Asian Earth Sciences, 39(5), 347-358. doi:10.1016/j.jseaes.2010.04.017

Balanoff, A. M., Xu, X., Kobayashi, Y., Matsufune, Y., & Norell, M. A. (2009). "Cranial osteology of the theropod dinosaur Incisivosaurus gauthieri (Theropoda: Oviraptorosauria)". American Museum Novitates, 2009(3651), 1-35. doi:10.1206/644.1

Meade, L. E., & Ma, W. (2022). "Cranial muscle reconstructions quantify adaptation for high bite forces in Oviraptorosauria". Scientific Reports. 12 (1): 3010. doi:10.1038/s41598-022-06910-4

Senter, P., Barsbold, R., Britt, B. B., & Burnham, D. A. (2004). "Systematics and Evolution of Dromaeosauridae (Dinosauria, Theropoda)". Bulletin of Gunma Natural History Museum 8: 1-20

Xu, X., Cheng, Y. N., Wang, X. L., & Chang, C. H. (2002). "An unusual oviraptorosaurian dinosaur from China". Nature, 419(6904), 291-293. doi:10.1038/nature00966

Xu, X., & Norell, M. A. (2006). "Non‐avian dinosaur fossils from the Lower Cretaceous Jehol Group of western Liaoning, China". Geological Journal, 41(3‐4), 419-437. doi:10.1002/gj.1044

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
  2. ↑ Zhong, Y., Huyskens, M. H., Yin, Q. Z., Wang, Y., Ma, Q., & Xu, Y. G. (2021). "High-precision geochronological constraints on the duration of ‘Dinosaur Pompeii’and the Yixian Formation". National Science Review, 8(6), nwab063. doi:10.1093/nsr/nwab063
Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Incisivosaurus&oldid=37257”