Alxasaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(drobne zmiany)
m
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Alxasaurus''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
|Autor                 =  "[[pepo13]]", [[Maciej Ziegler]]  
−
| Korekta:
+
|Korekta                = [[Sebastian Oziemski]], [[Łukasz Czepiński]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Paweł Konarzewski]]
−
|-
+
|nazwa                  = ''Alxasaurus'' (alksazaur/alśazaur)
−
| "[[pepo13]]"
+
|długość                = 3,8 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref>
−
[[Maciej Ziegler]]
+
|wysokość              =
−
|[[Sebastian Oziemski]]
+
|masa                  = 400 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
 
+
|dieta                  = wszystkożerny / roślinożerny
−
[[Łukasz Czepiński]]
+
|miejsce                = [[Chiny]] - Mongolia Wewnętrzna
−
 
+
<small>([[formacja]] [[Bayin Gobi]])</small>  
−
[[Tomasz Sokołowski]]
+
|czas                  = {{Występowanie|113|100.5}}
−
|}
+
{{wiek|alb|alb}}<br>
−
</small>
+
<small>[[wczesna kreda]] ([[alb]])</small>
−
 
+
|systematyka            =
−
----
+
[[Dinosauria]]
−
 
 
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
−
! colspan=2 | ''Alxasaurus'' (alksazaur/alśazaur)
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| 3,8 m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| 380 kg
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Chiny]] - Mongolia Wewnętrzna
 
−
 
 
−
<small>([[formacja Bayin Gobi]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 112-99 Ma
 
−
 
 
−
<small>późna [[kreda]] ([[alb]]</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 44: Linia 20:
 
[[Theropoda]]
 
[[Theropoda]]
  
−
[[Neotheropoda]]
+
[[Tetanurae]]
  
 
[[Coelurosauria]]
 
[[Coelurosauria]]
−
 
−
[[Maniraptora]]
 
  
 
[[Therizinosauria]]
 
[[Therizinosauria]]
  
 
[[Therizinosauroidea]]
 
[[Therizinosauroidea]]
−
|-
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Alxasaurus.jpg|400px|]]
 
−
<small> Autor: "Tharos222" [http://tharos222.deviantart.com/art/Alxasaurus-101639041]</small>
 
−
|}
 
  
 +
|grafika                = Alxasaurus.png
 +
|podpis                = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Alxasaurus''. Autor: UnexpectedDinoLesson [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alxasaurus.png]
 +
|PorównanieGrupa        =
 +
|PorównanieDługość      =
 +
|mapa                  =
 +
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Alxasaurus'' to [[bazalny]] terizinozauroid ze "środkowej" kredy Azji. Został opisany przez dwóch paleontologów: kanadyjskiego Dale'a Russella oraz chińskiego Donga Zhiminga w [[1994]] roku.
+
''Alxasaurus'' to [[bazalny]] terizinozauroid żyjący we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszych Chin. Został opisany przez dwóch paleontologów: kanadyjskiego [[Dale Russell|Dale'a Russella]] oraz chińskiego [[Dong Zhiming|Dong Zhiminga]] w [[1994]] roku. ''Alxasaurus'' to ważne odkrycie - pozwoliło one powiązać enigmatyczne dotąd [[saurischia|dinozaury gadziomiedniczne]] (''[[Enigmosaurus]]'', ''[[Erlikosaurus]]'', ''[[Nanshiungosaurus]]'', ''[[Segnosaurus]]'', ''[[Therizinosaurus]]'') ze sobą i z innymi [[teropod]]ami.
  
−
==Odkrycie i materiał kopalny==
+
==Materiał kopalny==
−
Początkowo odnaleziono pięć osobników, dających dobry obraz osteologii zwierzęcia (zob. rysunek niżej); najistotniejszym brakiem była nieobecność czaszki, którą (prawie kompletną) odkryto w [[1997]] roku - pozostaje ona jednak nieopisana.  
+
[[Plik:Alxasaurus elesitaiensis.jpg|thumb|Sylwetka ''Alxasaurus'' wraz z zaznaczonymi na biało odnalezionymi kośćmi. Autor: Jaime A. Headden [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alxasaurus_elesitaiensis.jpg]]]
 +
[[Holotyp]] o numerze katalogowym IVPP 88402a (większy osobnik) to kość zębowa oraz duża część szkieletu pozaczaszkowego: 5 [[dysartykułowany|dysartykułowanych]] kręgów szyjnych, 2 żebra szyjne, 7 [[dysartykułowany|dysartykułowanych]] kręgów ogonowych, 3 prawe i lewe żebra grzbietowe, kość krzyżowa, 4 żebra krzyżowe. 21 kręgów ogonowych, 15 szerwonów, łopatka, obydwie kości krucze i ramienne, kość promieniowa, obydwie kości łokciowe, obydwie kości, biodrowe, łonowe i kulszowe oraz kości stóp.  
  
−
''Alxasaurus'' to ważne odkrycie - pozwoliło one powiązać enigmatyczne dotąd [[saurischia|dinozaury gadziomiedniczne]] (''[[Enigmosaurus]]'', ''[[Erlikosaurus]]'', ''[[Nanshiungosaurus]]'', ''[[Segnosaurus]]'', ''[[Therizinosaurus]]'') ze sobą i z innymi [[teropod]]ami.
+
Materiał przypisany to następujące okazy:
 +
 
 +
IVPP 88402b (mniejszy osobnik) - 3 [[artykułowany|artykułowane]] kręgi ogonowe i 4 [[artykułowany|artykułowane]] kręgi grzbietowe
 +
 
 +
IVPP 88501 (niedojrzały osobnik) - 5 kręgów grzbietowych, pierwszy i drugi kręg krzyżowy,  pierwsza prawa kość śródręczna, trzecia lewa kość śródręcza, paliczki, częściowa kość biodrowa, lewa i prawa kość udowa oraz piszczelowe, obydwie kości strzałkowe, kości śródstopia I-IV oraz kości stopy
 +
 
 +
IVPP 88301 - rozproszone kręgi, żebra oraz kości kończyn
 +
 
 +
IVPP 88510 - kości kończyn
 +
 
 +
Poza wymieniowymi 5 okazami do ''Alxasaurus'' mogą należeć również osobniki FPDM-V7312 (odlew szkieletu) oraz nieskatalogowana prawie kompletna czaszka (Ford, online)
  
 
==Budowa i paleobiologia==
 
==Budowa i paleobiologia==
−
Podobnie jak inne [[terizinozaur]]y, dinozaur ten na obu przednich kończynach miał długie pazury, służące prawdopodobnie do zagarniania liści lub obrony, choć w porównaniu z pazurami ''[[Therizinosaurus]]'' były znacznie krótsze. Terizinozaury są najlepiej przystosowaną do roślinożerności grupą wśród nie[[avialae|ptasich]] [[teropod]]ów. Niewykluczone jednak, że ''Alxasaurus'' był wszystkożercą. Być może odżywiał się zarówno roślinami jak i np. owadami czy małymi kręgowcami.
+
[[Plik:Alxasaurus Tyrrell.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''Alxasaurus''. Fot. Sebastian Bergmann [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alxasaurus_Tyrrell.jpg]]]
 +
''Alxasaurus'' to niewielki [[terizinozauroid]] mierzący 3,8 m długości oraz ważący 400 kg (Molina-Perez i Larramendi, 2019). Charakteryzował się obecnością 40 zębów na kości zębowej. W odróżnieniu od ''[[Segnosaurus]]'', ''[[Erlikosaurus]]'' i ''[[Nanshiungosaurus]]'' nie miał on połączonych żeber z trzonami kręgów szyjnych. ''Alxasaurus'' miał jedynie pięć kręgów krzyżowych. Inne cechy [[plezjomorfia|plezjomorficzne]] dotyczą kości kończyn (Russell i Dong, 1994). Zanno (2010) na podstawie dostępnego materiału kopalnego wyróżniła potencjalną [[autapomorfia|autapomorfię]] w obrębie czaszki.
 +
 
 +
Podobnie jak inne [[terizinozaur]]y, dinozaur ten na obu przednich kończynach miał długie pazury, służące prawdopodobnie do zagarniania liści lub obrony, choć w porównaniu z pazurami ''[[Therizinosaurus]]'' były znacznie krótsze. Terizinozaury są najlepiej przystosowaną do roślinożerności grupą wśród nie[[avialae|ptasich]] [[teropod]]ów. Niewykluczone jednak, że ''Alxasaurus'' mógł być wszystkożercą. Być może odżywiał się zarówno roślinami jak i np. owadami czy małymi kręgowcami.
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
''Alxasaurus elesitaiensis'' został nazwany od miejsca znalezienia - pustyni Alxa i wioski Elesitai.  
+
Nazwa rodzajowa ''Alxasaurus'' nawiązuje miejsca znalezienia dinozaura, którym była pustynia Alxa. Epitet gatunkowy ''elesitaiensis''  odnosi się do wioski Elesitai, w której badacze odkryli skamieniałości.  
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Alxasaurus''  
+
|{{V| ''Alxasaurus''}}
−
| [[Russell]] i [[Dong]], [[1994]]
+
| {{Kpt|[[Dale Russell|Russell]]}} i {{Kpt|[[Dong Zhiming|Dong]]}}, [[1994]]
 
|-
 
|-
−
! ''A. elesitaiensis''
+
|{{V| ''A. elesitaiensis''}}
−
| [[Russell]] i [[Dong]], [[1994]]
+
| {{Kpt|Russell}} i {{Kpt|Dong}}, 1994
 
|}
 
|}
  
−
<small>
+
==Bibliografia==
−
<gallery>
+
<small>Dong, Z. (2003) "Contributions to new dinosaur materials from China to dinosaurology" Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum, 2, 123-132.
−
Image:Alxasaurus2.JPG|Rekonstrukcja szkieletu - przerywaną linią oznaczono nieznane elementy. Źródło: Russell i Dong, 1994
+
 
−
</gallery></small>
+
Ford, T (online) [http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Theropods/Alxasaurus.asp]
  
−
==Wybrana bibliografia==
+
Mortimer (online) [https://theropoddatabase.com/Therizinosauroidea.htm#Alxasauruselesitaiensis]
−
<small>Dong, Z. (2003) "Contributions to new dinosaur materials from China to dinosaurology" Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum, 2, 123-132.
 
  
 
Russell, D.A & Dong, Z. (1994) "The affinities of a new theropod from the Alxa Desert, Inner Mongolia, People’s Republic of China" Canadian Journal of Earth Sciences, 30, 2107-2127.
 
Russell, D.A & Dong, Z. (1994) "The affinities of a new theropod from the Alxa Desert, Inner Mongolia, People’s Republic of China" Canadian Journal of Earth Sciences, 30, 2107-2127.
  
−
Zanno, L.E. (2010) "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)" Journal of Systematic Palaeontology, 8(4), 503-543. DOI: 10.1080/14772019.2010.488045
+
Zanno, L.E. (2010) "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)" Journal of Systematic Palaeontology, 8(4), 503-543. [[doi:10.1080/14772019.2010.488045]]
−
</small>
+
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]

Aktualna wersja na dzień 22:30, 15 lip 2023

Autor: "pepo13", Maciej Ziegler
Korekta: Sebastian Oziemski, Łukasz Czepiński, Tomasz Sokołowski, Paweł Konarzewski

Alxasaurus (alksazaur/alśazaur)
Długość 3,8 m [1]
Masa 400 kg [1]
Dieta wszystkożerny / roślinożerny
Miejsce Chiny - Mongolia Wewnętrzna

(formacja Bayin Gobi)

Czas
252 201,4 143,1
66

113 - 100,5 Ma
wczesna kreda (alb)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Therizinosauria

Therizinosauroidea

Alxasaurus TD.png
Rekonstrukcja przyżyciowa Alxasaurus. Autor: UnexpectedDinoLesson [3]

Wstęp

Alxasaurus to bazalny terizinozauroid żyjący we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszych Chin. Został opisany przez dwóch paleontologów: kanadyjskiego Dale'a Russella oraz chińskiego Dong Zhiminga w 1994 roku. Alxasaurus to ważne odkrycie - pozwoliło one powiązać enigmatyczne dotąd dinozaury gadziomiedniczne (Enigmosaurus, Erlikosaurus, Nanshiungosaurus, Segnosaurus, Therizinosaurus) ze sobą i z innymi teropodami.

Materiał kopalny

Sylwetka Alxasaurus wraz z zaznaczonymi na biało odnalezionymi kośćmi. Autor: Jaime A. Headden [1]

Holotyp o numerze katalogowym IVPP 88402a (większy osobnik) to kość zębowa oraz duża część szkieletu pozaczaszkowego: 5 dysartykułowanych kręgów szyjnych, 2 żebra szyjne, 7 dysartykułowanych kręgów ogonowych, 3 prawe i lewe żebra grzbietowe, kość krzyżowa, 4 żebra krzyżowe. 21 kręgów ogonowych, 15 szerwonów, łopatka, obydwie kości krucze i ramienne, kość promieniowa, obydwie kości łokciowe, obydwie kości, biodrowe, łonowe i kulszowe oraz kości stóp.

Materiał przypisany to następujące okazy:

IVPP 88402b (mniejszy osobnik) - 3 artykułowane kręgi ogonowe i 4 artykułowane kręgi grzbietowe

IVPP 88501 (niedojrzały osobnik) - 5 kręgów grzbietowych, pierwszy i drugi kręg krzyżowy, pierwsza prawa kość śródręczna, trzecia lewa kość śródręcza, paliczki, częściowa kość biodrowa, lewa i prawa kość udowa oraz piszczelowe, obydwie kości strzałkowe, kości śródstopia I-IV oraz kości stopy

IVPP 88301 - rozproszone kręgi, żebra oraz kości kończyn

IVPP 88510 - kości kończyn

Poza wymieniowymi 5 okazami do Alxasaurus mogą należeć również osobniki FPDM-V7312 (odlew szkieletu) oraz nieskatalogowana prawie kompletna czaszka (Ford, online)

Budowa i paleobiologia

Zrekonstruowany szkielet Alxasaurus. Fot. Sebastian Bergmann [2]

Alxasaurus to niewielki terizinozauroid mierzący 3,8 m długości oraz ważący 400 kg (Molina-Perez i Larramendi, 2019). Charakteryzował się obecnością 40 zębów na kości zębowej. W odróżnieniu od Segnosaurus, Erlikosaurus i Nanshiungosaurus nie miał on połączonych żeber z trzonami kręgów szyjnych. Alxasaurus miał jedynie pięć kręgów krzyżowych. Inne cechy plezjomorficzne dotyczą kości kończyn (Russell i Dong, 1994). Zanno (2010) na podstawie dostępnego materiału kopalnego wyróżniła potencjalną autapomorfię w obrębie czaszki.

Podobnie jak inne terizinozaury, dinozaur ten na obu przednich kończynach miał długie pazury, służące prawdopodobnie do zagarniania liści lub obrony, choć w porównaniu z pazurami Therizinosaurus były znacznie krótsze. Terizinozaury są najlepiej przystosowaną do roślinożerności grupą wśród nieptasich teropodów. Niewykluczone jednak, że Alxasaurus mógł być wszystkożercą. Być może odżywiał się zarówno roślinami jak i np. owadami czy małymi kręgowcami.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Alxasaurus nawiązuje miejsca znalezienia dinozaura, którym była pustynia Alxa. Epitet gatunkowy elesitaiensis odnosi się do wioski Elesitai, w której badacze odkryli skamieniałości.

Spis gatunków

Alxasaurus Russell i Dong, 1994
A. elesitaiensis Russell i Dong, 1994

Bibliografia

Dong, Z. (2003) "Contributions to new dinosaur materials from China to dinosaurology" Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum, 2, 123-132.

Ford, T (online) [4]

Mortimer (online) [5]

Russell, D.A & Dong, Z. (1994) "The affinities of a new theropod from the Alxa Desert, Inner Mongolia, People’s Republic of China" Canadian Journal of Earth Sciences, 30, 2107-2127.

Zanno, L.E. (2010) "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)" Journal of Systematic Palaeontology, 8(4), 503-543. doi:10.1080/14772019.2010.488045

  1. ↑ 1,0 1,1 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Alxasaurus&oldid=28810”