Ampelognathus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
==Budowa i filogeneza== | ==Budowa i filogeneza== | ||
[[Plik:Ampelognathus.png|thumb|Rekonstrukcja. Autor: UnexpectedDinoLesson [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ampelognathus.png]]] | [[Plik:Ampelognathus.png|thumb|Rekonstrukcja. Autor: UnexpectedDinoLesson [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ampelognathus.png]]] | ||
| − | Ampelognat był najprawdopodobniej zbliżony budową do innych bazalnych ornitopodów tj. [[Zephyrosaurus|zefirozaur]], czy [[Convolosaurus|konwolozaur]]. Jego cechą wyróżniającą była m.in. bardzo niewielka [[diastema]] lub jej brak, pomiędzy kościami przedzębową, a zębową oraz dość dużą ilością zębów w porównaniu z rozmiarem kości zębowej. Analiza filogenetyczna umieściła ten rodzaj jako takson siostrzany [[klad]]u obejmującego [[Thescelosaurus|tescelozaura]] oraz [[Iguanodontia|iguanodonty]]. Wg Fonseci i współpracowników (2024) ampelognat był prawdopodobnie bazalnym członiem [[Rhabdodontomorpha]]. | + | Ampelognat był najprawdopodobniej zbliżony budową do innych bazalnych ornitopodów tj. [[Zephyrosaurus|zefirozaur]], czy [[Convolosaurus|konwolozaur]]. Jego cechą wyróżniającą była m.in. bardzo niewielka [[diastema]] lub jej brak, pomiędzy kościami przedzębową, a zębową oraz dość dużą ilością zębów w porównaniu z rozmiarem kości zębowej. Analiza filogenetyczna umieściła ten rodzaj jako takson siostrzany [[klad]]u obejmującego [[Thescelosaurus|tescelozaura]] oraz [[Iguanodontia|iguanodonty]]. Wg Fonseci i współpracowników (2024) ampelognat był prawdopodobnie bazalnym członiem [[Rhabdodontomorpha]]. Z tym stanowiskiem zgadzają się również [[Czepiński]] i [[Madzia]] (2025). |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 50: | Linia 50: | ||
|- | |- | ||
| {{V|''A. coheni''}} | | {{V|''A. coheni''}} | ||
| − | | {{Kpt|Tykoski, Contreras}} i {{Kpt|Noto}}, 2023 | + | | {{Kpt|Tykoski, Contreras}} i {{Kpt|Noto}}, [[2023]] |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| + | Czepiński, Ł., Madzia, D. (2025). "Exploring the diversity and disparity of rhabdodontomorph ornithopods from the Late Cretaceous European archipelago". Scientific Reports. 15 (1): 15209. [[doi:10.1038/s41598-025-98083-z]] | ||
| + | |||
Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [https://doi.org/10.1080%2F14772019.2024.2346577] | Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [https://doi.org/10.1080%2F14772019.2024.2346577] | ||
Aktualna wersja na dzień 13:50, 12 lip 2025
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Ampelognathus (ampelognat) | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Teksas |
| Czas |
ok. 96 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Holotyp Ampelognathus coheni. Źródło: Tykoski i in., 2023 [2] | |
Wstęp
Ampelognathus to rodzaj niewielkiego ornitopoda żyjącego na terenie dzisiejszych wschodnich Stanów Zjednoczonych na początku epoki późnej kredy. Jest jednym z nielicznych gatunków dinozaurów opisanych ze wschodniej części USA.
Etymologia
Nazwa rodzajowa oznacza "winnicową szczękę" (od greckich wyrazów "ampelous" (winnica) oraz "gnathus" [szczęka]) i odnosi się do jeziora Grapevine Lake, w pobliżu którego znaleziono szczątki ampelognata. Epitet gatunkowy honoruje Murraya Cohena, odkrywcę skamieniałości tego zwierzęcia.
Materiał kopalny
Holotyp (DMNH 2021-05-02) to prawie kompletna lewa kość zębowa, z większością zębów.
Budowa i filogeneza
Ampelognat był najprawdopodobniej zbliżony budową do innych bazalnych ornitopodów tj. zefirozaur, czy konwolozaur. Jego cechą wyróżniającą była m.in. bardzo niewielka diastema lub jej brak, pomiędzy kościami przedzębową, a zębową oraz dość dużą ilością zębów w porównaniu z rozmiarem kości zębowej. Analiza filogenetyczna umieściła ten rodzaj jako takson siostrzany kladu obejmującego tescelozaura oraz iguanodonty. Wg Fonseci i współpracowników (2024) ampelognat był prawdopodobnie bazalnym członiem Rhabdodontomorpha. Z tym stanowiskiem zgadzają się również Czepiński i Madzia (2025).
Spis gatunków
| Ampelognathus | Tykoski, Contreras i Noto, 2023 |
| A. coheni | Tykoski, Contreras i Noto, 2023 |
Bibliografia
Czepiński, Ł., Madzia, D. (2025). "Exploring the diversity and disparity of rhabdodontomorph ornithopods from the Late Cretaceous European archipelago". Scientific Reports. 15 (1): 15209. doi:10.1038/s41598-025-98083-z
Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [3]
Tykoski, R. S.; Contreras, D. L.; Noto, C. (2023-10-13). "The first small-bodied ornithopod dinosaur from the Lewisville Formation (middle Cenomanian) of Texas". Journal of Vertebrate Paleontology. [4]
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ampelognathus.png){kind=link}