Niobrarasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(poprawki) |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Krzysztof]], [[Maciej Ziegler]] | |Autor = [[Krzysztof]], [[Maciej Ziegler]] | ||
− | |Korekta = [[Tomasz Sokołowski ]], [[Daniel Madzia]], [[Sebastian Oziemski]], [[Michał Siedlecki]] | + | |Korekta = [[Tomasz Sokołowski ]], [[Daniel Madzia]], [[Sebastian Oziemski]], [[Michał Siedlecki]], [[Kamil Kamiński]] |
|nazwa = ''Niobrarasaurus''(niobrarazaur) | |nazwa = ''Niobrarasaurus''(niobrarazaur) | ||
− | |długość = ok. | + | |długość = ok. 5-6,5 m |
|wysokość = ok. 1,8 m | |wysokość = ok. 1,8 m | ||
− | |masa = ok. 1 t | + | |masa = ok. 1,2-4 t |
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
|miejsce = [[USA]] | |miejsce = [[USA]] | ||
Linia 23: | Linia 23: | ||
[[Nodosauridae]] | [[Nodosauridae]] | ||
− | |grafika = | + | |grafika = Nodosaurus.jpg |
− | |podpis = Rekonstrukcja ''[[ | + | |podpis = Rekonstrukcja ''[[Nodosaurus]]''. Być może ''Niobrarasaurus'' był podobny.<br> |
Autorzy: Mariana Ruiz i FunkMonk. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Edmontonia_dinosaur.png] | Autorzy: Mariana Ruiz i FunkMonk. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Edmontonia_dinosaur.png] | ||
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
− | |PorównanieDługość = | + | |PorównanieDługość = |
|mapa = | |mapa = | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Niobrarasaurus'' to [[rodzaj]] | + | ''Niobrarasaurus'' to [[rodzaj]] dosyć dużego nodozuryda z późnej kredy Ameryki Północnej. Podobnie jak wszyscy inni przedstawiciele rodziny [[Nodosauridae]] był opancerzonym roślinożercą nie posiadającym buławy ogonowej. Prawdopodobnie był bliskim krewnym [[Nodosaurus|nodozaura]]. Jego czaszka była długa i wąska, bardziej podobna do ''[[Pawpawsaurus]]'' niż do ''[[Edmontonia]]'' (Carpenter i Everhart, 2005). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Linia 37: | Linia 37: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
− | [[Holotyp]] - zmiażdżona czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe, | + | [[Holotyp]] (MU 650 V, później FHSM VP-14855) - zmiażdżona czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe, oraz ogonowe, część kości krzyżowej, szewrony, żebra, częściowa kość łopatkowo-krucza, fragment kości biodrowej, prawa kość ramieniowa, promieniowa i łokciowa, fragmenty lewej kości łokciowej i promieniowej, kości nadgarstka, kompletna prawa stopa, kość udowa, piszczelowa i kość strzałkowa, fragmenty lewej kości udowej, piszczelowej i strzałkowej, pancerz (Carpenter i in., 1995). |
+ | |||
+ | Materiał przypisany to okaz FHSM VP-13985 - prawa kość łokciowa i promieniowa młodego osobnika, mierzącego 2-3 m długości (Everhart i Hamm, 2003). | ||
+ | |||
+ | ==Historia taksonu== | ||
+ | ''Niobrarasaurus'' został pierwotnie opisany jako ''[[Hierosaurus]] coleii'' przez Mehla (1936). Coombs i Maryańska (1990) zsynonimizowali ten takson z ''[[Nodosaurus]] textilis''. Carpenter i in. (1995) stwierdzili, że okaz MU 650 V nie wykazuje żadnych cech unikatowych dla nodozaura, dlatego utworzyli dla niego nowy rodzaj ''Niobrarasaurus'' . W 2005 r. Carpenter i Everhart dokonali redeskrypcji czaszki. W tym samym roku Everhart i Hamm opisali fragmentaryczne szczątki młodego osobnika. | ||
==Paleobiologia i paleoekologia== | ==Paleobiologia i paleoekologia== | ||
Linia 44: | Linia 49: | ||
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
Choć niobrarazaur nie jest szeroko znany dla publiczności, jego rekonstrukcje znajdują się w amerykańskim parku rozrywki Moab Giants w Utah oraz w Juraparku Krasiejów. | Choć niobrarazaur nie jest szeroko znany dla publiczności, jego rekonstrukcje znajdują się w amerykańskim parku rozrywki Moab Giants w Utah oraz w Juraparku Krasiejów. | ||
− | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
Linia 54: | Linia 58: | ||
| {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|inni}}, [[1995]] | | {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|inni}}, [[1995]] | ||
|- | |- | ||
− | |= [[Hierosaurus]] coleii | + | |= ''[[Hierosaurus]] coleii'' |
| {{Kpt|[[Maurice Mehl|Mehl]]}} [[1936]] | | {{Kpt|[[Maurice Mehl|Mehl]]}} [[1936]] | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
− | <small> https:// | + | <small> Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) ''"Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage"'' PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]] |
+ | |||
+ | Carpenter, K., Dilkes, D., Weishampel, D.B. (1995). “The dinosaurs of the Niobrara Chalk Formation (upper Cretaceous, Kansas)”. Journal of Vertebrate Paleontology 15(2): 275-297. | ||
+ | |||
+ | Carpenter, K., Everhart, M. J. (2007). “Skull of the ankylosaur Niobrarasaurus coleii (Ankylosauria: Nodosauridae) from the Smoky Hill Chalk (Coniacian) of western Kansas.” Transactions of the Kansas Academy of Science, 110(1/2): 1-9. | ||
+ | |||
+ | Everhart, M.J., Hamm, S.A. (2005). “A new nodosaur specimen (Dinosauria: Nodosauridae) from the Smoky Hill Chalk (Upper Cretaceous) of western Kansas.” Transactions of the Kansas Academy of Science 108(1/2): 15-21. | ||
+ | |||
+ | Holtz, T. (2012) ''"Dinosaurs"'' (suplement) [[https://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]] | ||
+ | Paul, G.S. (2010). "''The Princeton Field Guide to Dinosaurs''" wyd. Princeton University. | ||
<small> | <small> | ||
Wersja z 17:49, 28 lip 2019
Autor: | Krzysztof, Maciej Ziegler |
Korekta: | Tomasz Sokołowski , Daniel Madzia, Sebastian Oziemski, Michał Siedlecki, Kamil Kamiński |
Niobrarasaurus(niobrarazaur) | |
---|---|
Długość | ok. 5-6,5 m |
Wysokość | ok. 1,8 m |
Masa | ok. 1,2-4 t |
Dieta | roślinożerny |
Miejsce | USA |
Czas |
ok. 87-82 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja Nodosaurus. Być może Niobrarasaurus był podobny. Autorzy: Mariana Ruiz i FunkMonk. [1] |
Wstęp
Niobrarasaurus to rodzaj dosyć dużego nodozuryda z późnej kredy Ameryki Północnej. Podobnie jak wszyscy inni przedstawiciele rodziny Nodosauridae był opancerzonym roślinożercą nie posiadającym buławy ogonowej. Prawdopodobnie był bliskim krewnym nodozaura. Jego czaszka była długa i wąska, bardziej podobna do Pawpawsaurus niż do Edmontonia (Carpenter i Everhart, 2005).
Etymologia
Nazwa rodzajowa odnosi się do formacji skalnej, w której został znaleziony należący do niego materiał kopalny. Epitet gatunkowy honoruje geologa Virgila Cole'a, który odkrył i zdobył skamieniałości dinozaura w 1930 roku.
Materiał kopalny
Holotyp (MU 650 V, później FHSM VP-14855) - zmiażdżona czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe, oraz ogonowe, część kości krzyżowej, szewrony, żebra, częściowa kość łopatkowo-krucza, fragment kości biodrowej, prawa kość ramieniowa, promieniowa i łokciowa, fragmenty lewej kości łokciowej i promieniowej, kości nadgarstka, kompletna prawa stopa, kość udowa, piszczelowa i kość strzałkowa, fragmenty lewej kości udowej, piszczelowej i strzałkowej, pancerz (Carpenter i in., 1995).
Materiał przypisany to okaz FHSM VP-13985 - prawa kość łokciowa i promieniowa młodego osobnika, mierzącego 2-3 m długości (Everhart i Hamm, 2003).
Historia taksonu
Niobrarasaurus został pierwotnie opisany jako Hierosaurus coleii przez Mehla (1936). Coombs i Maryańska (1990) zsynonimizowali ten takson z Nodosaurus textilis. Carpenter i in. (1995) stwierdzili, że okaz MU 650 V nie wykazuje żadnych cech unikatowych dla nodozaura, dlatego utworzyli dla niego nowy rodzaj Niobrarasaurus . W 2005 r. Carpenter i Everhart dokonali redeskrypcji czaszki. W tym samym roku Everhart i Hamm opisali fragmentaryczne szczątki młodego osobnika.
Paleobiologia i paleoekologia
Niobrarazaur żył na zachodnim wybrzeżu wewnętrznego morza Niobrara, które podczas późnej kredy podzieliło Amerykę Północną na dwa mikrokontynenty: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appallachię. W morzu żyło wiele różnych zwierząt m.in. krewni amonitów z rodzaju Baculites, różnorodne ryby kostnoszkieletowe tj. drapieżny Xiphactinus mierzący 5 m długości, rekiny takie jak Squalicorax, Cretoxyrhina, czy dziwaczny Scapanorchynchus. Oprócz nich w wodzie panowały gady morskie: plezjozaury (np. Dolichorchynchops lub Styxosaurus) oraz mozazaury ( m.in. Platecarpus i Tylosaurus). Nad powierzchnią morza szybowały rybożerne pterozaury tj. Pteranodon, Geosternbergia, czy Nyktosaurus. Oprócz nich po niebie latały ptaki z rodzaju Ichtyornis, a w morzu pływały Hesperornis i Baptornis - nielotne ptaki. Na wybrzeżu niobrarazaur koegzysował z wątpliwym nodozaurydem Hierosaurus, hadrozauroidem Claosaurus oraz nieopisanym, wielkim hadrozaurydem, który był podobny do korytozaura. Gruby pancerz chronił grzbiet i boki niobrarazaura przed atakami drapieżników, a aby chronić nieopancerzoną skórę na spodzie ciała, dinozaur prawdopodobnie kładł się na brzuchu, podobnie jak jego krewniacy.
Ciekawostki
Choć niobrarazaur nie jest szeroko znany dla publiczności, jego rekonstrukcje znajdują się w amerykańskim parku rozrywki Moab Giants w Utah oraz w Juraparku Krasiejów.
Spis gatunków
Niobrarasaurus | Carpenter i inni , 1995 |
N. coleii | Carpenter i inni, 1995 |
= Hierosaurus coleii | Mehl 1936 |
Bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853
Carpenter, K., Dilkes, D., Weishampel, D.B. (1995). “The dinosaurs of the Niobrara Chalk Formation (upper Cretaceous, Kansas)”. Journal of Vertebrate Paleontology 15(2): 275-297.
Carpenter, K., Everhart, M. J. (2007). “Skull of the ankylosaur Niobrarasaurus coleii (Ankylosauria: Nodosauridae) from the Smoky Hill Chalk (Coniacian) of western Kansas.” Transactions of the Kansas Academy of Science, 110(1/2): 1-9.
Everhart, M.J., Hamm, S.A. (2005). “A new nodosaur specimen (Dinosauria: Nodosauridae) from the Smoky Hill Chalk (Upper Cretaceous) of western Kansas.” Transactions of the Kansas Academy of Science 108(1/2): 15-21.
Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [[2]]
Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.