Kunbarrasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (Zastępowanie tekstu - "
" na "") |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | |||
{{DISPLAYTITLE:''Kunbarrasaurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Kunbarrasaurus''}} | ||
<small> | <small> | ||
Linia 11: | Linia 10: | ||
[[Marcin Szermański]] | [[Marcin Szermański]] | ||
+ | |||
+ | [[Kamil Kamiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
Linia 34: | Linia 35: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
− | | | + | | ok. 105-100 ?(97) [[Ma]] |
− | <small>[[wczesna kreda]] (późny [[apt]])</small> | + | <small>[[wczesna kreda]] (późny [[apt]] - ?wczesny [[cenoman]])</small> |
|- | |- | ||
Linia 49: | Linia 50: | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Minmi_Cas_Liber.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Minmi_Cas_Liber.jpg|400px|]] | ||
− | <small>Minmi. Autor zdjęcia: Cas Liber [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Minmi_model_Canberra_email.jpg]</small> | + | <small>Rekonstrukcja, pierwotnie oznaczona jako ''[[Minmi]]''. Autor zdjęcia: Cas Liber [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Minmi_model_Canberra_email.jpg]</small> |
|- | |- | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
− | 20.9° S, 143.6° E | + | 20.9° S, 143.6° E~mułowce Allaru, na zachód od Richmond, Queensland, [[Australia]]|<small>Holotyp ''K. ieversi'' - QM F1801.<br> |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Kunbarrasaurus'' to nazwany w [[2015]] roku dinozaur pancerny żyjący | + | ''Kunbarrasaurus'' to nazwany w [[2015]] roku dinozaur pancerny żyjący we [[wczesna kreda|wczesnej kredzie]] na terenie dzisiejszej [[Australia|Australii]]. Jego szczątki zostały odnalezione już w [[1989]] roku i przez lata były przypisane do ''[[Minmi]]'' - dotychczas jedynego znanego australijskiego ankylozaura, lecz już początkiem [[2015]] roku [[Victoria Arbour|Arbour]] i [[Philip Currie|Currie]] uznali go za prawdopodobnie osobny [[ważny]] [[rodzaj]]. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
− | [[Holotyp]] (QM F1801) | + | [[Holotyp]] (QM F1801) pochodzi z osadów formacji [[Allaru]] i jest najlepiej zachowanym dinozaurem ze wschodniej [[Gondwana|Gondwany]]. Brakuje dystalnych części kończyn, ostatnich [[kręg]]ów ogonowych i przodu czaszki. Przez wiele lat był to materiał przypisany do ''[[Minmi]]'' jako ''Minmi'' sp. |
+ | [[Plik: Kunbarrasaurus_skull_reconstruction.png|200px|thumb|right|Rekonstrukcja czaszki. Źródło: Leahey i in. 2015[https://peerj.com/articles/1475/].]] | ||
+ | |||
+ | ==Budowa== | ||
+ | ''Kunbarrasaurus'' był stosunkowo niedużym czworonożnym roślinożercą, podobnie jak inne prymitywne ankylozaury. Miał duże tarczki na szyi oskrzydlające barki i biodra oraz dodatkowo płytki na ogonie o nieustalonym dotychczas położeniu. Jego czaszka charakteryzowała się płaskim dachem i była pozbawiona rogów na kościach łuskowych i kwadratowo-jarzmowych, typowych dla zaawansowanych ankylozaurów. Patrząc z góry, miała pięcioboczny kształt. Długość czaszki o ok. 30% przekraczała jej szerokość. Jedną z charakterystycznych cech kunbarrazaura było niezwykle duże ucho wewnętrzne o niespotykanej u innych dinozaurów morfologii (Leahey i in., 2015). | ||
+ | |||
+ | ==Paleobiologia== | ||
+ | W okolicach jamy brzusznej holotypu ''Kunbarrasaurus'' zachowała się skamieniała zawartość jelit. Obejmuje ona pozostałości włóknistej lub naczyniowej tkanki roślinnej, ziarna, owocniki oraz prawdopodobnie zarodnie paproci. Nasiona i owocniki zostały połknięte w całości. Sposób zachowania tkanki roślinnej sugeruje, że została ona wcześniej pocięta przy użyciu zębów. Nie znaleziono śladów gastrolitów, tak więc rozdrabnianie pokarmu odbywało się głównie w jamie ustnej (Molnar i Clifford, 2001). | ||
+ | [[Plik: Kunbarrasaurus_skull_CT_scan.png|200px|thumb|right|Obraz wnętrza czaszki uzyskany dzięki tomografii komputerowej. Źródło: Leahey i in. 2015[https://peerj.com/articles/1475/].]] | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Linia 79: | Linia 88: | ||
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] | ||
− | Leahey, L.G., Molnar, R.E., Carpenter, K., Witmer, L.M. & Salisbury, S.W. (2015) Cranial osteology of the ankylosaurian dinosaur formerly known as Minmi sp. (Ornithischia: Thyreophora) from the Lower Cretaceous Allaru Mudstone of Richmond, Queensland, Australia. PeerJ 3:e1475. https://peerj.com/articles/1475/ | + | Leahey, L.G., Molnar, R.E., Carpenter, K., Witmer, L.M. & Salisbury, S.W. (2015) Cranial osteology of the ankylosaurian dinosaur formerly known as Minmi sp. (Ornithischia: Thyreophora) from the Lower Cretaceous Allaru Mudstone of Richmond, Queensland, Australia. PeerJ 3:e1475. [https://peerj.com/articles/1475/] |
+ | |||
+ | Molnar, R.E. & Clifford, H. T. (2001). "An ankylosaurian cololite from Queensland, Australia". W: Carpenter, K. The Armored Dinosaurs. Bloomington, IN: Indiana University Press. 399–412 | ||
</small> | </small> | ||
Linia 90: | Linia 101: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Apt]] | [[Kategoria:Apt]] | ||
− |
Wersja z 18:48, 7 sty 2020
Autor: | Korekta: |
Maciej Ziegler | Tomasz Sokołowski |
Kunbarrasaurus (kunbarrazaur) | |
---|---|
Długość: | ? m |
Masa: | ? kg |
Miejsce występowania: | Australia - stan Queensland
(formacja Allaru) |
Czas występowania | ok. 105-100 ?(97) Ma
wczesna kreda (późny apt - ?wczesny cenoman) |
Systematyka | Dinosauria |
![]() Rekonstrukcja, pierwotnie oznaczona jako Minmi. Autor zdjęcia: Cas Liber [3] | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Kunbarrasaurus to nazwany w 2015 roku dinozaur pancerny żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Australii. Jego szczątki zostały odnalezione już w 1989 roku i przez lata były przypisane do Minmi - dotychczas jedynego znanego australijskiego ankylozaura, lecz już początkiem 2015 roku Arbour i Currie uznali go za prawdopodobnie osobny ważny rodzaj.
Materiał kopalny
Holotyp (QM F1801) pochodzi z osadów formacji Allaru i jest najlepiej zachowanym dinozaurem ze wschodniej Gondwany. Brakuje dystalnych części kończyn, ostatnich kręgów ogonowych i przodu czaszki. Przez wiele lat był to materiał przypisany do Minmi jako Minmi sp.
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Kunbarrasaurus_skull_reconstruction.png/200px-Kunbarrasaurus_skull_reconstruction.png)
Budowa
Kunbarrasaurus był stosunkowo niedużym czworonożnym roślinożercą, podobnie jak inne prymitywne ankylozaury. Miał duże tarczki na szyi oskrzydlające barki i biodra oraz dodatkowo płytki na ogonie o nieustalonym dotychczas położeniu. Jego czaszka charakteryzowała się płaskim dachem i była pozbawiona rogów na kościach łuskowych i kwadratowo-jarzmowych, typowych dla zaawansowanych ankylozaurów. Patrząc z góry, miała pięcioboczny kształt. Długość czaszki o ok. 30% przekraczała jej szerokość. Jedną z charakterystycznych cech kunbarrazaura było niezwykle duże ucho wewnętrzne o niespotykanej u innych dinozaurów morfologii (Leahey i in., 2015).
Paleobiologia
W okolicach jamy brzusznej holotypu Kunbarrasaurus zachowała się skamieniała zawartość jelit. Obejmuje ona pozostałości włóknistej lub naczyniowej tkanki roślinnej, ziarna, owocniki oraz prawdopodobnie zarodnie paproci. Nasiona i owocniki zostały połknięte w całości. Sposób zachowania tkanki roślinnej sugeruje, że została ona wcześniej pocięta przy użyciu zębów. Nie znaleziono śladów gastrolitów, tak więc rozdrabnianie pokarmu odbywało się głównie w jamie ustnej (Molnar i Clifford, 2001).
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Kunbarrasaurus_skull_CT_scan.png/200px-Kunbarrasaurus_skull_CT_scan.png)
Etymologia
Nazwa rodzajowa Kunbarrasaurus to zbitek słów Kunbarra (kunbara - słowa oznaczającego "tarczę" w języku Mayi [Wunumara]) i greckiego sauros (σαυρoς), a więc "jaszczur". Epitet gatunkowy ieversi honoruje Iana Ieversa, odkrywcę holotypu. Cała nazwa znaczy więc "tarczowy jaszczur Ieversa".
Spis gatunków
Kunbarrasaurus | Leahey, Molnar, Carpenter, Witmer & Salisbury, 2015 |
Kunbarrasaurus ieversi | Leahey, Molnar, Carpenter, Witmer & Salisbury, 2015 |
Bibliografia
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985
Leahey, L.G., Molnar, R.E., Carpenter, K., Witmer, L.M. & Salisbury, S.W. (2015) Cranial osteology of the ankylosaurian dinosaur formerly known as Minmi sp. (Ornithischia: Thyreophora) from the Lower Cretaceous Allaru Mudstone of Richmond, Queensland, Australia. PeerJ 3:e1475. [4]
Molnar, R.E. & Clifford, H. T. (2001). "An ankylosaurian cololite from Queensland, Australia". W: Carpenter, K. The Armored Dinosaurs. Bloomington, IN: Indiana University Press. 399–412