Wahweap

Autor:

Paweł Konarzewski, Michał Siedlecki

---

Formacja Wahweap
Wiek	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 82,2-77,3 Ma (przedział z niepewnością ok. 83,6-76,7 Ma) (późna kreda, kampan)
Miejsce	USA - Utah
Podjednostki	ogniwa Last Chance Creek, Reynolds Point, Coyote Point i Pardner Canyon
Leży pod	formacja Kaiparowits
Leży nad	formacja Straight Cliffs
Miąższość	410 m
Klimat	ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi
Litologia	piaskowce, mułowce
Skały osadowe formacji Wahweap.
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja holotypu \u003Ci\u003EDiabloceratops eatoni\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja holotypu Diabloceratops eatoni\n","link":"","lat":37.178100000000000591171556152403354644775390625,"lon":-111.3490000000000037516656448133289813995361328125,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja holotypu \u003Ci\u003EMachairoceratops cronusi\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja holotypu Machairoceratops cronusi\n","link":"","lat":37.5,"lon":-111.599999999999994315658113919198513031005859375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 16704\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 16704\n","link":"","lat":37.19109999999999871533873374573886394500732421875,"lon":-111.6466999999999956116880639456212520599365234375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E\u003Cb\u003EUMNH VP 20200\u003C/b\u003E - okaz holotypowy \u003Ci\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Lythronax\" title=\"Lythronax\"\u003ELythronax\u003C/a\u003E argestes\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"UMNH VP 20200 - okaz holotypowy Lythronax argestes\n","link":"","lat":37.19109999999999871533873374573886394500732421875,"lon":-111.6466999999999956116880639456212520599365234375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 20600\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 20600\n","link":"","lat":37.27943119999999765923348604701459407806396484375,"lon":-111.519609099999996715268935076892375946044921875,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 9549\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 9549\n","link":"","lat":37.506514199999998027124092914164066314697265625,"lon":-111.6521900000000044883563532494008541107177734375,"icon":""}],"imageoverlays":null} }

Wstęp

Formacja Wahweap jest położona na południu stanu Utah w Stanach Zjednoczonych. Jest datowana na wczesny i środkowy kampan.

Historia badań

Formację po raz pierwszy opisali Gregory i Moore w 1931 roku. Określili, że piaskowce Wahweap powstały w wyniku akumulacji rzecznej o grubości od 360 do 460 m składającej się z mułowców zalewowych i piaskowców powstałych w korytach rzecznych. Peterson i Waldrop (1965) formalnie zdefiniowali formację, a w kolejnych latach prowadzono nad nią dalsze badana. Eaton (1991) zaproponował nieformalny podział osadów na dolne, środkowe i górne ogniwo ze względu na różnice w budowie skał. W 2022 roku Beveridge wraz z wspólnikami nazwali ogniwa oraz określili dokładny wiek formacji Wahweap.

Litologia

Formacja Wahweap znajduje się na południu stanu Utah, wzdłuż krawędzi płaskowyżów Markagunt i Paunsaugunt oraz jest rozległa na cały płaskowyż Kaiparowits. Najniższe osady stykają się z formacją Straight Cliffs, a najwyższe z Kaiparowits. Jest ona również skorelowana z formacją Masuk i piaskowcami Tarantula Mesa, które znajdują się na północny wschód w Kotlinie Henry. Jednak najbardziej obfitą w skamieniałości jest formacja Wahweap. Opisywaną formację tworzą osady pochodzenia rzecznego (piaskowce oraz mułowce). Beveridge i in. (2022) w swoim badaniu wyróżnili cztery ogniwa:

Last Chance Creek

Wiek: 82,17-81,55 Ma (przedział z niepewnością: 83,64-81,47 Ma)

Miąższość: 0-64 m

Charakterystyka: Pierwsze ogniwo w formacji, znane wcześniej jako dolne ogniwo. Składa się głównie z mułowców oraz piaskowców.

Reynolds Point

Wiek: 81,55-80,62 Ma (przedział z niepewnością: 82,17-80,11 Ma)

Miąższość: 65-175 m

Charakterystyka: Drugie ogniwo znane wcześniej jako środkowe ogniwo. Zawiera większą ilość osadów zalewowych oraz kruchych piaskowców drobnoziarnistych niż Last Chance Creek.

Coyote Point

Wiek: 80,61-79,02 Ma (przedział z niepewnością: 81-78,02 Ma)

Miąższość: 176-312 m

Charakterystyka: Dawniej znana jako górna część. Dominują w niej piaskowce, a u podstaw tego ogniwa prawdopodobnie morze wpłynęło na tworzenie osadów.

Pardner Canyon

Wiek: 79-77,29 Ma (przedział z niepewnością: 79,98-76,67 Ma)

Miąższość: 313-410 m

Charakterystyka: Dominują w niej piaskowce tworzące klify oraz mułowce.

Paleośrodowisko

Dinozaury z formacji Wahweap. Grupa Diabloceratops zażywa kąpiel błotną. Do wędrującego stada Acristavus zbliża się Lythronax. Autor: ABelov2014 [1]

W późnej kredzie Morze Środkowego Zachodu (ang. Western Interior Seaway) dzieliło Amerykę Północną na dwie części: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appalachię. W środowisku odtworzonym na podstawie znalezisk z formacji Wahweap znajdowały się głównie tereny wilgotne (rozlewiska, jeziora oraz doliny rzeczne). Klimat był wilgotny z sezonowo występującymi suszami (Jinnah i Roberts, 2011).

Paleofauna

Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji odnaleziono hadrozaurydy, centrozauryny, pachycefalozaurydy, nodozaurydy, ankylozauryda, krokodyle, żółwie, ssaki, ryby oraz morskie bezkręgowce. Znanymi dinozaurami z tej formacji są: Lythronax, Acristavus, Machairoceratops, Diabloceratops oraz Adelolophus (Holroyd i Hutchison, 2016). W tej formacji nie odnaleziono żadnych szczątków należących do przedstawicieli Chasmosaurinae.

Dinozaury

Dinozaury
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
Acristavus gagslarsoni	Star Seep	Reynolds Point	166 m	UMNH VP 16607 - niekompletna czaszka oraz kręg szyjny	Występował również w formacji Two Medicine.
Adelolophus hutchisoni	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	180-250 m	USMP 152028 - niekompletna kość szczękowa	Najstarszy znany lambeozauryn z Ameryki Północnej.
? cf. Aublysodon	nie podano	Coyote Point	nie podano	ząb	Takson niediagnostyczny, prawdopodobnie nienależący do Aublysodon.
cf. Brachylophosaurus	Death Ridge Wesses Canyon	Coyote Point Reynolds Point	górne osady ogniwa Coyote Point środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 9548 - niekompletna kość szczękowa oraz kości kończyn przednich kość jarzmowa (UMNH VP 19465)	Prawdopodobnie reprezentuje rodzaj Brachylophosaurus. Razem z okazem UMNH VP 19465 znaleziono kość szczękową ryby z rodziny Amiidae (UMHN VP 19464).
Diabloceratops eatoni	Last Chance	Reynolds Point	105 m	UMNH VP 16699 - prawie kompletna czaszka (zachowana jej lewa część oraz elementy z prawej)	Jeden z najbardziej bazalnych centrozaurynów.
Lythronax argestes	Nipple Butte	Reynolds Point	70 m	UMNH VP 20200 - kości czaszki oraz kończyn tylnych	Najstarszy znany tyranozauryd z terenów Ameryki Północnej.
Machairoceratops cronusi	Star Seep	Coyote Point	246 m	UMNH VP 20550 - fragmentaryczna czaszka	Bliski kuzyn Diabloceratops, znany wcześniej jako "Wahweap centrosaurinae B".
Niezidentyfikowany ankylozauryd	nie podano	Coyote Point	nieznane	OMNH 21280 (częściowo), 21858 i 24276 - 3 zęby	Niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany centrozauryn (takson z Nipple Butte)	Nipple Butte	Last Chance Creek	50 m	UMNH VP 16704 - częściowa czaszka	Początkowo został przypisany do Diabloceratops, jednak uważa się go za odrębny takson od Diabloceratops.
Niezidentyfikowany centrozauryn (takson z Pilot Knoll)	Pilot Knoll	Last Chance Creek	45 m	UMNH VP 20600 - tylna część kości ciemieniowej z różkami ciemieniowymi oraz fragmentaryczna puszka mózgowa	Nowy, diagnostyczny takson. Najstarszy centrozauryn z formacji, znany jako "Wahweap centrosaurinae A". Miał jedną parę różków ciemieniowych podobnych do tych u Albertaceratops.
Niezidentyfikowany centrozauryn (takson z Death Ridge)	Death Ridge	Coyote Point	313 m (granica między ogniwem Coyot Point a Pardner Canyon)	UMNH VP 9459 - fragmenty czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego	Nowy, diagnostyczny takson. Najmłodszy centrozauryn z formacji, znany jako "Wahweap centrosaurinae C".
Niezidentyfikowany dromeozauryd (Morfotyp A) Niezidentyfikowany dromeozauryd (Morfotyp B)	nie podano	Coyote Point	nie podano	14 zębów, w tym MNA NB-9 UCM 8613 - ząb	Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do Dromaeosaurus. Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do Saurornitholestes.
Niezidentyfikowany hadrozauryd	Wesses Canyon	Reynolds Point	70 m	szkielet pozaczaszkowy	Zachowały się u niego odciski skóry. Wraz z szkieletem tego hadrozauryda odnaleziono również pancerz żółwia (UMNH VP 20213) oraz ząb ryby Melvius.
Niezidentyfikowane hadrozaurydy	Wesses Cove Nipple Butte	Reynolds Point Last Chance Creek	dolne warstwy ogniwa Reynolds Point niższe warstwy ogniwa Last Chance Creek	łopatka (UMHN VP 20215), kość zębowa (UMNH VP 20216), bliższa część kości ramiennej UMNH VP 20616 - artykułowany szkielet pozaczaszkowy	Potencjalnie nowe taksony.
Niezidentyfikowane hadrozaurydy	nie podano	Coyote Point	ok. 213 m nie podano	UCMP 235252 - fragment kości kończyny tylnej UCMP 235253 - kręg UCMP 252000-252001 oraz 235254-235255 - fragmenty szczęk 16 zębów	Niediagnostyczne taksony.
Niezidentyfikowany hadrozauryd	Tibbet Springs	Last Chance Creek	10 m	złoże kostne hadrozaurydów
Niezidentyfikowany hadrozauryd	Camp Flat	nieznane	nieznane	złoże kostne hadrozaurydów (należące do przedstawicieli Saurolophini)
Nieokreślony Neornithischia (?tescelozauryd)	nie podano	Coyote Point	nie podano	OMNH 21813 i 24281 - zęby	Takson niediagnostyczny, dawniej przypisywany do Thescelosaurus.
Niezidentyfikowany nodozauryd	nie podano	prawdopodobnie Last Chance Creek, Reynolds Point i Coyote Point	nie podano	zęby (z Coyote Point znane są OMNH 21280 (częściowo), 21992 i 24278), osteodermy (UMNH VP 13981, 15664, 16408 i 21207), częściowy szkielet pozaczaszkowy, czaszka (zaginęła)	Takson ten nie wykazuje żadnych cech diagnostycznych.
Niezidentyfikowany nodozauryd	Right Hand Collet Canyon	Reynolds Point	środkowe osady ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 22080 - częściowa czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy	Prawdopodobnie nowy takson.
Niezidentyfikowany pachycefalozauryd	Clints Cove	Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 11939 - niekompletna kopuła oraz zęby	Zachowana kopuła nie wykazuje żadnych cech diagnostycznych.
Niezidentyfikowany pachycefalozauryd	Brigham Plains	Last Chance Creek	środkowe warstwy ogniwa Last Chance Creek	DMNH EVP. 131000 - nie podano	Potencjalnie nowy takson.
Niezidentyfikowane teropody	nie podano	Coyote Point	ok. 213 m	UCMP 235246 - tylna część paliczka UCMP 23524 i 235251 - przednie części kości udowych UCMP 235248 - kość śródstopia III UCMP 235249-50 - tylna część kości udowej, zęby	Potencjalnie nowe taksony (o ile diagnostyczne). Dawniej przypisywane do Richardoestesia i Paronychodon.
Niezidentyfikowany troodontyd	nie podano	Coyote Point	nie podano	OMNH 21988 i 24237 - zęby	Takson niediagnostyczny. Dawniej przypisywany do Troodon.
Niezidentyfikowane tyranozaurydy	nie podano	Coyote Point	nie podano ok. 213 m	OMNH 23635 - ząb UCMP 235245 - częściowy ząb	Niediagnostyczne taksony.

Pomimo, że w pokładach formacji nie znaleziono szczątków ornitomimozaurów, można założyć, że również były obecne na terenie formacji.

Krokodylomorfy

Krokodylomorfy
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
cf. Deinosuchus	Tibbers Springs Nipple Butte Brigham Plains	Last Chance Creek Last Chance Creek Reynolds Point	dolne osady ogniwa Last Chance Creek dolne osady ogniwa Last Chance Creek dolne osady ogniwa Reynolds Point	częściowe szkielety	Okazy te najprawdopodobniej należą do rodzaju Deinosuchus.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodylia	nie podano	nie podano	nie podano	UMNH VP 16223 i UCMP 150155 - kości czołowe UMNH VP 11948 - lewa kość zębowa	Okazy najprawdopodobniej należą do kladu Crocodylia.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodylia	Nipple Butte	Last Chance Creek	dolne osady ogniwa Last Chance Creek	nie podano
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodylia	Coyote Canyon	Reynolds Point	środkowe osady ogniwa Reynolds Point	kręg
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes	Brigham Plains	Last Chance Creek	dolne osady ogniwa Last Chance Creek	nie podano
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 150157 - fragment kości zębowej	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 150156 - niekompletna lewa kość zębowa	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Neosuchia	nie podano	nie podano	nie podano	UMNH VP 9547 - fragmenty żuchwy, zęby i osteodermy UMNH VP 18617 - częściowa osteoderma	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Żółwie

Żółwie
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz
Arvinochelys sp.	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 235584 - fragment skorupy	Zachowany element skorupy wykazuje podobieństwa w budowie do tej u Arvinochelys goldeni.
Basilemys sp.	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 252017 i UCMP 235242 - fragmenty skorupy	Na skorupie znajdywały się nierównomiernie rozmieszczone guzki.
Neurankylus sp.	stanowisko UCMP V98173 Nipple Butte Star Seep Brigham Plains	Coyote Point Lasy Chance Creek Reynolds Point Reynolds Point	powyżej 200 m dolne osady ogniwa Lasy Chance Creek dolne osady ogniwa Reynolds Point dolne osady ogniwa Reynolds Point	UCMP 235240 - fragment skorupy skorupa elementy skorupy częściowy szkielet	Nieokreślony gatunek z rodzaju Neurankylus.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Baenidae	stanowisko UCMP V98173 Tibbet Springs Wesses Cove	Coyote Point Lasy Chance Creek Reynolds Point	powyżej 200 m dolne osady ogniwa Lasy Chance Creek środkowe osady ogniwa Reynolds Point	UCMP 235237-235239 - fragmenty skorupy UMNH VP 20645 - nie podano UMNH VP 20643 - fragmenty skorupy oraz kończyny przednie	Zachowane elementy skorupy okazów UCMP 235237-235239 wykazują podobieństwa w budowie do tej u Neurankylus, pospolitego żółwia z formacji Kaiparowits.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae	stanowisko UCMP V98173 The Gut	Coyote Point ? Reynolds Point	powyżej 200 m ? środkowe osady ogniwa Reynolds Point	UCMP 235243 i UCMP 235244 - fragmenty skorupy skorupa	Zachowany element skorupy okazu UCMP 235243 swoją budową najbardziej przypomina tą u Aspideretoides.

Ssaki

Z formacji Wahweap znane są również ssaki należące do różnych kladów, m.in.: multituberkulaty (wieloguzkowce), wczesne torbacze, czy owadożerne. Wszystkie ssaki są znane głównie z zębów.

Takson	Klad
Alphadon sp.	Metatheria
Anchistodelphys archibaldi	Marsupialiformes
Anchistodelphys sp.	Marsupialiformes
Cimolomys sp., cf. C. clarki	Multituberculata
Cimolomys sp.	Multituberculata
Cimexomys sp., cf. C. antiquus	Multituberculata
Iugomortiferum thoringtoni	Marsupialiformes
Iugomortiferum sp.	Marsupialiformes
? Meniscoessus sp.	Multituberculata
Paracimexomys sp.	Multituberculata
Paranyctoides sp.	Eutheria
Protalphadon crebreforme	Metatheria
Symmetrodontoides foxii	Symmetrodonta
Zygiocuspis goldingi	Theria
Nieokreślony przedstawiciel Cimolomyidae	Multituberculata
Nienazwany takson	Metatheria
Dwa nowe taksony	Theria

Płazy

Takson	Materiał kopalny
Nienazwany takson	UMNH VP 19209 - kręg tulowiowy
Opisthotriton sp.	UMNH VP 19194-19198 - pierwsze kręgi szyjne UMNH VP 19199-19200 - kręgi tułowiowe
Scapherpeton sp.	UMNH VP 19186 - pierwszy kręg szyjny (atlas)

Ryby chrzęstnoszkieletowe

Takson	Materiał kopalny
Cantioscyllium estesi	zęby
Chiloscyllium missouriense	zęby
Columbusia deblieuxi	zęby
Cristomylus ciffelli	zęby
Hybodus sp.	ząb
Lonchidion sp.	ząb
Texatrygon brycensis	zęby

Ryby kostnoszkieletowe

Takson	Materiał kopalny
Nieokreślony przedstawiciel Acipenseriformes	kolec płetwy piersiowej
Nieokreślony przedstawiciel Lepisosteidae	fragment łuski i kręg
Niezidentyfikowany przedstawiciel Lepidotes	zęby
Melvius cf. M. chauliodus	trzon kręgu, fragmenty czaszki
Micropycnodon sp.	ząb
Paralbula sp.	ząb
Nieokreślony przedstawiciel Polyodontidae	zęby

Skamieniałości śladowe i jaja

W formacji Wahweap odnaleziono tropy należące do hadrozaurydów, ceratopsydów, dinozaurów ptasiomednicznych oraz teropodów. Jednak badaczy przykuł uwagę jeden trop odkryty w 2003 roku. Był to trójpalczasty ślad należący do hadrozauryda, który zachował się w postaci naturalnego odlewu. Odnaleziono na nim odciski zadrapań ze skóry stopy oraz inne szczegóły anatomiczne (DeBlieux i in., 2013). Oprócz tropów dinozaurzych znane są również tropy krokodyli, oraz ślady po norkach ssaków, w których znaleziono wyżłobienia, prawdopodobnie pozostawionych przez teropoda z grupy maniraptorów polującego na ssaki. Jest to pierwszy przykład polowania dinozaurów na ssaki żyjące w norach (Simpson i in., 2010). Z tej formacji znane są również jaja dinozaurów (Weishampel, 2004).

Rośliny i bezkręgowce

W ogniwie Last Chance Creek skamieniałości drzew występują w dużych ilościach. W kilku stanowiskach odnaleziono odciski roślin oraz liści. Duża ich część znajdowała się w piaskowcach, a czasem w nich znaleziono również słabo zachowane liście. W skałach mułowych rośliny są dość pospolite. Najczęstszymi bezkręgowcami znajdowanymi są małże, ślimaki i kraby, które są powszechne z środkowych i górnych osadów formacji (DeBlieux i in., 2013).

Bibliografia

Beveridge, T. L., Roberts, E. M., Ramezani, J., Titus, A. L., Eaton, J. G., Irmis, R. B., & Sertich, J. J. (2022). "Refined geochronology and revised stratigraphic nomenclature of the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA and the age of early Campanian vertebrates from southern Laramidia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 591, 110876. doi:10.1016/j.palaeo.2022.110876

Brinkman, D.B., Newbrey, M.G., Neuman, A.G. & Eaton, J.G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press

Cifelli, R.L. (1990a) "Cretaceous mammals of southern Utah. II. Marsupials and marsupial-like mammals from the Wahweap Formation (early Campanian)". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 320-331

Cifelli, R.L. (1990b) "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360

DeBlieux, D. D., Kirkland, J. I., Gates, T. A., Eaton, J. G., Getty, M. A., Sampson, S. D., Loewen, M. A., & Hayden, M. C. (2013). "Paleontological overview and taphonomy of the middle Campanian Wahweap Formation in Grand Staircase-Escalante National Monument". [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press, 563-587.

Eaton, J.G., Cifelli, R.L., Hutchinson, H.J., Kirkland, J.I. & Parrish J.M. (1999). "Cretaceous vertebrate faunas from the Kaiparowits Plateau, south-central Utah" [w]:Gillete, D. D. (red.) Vertebrate Paleontology in Utah 1. Utah Geological Survey.

Evans, D.C., Williamson, T., Loewen, M.A., Kirkland, J.I. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurs from Grand Staircase–Escalante National Monument, Southern Utah". [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press

Gardner, J.D., Eaton, J. G. & Cifelli, R.L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA. [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press

Gates, T.A., Horner, J.R., Hanna, R.R., Nelson, C.R. (2011). "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (4): 798–811. doi:10.1080/02724634.2011.577854

Gates, T.A., Jinnah, Z., Levitt, C., Getty, M.A. (2014). "New hadrosaurid specimens from the lower-middle Campanian Wahweap Formation of Utah". W: David A. Eberth; David C. Evans. Hadrosaurs: Proceedings of the International Hadrosaur Symposium. Indiana University Press. pp. 156–173

Holroyd, P. A., & Hutchison, J. H. (2016). "Fauna and setting of the Adelolophus hutchisoni type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios, 33 doi:10.5070/P9331031196

Irmis, R.B., J.H. Hutchison, J.J.W. Sertich, i A.L. Titus. (2013). "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante National Monument and vicinity, southern Utah, USA" [w] A.L. Titus and M.A. Loewen (red.). At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Utah. Indiana University Press, Bloomington & Indianapolis. pp. 422-444

Jinnah, Z. A., & Roberts, E. M. (2011). "Facies associations, paleoenvironment, and base-level changes in the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Journal of Sedimentary Research, 81(4), 266-283. doi:10.2110/jsr.2011.22

Kirkland, J.I. & DeBlieux, D.D. (2010) "New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah"; in Ryan, M.J., Chinnery-Allgeier, B.J., & Eberth, D.A. (red.) New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.

Kirkland, J.I., Eaton, Jeffrey G. & Brinkman, D.B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press

Loewen, M.A., Irmis, R.B., Sertich, J.J.W., Currie, P.J. & Sampson, S.D. (2013a) "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. doi:10.1371/journal.pone.0079420

Loewen, M.A., Farke, A.A., Sampson, S.D., Getty, M.A., Lund, E.K. & O'Connor, P.M. (2013b) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press

Loewen, M.A., Burns, M.E., Getty, M.E., Kirkland, J. I., Matthew K. & Vickaryous, M.K (2013c). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press

Lund, E., K., O’Connor, P., M., Loewen, M., A., Jinnah, Z., A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, Machairoceratops cronusi gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. doi:10.1371/journal.pone.0154403

Parrish, J.M.. (1999)."Dinosaur teeth from the upper Cretaceous (Turonian - Judithian) of Southern Utah. [w]: Gillete, D. D. (red.) Vertebrate Paleontology in Utah 1. Utah Geological Survey. [[2]]

Simpson, E.L., Hilbert-Wolf, H.L., Wizevich, M.C., Tandall, S.E., Fasinski, B.R., Storm, L.P. & Needle, M.D. (2010). "Predatory digging behavior by dinosaurs". Geology (2010) 38 (8): 699–702. doi:10.1130/G31019.1

Weishampel, D.B. (2004). "Dinosaur distribution".[w]: D. B. Weishampel, H. Osmolska, and P. Dodson (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322