Ojo Alamo

Hasło w trakcie rozbudowy 

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Formacja Ojo Alamo
Wiek	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. (?70) 67-65 Ma późna kreda-wczesny paleocen) (mastrycht-dan)
Miejsce	USA - Nowy Meksyk
Podjednostki	ogniwa Naashoibito i Kimbeto
Leży pod	formacja Kirtland (niezgodnie)
Leży nad	formacja Nacimiento
Klimat	tropikalny
Litologia	piaskowce i mułowce
Odsłonięcia skał formacji Ojo Alamo w rezerwacie Bisti/De-Na-Zin. Fot. Kent G. Budge [3]

Wstęp

Formacja Ojo Alamo to jednostka skalna znajdująca się w amerykańskim stanie Meksyk (Basen San Juan). Jest ona datowana na schyłek ery mezozoicznej oraz początek kenozocznej.

Paleoceńskie dinozaury?

Rekonstrukcja paleośrodowiska formacji Ojo Alamo (ogniwo Naashoibito) wraz z dinozaurami. Autor: Sergey Krasovskiy. Źródło: Jasinski i in., 2020 [1]

Przez długi czas naukowcy zastanawiali się, czy nieptasie dinozaury mogły przetrwać wymieranie kredowe. Fassett i współpracownicy (2002) donieśli o 34 elementach szkieletu hadrozauryda, które pochodziły z paleoceńskiej części formacji Ojo Alamo. Zdaniem naukowców, skamieniałości te nie zostały wtórnie przeniesione ze starszych osadów kredowych, lecz pochodzą z młodszych warstw paleoceńskich. Fauna dinozaurów z Nowego Meksyku mogła być dość zróżnicowana, a ich przedstawiciele prawdopodobnie żyli jeszcze około 1 mln lat po wymieraniu kredowym. Fassett i in. uważają, że dinozaury mogły przetrwać uderzenie asteroidy poprzez licznie złożone zakopane jaja tuż przed samym kataklizmem. Zakopane jaja mogły stanowić bezpieczne schronienie dla rozwijających się embrionów w dwóch pierwszych latach po katastrofie, co mogło umożliwić im przetrwanie najgorszej fazy jej skutków. Fassett (2009) i Fassett i in. (2011) na podstawie danych palinologicznych (pyłki roślin i zarodniki) oraz paleomagnetycznych stwierdzili kenozoiczny wiek ogniwa Naashoibito oraz formacji Animas z Kolorado, gdzie odnaleziono skamieniałości dinozaurów. Zdaniem powyższych naukowców skamieniałości dinozaurów nie zostały przemieszczone z warstw kredowych.

Z taką interpretacją nie zgadzają się Lucas i in. (2009). Naukowcy uważają, że Fassett (2009) nie przedstawił wystarczająco przekonujących dowodów na obecność paleoceńskich dinozaurów. Ich zdaniem Fassett (2009) zignorował znaczną nieciągłość osadów występującą powyżej warstw zawierających dinozaury w ogniwie Naashoibito. Dodatkowo Fassett w swojej publikacji traktował podjednostki formacji Ojo Alamo (ogniwa Naashoibito i Kimbeto) za jednolitą jednostkę stratygraficzną, przypisując jej wiek paleoceński, co według poprzednich badań było błędem. Ponadto Lucas i współpracownicy podają, że tylko jedna kość hadrozauryda może być młodsza, gdyż została ona przeniesiona z warstw kredowych. Tym samym ten zespół naukowców stwierdził, że dane palinologiczne i magnetostratygraficzne przytoczone przez Fassetta są niewiarygodne.

Wiek

Odsłonięcia skał formacji Ojo Alamo z widocznym w środku fragmentem skamieniałego drzewa. Fot. Kent G. Budge [2]

Dokładny wiek formacji Ojo Alamo jest trudny do ustalenia, ale uważa się, że osady ogniwa Naashoibito pochodzą z mastrychtu, natomiast Kimbeto - paleocenu. Na podstawie datowania metotodów U-Pb (uranowo-ołowiową) cyrkonów określono wiek ogniwa Naashoibito na 70 Ma, natomiast metoda Ar/Ar (argon-argon) dała nieco młodszy wiek (ok. 67-66,5 Ma). Sugeruje, to, że omawiana podjednostka jest nieco starsza niż formacja Hello Creek (Fowler, 2017). Według badań Flynna i współpracowników (2025) warstwy ogniwa Naashoibito zawierające skamieniałości dinozaurów datowane są na schyłek mastrychtu, a ich wiek wynosi od 66,9 do 66,4 Ma. Zdaniem badaczy mezoziczna część pokłady Ojo Alamo odpowiada swoim wiekiem warstwom Hello Creek. Z kolei Flynn i in. (2020) uważają, że paleoceńske osady formacji Ojo Alamo (ogniwo Kimbeto) powstały tuż po erze mezozoicznej, około 66-65 Ma.

Paleoflora

Na początku paleocenu (ok. 350 tys lat. po wymieraniu kredowym), paleoflora foramcji Ojo Alamo charakteryzowała się wysoką różnorodnością, lecz różniła się od siebie w zależności od danego środowiska. Dominowały w niej rośliny okrytonasienne, a w ich towarzystwie występowały paprotniki, widłakowe oraz rośliny iglaste. Część tej floru mogła być endemiczna dla regionu San Juan. W porównaniu do innych równowiekowych roślinności z Ameryki Północnej, flora Ojo Alamo wykazywała o 10-55% większe zróżnicowanie gatunkowe, przy jednocześnie mniejszej równomierności ich występowania. Dynamiczny rozwój roślin na południu kontynentu północnoamerykańskiego był możliwy dzięki ciepłemu i wilgnotnemu klimatowi (Flynn i Peppe, 2019).

Bibliografia

Fassett, J. E. (2009). "New geochronologic and stratigraphic evidence confirms the Paleocene age of the dinosaur‑bearing Ojo Alamo Sandstone and Animas Formation in the San Juan Basin, New Mexico and Colorado". Palaeontologia Electronica, 12(1), 1‑155 [4]

Fassett, J. E., Heaman, L. M., & Simonetti, A. (2011). "Direct U-Pb dating of Cretaceous and Paleocene dinosaur bones, San Juan Basin, New Mexico". Geology, 39(2), 159-162. doi:10.1130/G31466.1

Fassett, J. E., Zielinski, R. A., & Budahn, J. R. (2002). "Dinosaurs that did not die: Evidence for Paleocene dinosaurs in the Ojo Alamo Sandstone, San Juan Basin, New Mexico". Geological Society of America Special Paper, 356, 307-336 [5]

Flynn, A. G., Brusatte, S. L., Chiarenza, A. A., García-Girón, J., Davis, A. J., Fenley, C. W., Leslie, C. E., Secord, R., Shelley, S., Weil, A., Heizler, M. T., Williamson, T. E., & Peppe, D. J. (2025). "Late-surviving New Mexican dinosaurs illuminate high end-Cretaceous diversity and provinciality". Science, 390(6771), 400-404. doi:10.1126/science.adw3282

Flynn, A. G., Davis, A. J., Williamson, T. E., Heizler, M., Fenley, C. W., Leslie, C., Secord, R., Brusatte, S., & Peppe, D. J. (2020). "Early Paleocene magnetostratigraphy and revised biostratigraphy of the Ojo Alamo Sandstone and lower Nacimiento Formation, San Juan Basin, New Mexico, USA". GSA Bulletin, 132(9-10), 2154. doi:10.1130/B35481.1

Flynn, A. G., & Peppe, D. J. (2019). "Early Paleocene tropical forest from the Ojo Alamo Sandstone, San Juan Basin, New Mexico, USA". Paleobiology, 45(4), 612-635. doi:10.1017/pab.2019.24

Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America". PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426

Lucas, S. G., Sullivan, R. M., Cather, S. M., Jasinski, S. E., Fowler, D. W., Heckert, A. B., Spielmann, J. A., & Hunt, A. P. (2009). "No definitive evidence of Paleocene dinosaurs in the San Juan Basin". Palaeontologia Electronica, 12(2), 8A [6]

Sullivan, R. M., & Jasinski, S. E. (2012). "Coprolites from the Upper Cretaceous Fruitland, Kirtland and Ojo Alamo formations, San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 57: 255-262