Eoabelisaurus
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Łukasz Czepiński, Maciej Ziegler, Mateusz Tałanda |
| Eoabelisaurus (eoabelizaur) | |
|---|---|
| Długość: | 6-6,5 m |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Argentyna |
| Czas występowania | 175,6-167,7 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: pilsator [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Eoabelizaur (Eoabelisaurus) to jurajski średniej wielkości (6-6,5 m długości) teropod, którego odkrycie rzuciło nowe światło na filogenezę abelizauroidów. Został on opisany przez Diego Pola oraz Olivera M. W. Rauhuta w 2012.
Etymologia
Nazwa rodzajowa eoabelizaura pochodzi od greckiego słowa eos - świt i rodzaju Abelisaurus, typowego przedstawiciela Abelisauridae. Epitet gatunkowy (mefi) odnosi się zaś do Muzeum Paleontologii im. Egidia Feruglio, określanego skrótowo jako MEF.
Cechy diagnostyczne za Pol i Rauhut, 2012
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Autapomorfie: kość kwadratowa z zgrubiałą środkową tylną końcówką stawową i prawie równoległymi kłykciami stawowymi, środkowe kręgi grzbietowe z podwójną, V-kształtną blaszką rozszerzającą się od parapofyzy do blaszki prezydiapofyzalnej, kość łokciowa z hipertroficznym (nadmiernie rozwiniętym) wyrostkiem łokciowym, zajmującym ok. 30% jej długości, kość łonowa z wydłużonym otworem (dwa razy dłuższym niż wyższym) oraz dużym, skierowanym boczno-przednio, wypukłym wyrostkiem ambiens.
Materiał kopalny
Holotyp (MPEF PV 3990) zawiera prawie kompletny szkielet, w tym: tylną cześć czaszki, pięć kręgów szyjnych, dziewięć kręgów grzbietowych, kompletną kość krzyżową, dwadzieścia siedem kręgów ogonowych, obie kości łopatkowo-krucze, obie kości ramienne, prawą kość promieniową i łokciową, lewe i prawe tylne kości nadgarstka, lewe i prawe kości śródręcza (I-IV), pięć lewych paliczków kończyn przednich (w tym jeden pazur), sześć prawych paliczków kończyn przednich (w tym jeden pazur), kompletną obręcz miedniczną, obie kości udowe, piszczelowe, kość strzałkową, kości stępu, kości śródstopia, dwanaście paliczków (w tym dwa pazury) lewej stopy oraz osiem paliczków (w tym jeden pazur) prawej stopy.
Tylna część odnalezionego szkieletu jest artykułowana, zaś kończyny przednie, czaszka, pierwsze kręgi grzbietowe oraz wszystkie szyjne uległy częściowemu przemieszczeniu. Czaszka oraz przednie kręgi przedkrzyżowe już w chwili odkrycia wystawały ze skały, uległy więc erozji. Znalezione szczątki należą do osobnika dorosłego lub starszego młodocianego.
Budowa
Dach czaszki eoabelizaura nie jest wyraźnie zgrubiały, brakuje też dowodów na obecność ornamentacji, charakterystycznej dla przedstawicieli Abelisauridae. Nie występuje otwór kości kwadratowej. Podobnie jak u innych ceratozaurów, przegroda między oczodołami jest skostniała. Kręgi szyjne "wczesnego abelizaura" są krótkie i posiadają dwa otwory pneumatyczne z każdej strony trzonu. Ich wyrostki kolczyste są niskie. Kość krzyżowa składa się z sześciu kręgów. Kość łopatkowo-krucza jest duża i półowalna. Kości ramienne nie są dobrze zachowane, jednakże zdradzają prymitywne cechy (np. brak redukcji). Kość łokciowa i promieniowa eoabelizaura uległy wprawdzie skróceniu, lecz morfologicznie dalej przypominają te występujące u bazalnych ceratozaurów. Dłonie posiadają dość zaawansowaną budowę (np. krótkie i masywne kości śródręcza, krótkie palce, brak tylnej gynglimoidal powierzchni stawowej). Pierwsza kość śródręcza jest ok. dwa razy krótsza od drugiej i najsmuklejsza ze wszystkich.
Pozycja filogenetyczna
Eoabelisaurus wg analizy filogenetycznej - której wyniki umieszczano w pracy go opisującej - jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Abelisauridae. Jednak wg analizy Farke i Serticha (2013) to bazalny abelizauroid. Novas i in. (2013) wskazali, że 4 z 7 cech, na podstawie których zaliczono go do Abelisauridae jest problematycznych.
Znaczenie odkrycia
Jego odkrycie świadczy o sporym zróżnicowaniu ceratozaurów już w środku tego okresu i jest kolejną przesłanką za ówczesną radiacją adaptacyjną teropodów (zamaskowaną jednakże przez fragmentaryczny zapis kopalny).
Spis gatunków
| Eoabelisaurus | Pol i Rauhut, 2012 |
|---|---|
| E. mefi | Pol i Rauhut, 2012 |
Bibliografia
Farke, A.A. & Sertich, J.J.W. (2013) "An Abelisauroid Theropod Dinosaur from the Turonian of Madagascar" PLoS ONE, 8(4), e62047. doi:10.1371/journal.pone.0062047
Novas, F.E., Agnolín, F.L., Ezcurra, M.D., Porfiri, J. & Canale, J.I. (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001
Pol, D. & Rauhut, O.W.M. (2012) "A Middle Jurassic abelisaurid from Patagonia and the early diversification of theropod dinosaurs" Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences doi:10.1098/rspb.2012.0660
