Irritator
Autor: | Korekta: |
Sebastian Oziemski | Tomasz Sokołowski |
Irritator (irritator) | |
---|---|
Długość: | 7-9 m (?) |
Masa: | 1 t (?) |
Miejsce występowania: | Brazylia
(formacja Santana - ogniwo Romualdo) |
Czas występowania | 118-110 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
400px
Holotyp i rekonstrukcja przyżyciowa Irritator. Autor: M. Shiraishi. [1] |
Wstęp
Irritator to rodzaj wczesnokredowego teropoda z grupy Spinosauridae. Żył na terenie dzisiejszej Brazylii.
Odkrycie i etymologia
Mierzącą 80 cm długości czaszkę Irritator znaleźli w 1996 roku w brazylijskiej formacji Santana kolekcjonerzy skamieniałości, którzy dla zachowania jej przed wpływami środowiska nieumiejętnie oblepili ją gipsem. Późniejsze jego usuwanie wymagało długiej i ciężkiej pracy. Stąd też nazwa dinozaura, która oznacza "mozolny/uciążliwy". Drugi człon nazwy challengeri, został utworzony od książkowej postaci prof. Challengera (A.C. Doyle "Zagubiony świat").
Materiał kopalny
Holotyp (SMNS 58022) to niekompletną czaszka (ok. 840 mm), na którą składają się: przednia kość przedszczękowa, zęby i niekompletna dolna kość szczękowa.
Budowa
Drapieżnik ten posiadał stosunkowo niską i podłużną jak na teropody czaszkę. Stożkowate zęby idealnie nadawały się do przebijania i przytrzymywania śliskich ciał ryb. Irritator zjadał także prawdopodobnie padlinę lub polował na tamtejsze pterozaury. W jednym ze szkieletów tych latających gadów odnaleziono ślady zębów tego spinozauroida! Nie wiemy jakiej wielkości był grzebień irritatora, gdyż zachowała się jedynie jego czaszka.
Środowisko życia
Tereny, w których odnaleziono tego spinozaura były w kredzie rozległa delta rzeczna. Zamieszkiwana była wtedy przez wiele gatunków ryb, krokodyli, bezkręgowców i pterozaurów, które - jak się uważa - gniazdowały w tamtejszych okolicach. W tych samych osadach odnaleziono także innego spinozaura o nazwie Angaturama limai. Jest on prawdopodobnie tym samym taksonem co Irritator lub bliskim krewnym dinozaura. Zaskakujące jest natomiast podobieństwo Irritator do afrykańskiego Spinosaurus. Był on jednak o wiele mniejszy od swojego egipskiego kuzyna.
Spis gatunków
Irritator | Martill, Cruikshank, Frey, Small i Clarke, 1996 | ??= Angaturama | Kellner i Campos, 1996 |
---|---|---|---|
I. challengeri | Martill, Cruikshank, Frey, Small i Clarke, 1996 | ??= Angaturama limai | Kellner i Campos, 1996 |
Bibliografia