Medusaceratops: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Historia taksonu) |
(Poprawa opisu) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| − | | | + | | Autorzy: [[Marcin Szermański]], [[Paweł Konarzewski]], [[Maciej Ziegler]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 16: | Linia 12: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | | + | | 5,5 m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | >2 t | + | | > 2 t |
|- | |- | ||
| Linia 29: | Linia 25: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | | + | | 79,5-79,2 [[Ma]] |
| − | <small>[[późna kreda]] ( | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 54: | Linia 50: | ||
[[Ceratopsidae]] | [[Ceratopsidae]] | ||
| − | + | [[Centrosaurinae]] | |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Medusaceratops2.jpg|400px]] | | colspan=2 |[[Plik:Medusaceratops2.jpg|400px]] | ||
| − | <small> | + | <small>Rekonstrukcja przeżyciowa. Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://kahless28.deviantart.com/art/Medusaceratops-178304012]</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Medusaceratops'' to [[rodzaj]] dinozaura rogatego należącego do [[Ceratopsidae]], żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w północnych rejonach stanu Montana, w osadach formacji skalnej [[Judith River]] datowanej na późną kredę ( | + | ''Medusaceratops'' to [[rodzaj]] dinozaura rogatego należącego do [[Ceratopsidae]], żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w północnych rejonach stanu Montana, w osadach formacji skalnej [[Judith River]] datowanej na późną kredę ([[kampan]]). |
==Materiał kopalny i odkrycia== | ==Materiał kopalny i odkrycia== | ||
| − | [[Holotyp]] WDC-DJR-001 | + | [[Holotyp]] stanowi tylna i boczna część kości ciemieniowej - WDC-DJR-001, ROM 77232 i TMP 2002.003.0028 |
| − | [[Paratyp]] WDC-DJR-002 | + | [[Paratyp]] to tylna część kości ciemieniowej - WDC-DJR-002, ROM 77233 i TMP 2002.003.0038 |
| − | + | Poza tym do omawianego rodzaju należą zapewne wszystkie kości centrozaurynów z typowej lokalizacji Mansfield (Chiba i in., 2017). | |
==Historia taksonu== | ==Historia taksonu== | ||
| − | Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna ''[[Albertaceratops]]'', który został opisany przez [[Michael Ryan|Ryan]]a w [[2007]] | + | Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna ''[[Albertaceratops]]'', który został opisany przez [[Michael Ryan|Ryan]]a w [[2007]]. Po wnikliwej analizie Ryan wraz [[Anthony Russell|Russell]]em i [[Scott Hartman|Hartman]]em doszli do wniosku, że przynajmniej dwa osobniki przypisane do albertaceratopsa wykazują inne cechy morfologiczne. Wskutek tego utworzyli dla niego w [[2010]] roku nową nazwę [[rodzaj]]ową ''Medusaceratops'' (która wcześniej była nieformalną nazwą dla albertaceratopsa) z gatunkiem typowym ''M. lokii''. Początkowo uznali, że dwie części kości ciemieniowych wyglądały jak u chasmozaurynów, ponieważ znajdowały się trzy różki ciemieniowe ([[epiparietales]]) po obu stronach kryzy i pierwotnie zaliczono meduzaceratopsa za przedstawiciela [[Chasmosaurinae]]. |
| + | |||
| + | Z kolei [[Nicholas Longrich|Longrich]] ([[2013]]) nie zgadził się z ustaleniami Ryana i in. Zauważył, że zarówno [[holotyp]], jak i [[paratyp]] meduzaceratopsa w swojej budowie nie przypominał [[Chasmosaurinae|chasmozaurynów]], a [[Centrosaurinae|centrozauryny]] Uważał, że występowanie szczątków w złożu Mansfield (obfitujący w centrozauryny) wskazuje na poprawne pierwotne zaliczenie ich do albertaceratopsa lub jego krewniaka. | ||
| + | |||
| + | Chiba i in (2017) opisali kolejne szczątki należące do tego dinozaura i na podstawie nowej rekonstrukcji wyglądu kryzy uznali, że jest przedstawicielem podrodziny [[Centrosaurinae]]. | ||
| − | + | ==Budowa== | |
| + | [[Plik:Medusaceratops by abelov2014 dcvtjqh-pre.jpg|400px|thumb|right|''Medusaceratops'' w środowisku naturalnym. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/Medusaceratops-779040809].]] | ||
| + | Wymiary ''Medusaceratops'' były zbliżone do ''[[Centrosaurus]] i [[Styracosaurus]]'' (Chiba i in., 2017). Charakteryzował się unikatowym wyglądem kostnej kryzy. Ze względu na ornamentację swojej czaszki wyglądem przypominał albertaceratopsa. Na kości ciemieniowej po prawej i lewej stronie znajdowało się 5 [[epiparietales]] (Chiba i in., 2017). Miał dwa rogi nadoczne, a na kości nosowej znajdowała się płaska narośl podobna jak u rodzajów ''[[Xenoceratops]] i [[Albertaceratops]]''. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Medusaceratops'' znaczy "rogate oblicze Meduzy" – kobiety-potwora z mitologii greckiej, która posiadała moc zamieniania w kamień tych, którzy spojrzeli w jej | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Medusaceratops'' znaczy "rogate oblicze Meduzy" – kobiety-potwora z mitologii greckiej, która posiadała moc zamieniania w kamień tych, którzy spojrzeli w jej oczy. Zamiast włosów na głowie miała wijące się na wszystkie strony węże, co według autorów nazwy nawiązuje do charakterystycznej kryzy z zakrzywionymi kolcami tego ceratopsa. Epitet gatunkowy ''lokii'' został zapożyczony od imienia nordyckiego boga oszustwa Lokiego, ze względu na problemy w identyfikacji okazów ze złoża Mansfield. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 89: | Linia 91: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Longrich, N.R. (2013) "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. | + | Chiba K., Ryan M.J., Fanti F., Loewen M.A & Evans D.C,. (2017) New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana). „Journal of Paleontology”. 92 (2), s. 272–288, https://doi.org/10.1017/jpa.2017.62 |
| + | |||
| + | Fowler, D.W. (2017) "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0188426 | ||
| + | |||
| + | Longrich, N.R. (2013) "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. https://doi.org/10.3374/014.054.0103 | ||
| + | |||
| + | Ryan, M. J.; Evans, D. C.; Shepherd, K. M.; Sues, H. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. https://doi.org/10.1139/e2012-056 | ||
Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010) A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188 | Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010) A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188 | ||
| − | |||
</small> | </small> | ||
Wersja z 15:51, 26 maj 2022
| Autorzy: Marcin Szermański, Paweł Konarzewski, Maciej Ziegler |
| Medusaceratops (meduzaceratops) | |
|---|---|
| Długość: | 5,5 m |
| Masa: | > 2 t |
| Miejsce występowania: | USA - Montana |
| Czas występowania | 79,5-79,2 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przeżyciowa. Autor: Jakub Kowalski [2] | |
Wstęp
Medusaceratops to rodzaj dinozaura rogatego należącego do Ceratopsidae, żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w północnych rejonach stanu Montana, w osadach formacji skalnej Judith River datowanej na późną kredę (kampan).
Materiał kopalny i odkrycia
Holotyp stanowi tylna i boczna część kości ciemieniowej - WDC-DJR-001, ROM 77232 i TMP 2002.003.0028
Paratyp to tylna część kości ciemieniowej - WDC-DJR-002, ROM 77233 i TMP 2002.003.0038
Poza tym do omawianego rodzaju należą zapewne wszystkie kości centrozaurynów z typowej lokalizacji Mansfield (Chiba i in., 2017).
Historia taksonu
Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna Albertaceratops, który został opisany przez Ryana w 2007. Po wnikliwej analizie Ryan wraz Russellem i Hartmanem doszli do wniosku, że przynajmniej dwa osobniki przypisane do albertaceratopsa wykazują inne cechy morfologiczne. Wskutek tego utworzyli dla niego w 2010 roku nową nazwę rodzajową Medusaceratops (która wcześniej była nieformalną nazwą dla albertaceratopsa) z gatunkiem typowym M. lokii. Początkowo uznali, że dwie części kości ciemieniowych wyglądały jak u chasmozaurynów, ponieważ znajdowały się trzy różki ciemieniowe (epiparietales) po obu stronach kryzy i pierwotnie zaliczono meduzaceratopsa za przedstawiciela Chasmosaurinae.
Z kolei Longrich (2013) nie zgadził się z ustaleniami Ryana i in. Zauważył, że zarówno holotyp, jak i paratyp meduzaceratopsa w swojej budowie nie przypominał chasmozaurynów, a centrozauryny Uważał, że występowanie szczątków w złożu Mansfield (obfitujący w centrozauryny) wskazuje na poprawne pierwotne zaliczenie ich do albertaceratopsa lub jego krewniaka.
Chiba i in (2017) opisali kolejne szczątki należące do tego dinozaura i na podstawie nowej rekonstrukcji wyglądu kryzy uznali, że jest przedstawicielem podrodziny Centrosaurinae.
Budowa
Wymiary Medusaceratops były zbliżone do Centrosaurus i Styracosaurus (Chiba i in., 2017). Charakteryzował się unikatowym wyglądem kostnej kryzy. Ze względu na ornamentację swojej czaszki wyglądem przypominał albertaceratopsa. Na kości ciemieniowej po prawej i lewej stronie znajdowało się 5 epiparietales (Chiba i in., 2017). Miał dwa rogi nadoczne, a na kości nosowej znajdowała się płaska narośl podobna jak u rodzajów Xenoceratops i Albertaceratops.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Medusaceratops znaczy "rogate oblicze Meduzy" – kobiety-potwora z mitologii greckiej, która posiadała moc zamieniania w kamień tych, którzy spojrzeli w jej oczy. Zamiast włosów na głowie miała wijące się na wszystkie strony węże, co według autorów nazwy nawiązuje do charakterystycznej kryzy z zakrzywionymi kolcami tego ceratopsa. Epitet gatunkowy lokii został zapożyczony od imienia nordyckiego boga oszustwa Lokiego, ze względu na problemy w identyfikacji okazów ze złoża Mansfield.
Spis gatunków
| Medusaceratops | Ryan, Russell i Hartman, 2010 |
|---|---|
| M. lokii | Ryan, Russell i Hartman, 2010 |
Bibliografia
Chiba K., Ryan M.J., Fanti F., Loewen M.A & Evans D.C,. (2017) New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana). „Journal of Paleontology”. 92 (2), s. 272–288, https://doi.org/10.1017/jpa.2017.62
Fowler, D.W. (2017) "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0188426
Longrich, N.R. (2013) "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. https://doi.org/10.3374/014.054.0103
Ryan, M. J.; Evans, D. C.; Shepherd, K. M.; Sues, H. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. https://doi.org/10.1139/e2012-056
Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010) A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188
