Medusaceratops: Różnice pomiędzy wersjami
(Poprawa opisu) |
(poprawki, uzupełnienia) |
||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Ceratopsia]] | [[Ceratopsia]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Ceratopsoidea]] | [[Ceratopsoidea]] | ||
| Linia 57: | Linia 47: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Medusaceratops'' to [[rodzaj]] dinozaura rogatego należącego do [[Ceratopsidae]], żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w | + | ''Medusaceratops'' to [[rodzaj]] dinozaura rogatego należącego do [[Ceratopsidae]], żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w północnym rejonie stanu Montana, w osadach należących do formacji skalnej [[Judith River]], datowanej na późną kredę ([[kampan]]). |
==Materiał kopalny i odkrycia== | ==Materiał kopalny i odkrycia== | ||
| − | [[Holotyp]] stanowi | + | [[Holotyp]] stanowi boczna część kości ciemieniowej - WDC-DJR-001. |
| − | [[Paratyp]] to | + | [[Paratyp]] to tylny fragment kości ciemieniowej - WDC-DJR-002. |
| − | Poza tym do omawianego rodzaju należą zapewne wszystkie kości centrozaurynów z typowej lokalizacji Mansfield (Chiba i in., 2017). | + | Poza tym do omawianego rodzaju należą zapewne wszystkie kości centrozaurynów z typowej lokalizacji Mansfield, m.in. inne fragmenty kryzy, rogi nadoczne i nieopisane kości (Chiba i in., 2017). |
==Historia taksonu== | ==Historia taksonu== | ||
| − | Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna ''[[Albertaceratops]]'', który został opisany przez [[Michael Ryan|Ryan]]a w [[2007]]. Po wnikliwej analizie Ryan wraz [[Anthony Russell|Russell]]em i [[Scott Hartman|Hartman]]em doszli do wniosku, że przynajmniej dwa osobniki przypisane do albertaceratopsa wykazują inne cechy morfologiczne. Wskutek tego utworzyli dla niego w [[2010]] roku nową nazwę [[rodzaj]]ową ''Medusaceratops'' (która wcześniej była nieformalną nazwą dla albertaceratopsa) z gatunkiem typowym ''M. lokii''. | + | Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna ''[[Albertaceratops]]'', który został opisany przez [[Michael Ryan|Ryan]]a w [[2007]]. Po wnikliwej analizie Ryan wraz [[Anthony Russell|Russell]]em i [[Scott Hartman|Hartman]]em doszli do wniosku, że przynajmniej dwa osobniki przypisane do albertaceratopsa wykazują inne cechy morfologiczne. Wskutek tego utworzyli dla niego w [[2010]] roku nową nazwę [[rodzaj]]ową ''Medusaceratops'' (która wcześniej była nieformalną nazwą dla albertaceratopsa) z gatunkiem typowym ''M. lokii''. Początkowo uznali, że dwie części kości ciemieniowych należały do chasmozaurynów, ponieważ znajdowały się na nich po trzy różki ciemieniowe ([[epiparietales]]) po obu stronach kryzy. |
| − | Z kolei [[Nicholas Longrich|Longrich]] ([[2013]]) nie | + | Z kolei [[Nicholas Longrich|Longrich]] ([[2013]]) nie zgodził się z ustaleniami Ryana i in. Zauważył, że zarówno [[holotyp]], jak i [[paratyp]] meduzaceratopsa w swojej budowie nie przypominały [[Chasmosaurinae|chasmozaurynów]] a [[Centrosaurinae|centrozauryny]]. Uważał, że występowanie szczątków w złożu Mansfield (obfitującym w centrozauryny) wskazuje na poprawność pierwotnego zaliczenia ich do albertaceratopsa lub jakiegoś jego krewniaka. |
Chiba i in (2017) opisali kolejne szczątki należące do tego dinozaura i na podstawie nowej rekonstrukcji wyglądu kryzy uznali, że jest przedstawicielem podrodziny [[Centrosaurinae]]. | Chiba i in (2017) opisali kolejne szczątki należące do tego dinozaura i na podstawie nowej rekonstrukcji wyglądu kryzy uznali, że jest przedstawicielem podrodziny [[Centrosaurinae]]. | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | [[Plik:Medusaceratops by abelov2014 dcvtjqh-pre.jpg|400px|thumb|right|''Medusaceratops'' w środowisku naturalnym. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/Medusaceratops-779040809].]] | + | [[Plik:Medusaceratops by abelov2014 dcvtjqh-pre.jpg|400px|thumb|right|''Medusaceratops'' (po prawej) w środowisku naturalnym. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/Medusaceratops-779040809].]] |
| − | Wymiary ''Medusaceratops'' były zbliżone do ''[[Centrosaurus]] i [[Styracosaurus]]'' | + | Wymiary ''Medusaceratops'' były zbliżone do ''[[Centrosaurus]] i [[Styracosaurus]]''. Charakteryzował się unikatowym wyglądem kostnej kryzy. Ze względu na ornamentację swojej czaszki wyglądem przypominał ''[[Albertaceratops]]''. Na kości ciemieniowej po prawej i lewej stronie znajdowało się po 5 różków ([[epiparietales]]). Kształt największych różków na kryzie jest podobny do albertaceratopsa, lecz miał jeszcze dodatkowe, słabo widoczne różki bliżej środka kryzy. Medozaceratops miał dwa długie rogi nadoczne. Na kości nosowej znajdowała się płaska narośl, podobna jak u rodzajów ''[[Xenoceratops]]'' i ''Albertaceratops'' (Chiba i in., 2017). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 91: | Linia 81: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Chiba K., Ryan M.J., Fanti F., Loewen M.A & Evans D.C,. (2017) New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana). „Journal of Paleontology”. 92 (2), s. 272–288, | + | Chiba K., Ryan M.J., Fanti F., Loewen M.A & Evans D.C,. (2017) New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana). „Journal of Paleontology”. 92 (2), s. 272–288, [[doi:10.1017/jpa.2017.62]] |
| − | Fowler, D.W. (2017) "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. | + | Fowler, D.W. (2017) "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. [[doi:10.1371/journal.pone.0188426]] |
| − | Longrich, N.R. (2013) "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. | + | Longrich, N.R. (2013) "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. [[doi.org/10.3374/014.054.0103]] |
| − | Ryan, M. J.; Evans, D. C.; Shepherd, K. M.; Sues, H. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. | + | Ryan, M. J.; Evans, D. C.; Shepherd, K. M.; Sues, H. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. [[doi.org/10.1139/e2012-056]] |
Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010) A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188 | Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010) A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188 | ||
Wersja z 16:56, 26 maj 2022
| Autorzy: Marcin Szermański, Paweł Konarzewski, Maciej Ziegler |
| Medusaceratops (meduzaceratops) | |
|---|---|
| Długość: | 5,5 m |
| Masa: | > 2 t |
| Miejsce występowania: | USA - Montana |
| Czas występowania | 79,5-79,2 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przeżyciowa. Autor: Jakub Kowalski [2] | |
Wstęp
Medusaceratops to rodzaj dinozaura rogatego należącego do Ceratopsidae, żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w północnym rejonie stanu Montana, w osadach należących do formacji skalnej Judith River, datowanej na późną kredę (kampan).
Materiał kopalny i odkrycia
Holotyp stanowi boczna część kości ciemieniowej - WDC-DJR-001.
Paratyp to tylny fragment kości ciemieniowej - WDC-DJR-002.
Poza tym do omawianego rodzaju należą zapewne wszystkie kości centrozaurynów z typowej lokalizacji Mansfield, m.in. inne fragmenty kryzy, rogi nadoczne i nieopisane kości (Chiba i in., 2017).
Historia taksonu
Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna Albertaceratops, który został opisany przez Ryana w 2007. Po wnikliwej analizie Ryan wraz Russellem i Hartmanem doszli do wniosku, że przynajmniej dwa osobniki przypisane do albertaceratopsa wykazują inne cechy morfologiczne. Wskutek tego utworzyli dla niego w 2010 roku nową nazwę rodzajową Medusaceratops (która wcześniej była nieformalną nazwą dla albertaceratopsa) z gatunkiem typowym M. lokii. Początkowo uznali, że dwie części kości ciemieniowych należały do chasmozaurynów, ponieważ znajdowały się na nich po trzy różki ciemieniowe (epiparietales) po obu stronach kryzy.
Z kolei Longrich (2013) nie zgodził się z ustaleniami Ryana i in. Zauważył, że zarówno holotyp, jak i paratyp meduzaceratopsa w swojej budowie nie przypominały chasmozaurynów a centrozauryny. Uważał, że występowanie szczątków w złożu Mansfield (obfitującym w centrozauryny) wskazuje na poprawność pierwotnego zaliczenia ich do albertaceratopsa lub jakiegoś jego krewniaka.
Chiba i in (2017) opisali kolejne szczątki należące do tego dinozaura i na podstawie nowej rekonstrukcji wyglądu kryzy uznali, że jest przedstawicielem podrodziny Centrosaurinae.
Budowa
Wymiary Medusaceratops były zbliżone do Centrosaurus i Styracosaurus. Charakteryzował się unikatowym wyglądem kostnej kryzy. Ze względu na ornamentację swojej czaszki wyglądem przypominał Albertaceratops. Na kości ciemieniowej po prawej i lewej stronie znajdowało się po 5 różków (epiparietales). Kształt największych różków na kryzie jest podobny do albertaceratopsa, lecz miał jeszcze dodatkowe, słabo widoczne różki bliżej środka kryzy. Medozaceratops miał dwa długie rogi nadoczne. Na kości nosowej znajdowała się płaska narośl, podobna jak u rodzajów Xenoceratops i Albertaceratops (Chiba i in., 2017).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Medusaceratops znaczy "rogate oblicze Meduzy" – kobiety-potwora z mitologii greckiej, która posiadała moc zamieniania w kamień tych, którzy spojrzeli w jej oczy. Zamiast włosów na głowie miała wijące się na wszystkie strony węże, co według autorów nazwy nawiązuje do charakterystycznej kryzy z zakrzywionymi kolcami tego ceratopsa. Epitet gatunkowy lokii został zapożyczony od imienia nordyckiego boga oszustwa Lokiego, ze względu na problemy w identyfikacji okazów ze złoża Mansfield.
Spis gatunków
| Medusaceratops | Ryan, Russell i Hartman, 2010 |
|---|---|
| M. lokii | Ryan, Russell i Hartman, 2010 |
Bibliografia
Chiba K., Ryan M.J., Fanti F., Loewen M.A & Evans D.C,. (2017) New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana). „Journal of Paleontology”. 92 (2), s. 272–288, doi:10.1017/jpa.2017.62
Fowler, D.W. (2017) "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426
Longrich, N.R. (2013) "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. doi.org/10.3374/014.054.0103
Ryan, M. J.; Evans, D. C.; Shepherd, K. M.; Sues, H. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. doi.org/10.1139/e2012-056
Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010) A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188
