Astigmasaura
Autor: | Stanisław Kopeć, Paweł Konarzewski |
Astigmasaura (astygmazaura) | |
---|---|
Dieta | roślinożerny |
Miejsce | Argentyna - Neuquén |
Czas |
ok. 97-94 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
![]() Rekonstrukcja Astigmasaura. Autor: Ddinodan. [1] |
Wstęp
Astigmasaura to jeden z kilku przedstawicieli Rebbachisauridae odnaleziony w skałach argentyńskiej formacji Huincul datowanej na późną kredę. Odkrycie astygmazaury ułatwi badaczom poznanie anatomii obręczy miedniczej oraz kręgów ogonowych rebbachizaurydów. Jest to również drugi (po Cienciargentina) opisany rebbachizauryd z Argentyny w 2025 roku.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Astigmasaura to połączenie łacińskiego słowa astigma (bez znaków) oraz żeńskiej formy greckiego sauros (jaszczurka) - saura. Pochodzi ona od El Orejano, stanowiska w północnej Patagonii, gdzie odkryto nowy takson. Orejano to również hiszpańskie słowo oznaczające zwierzę bez znaków identyfikacyjnych lub właściciela, co odnosi się do lokalnej praktyki rolniczej, polegającej na znakowaniu zwierząt charakterystycznym znakiem na uszach. Epitet gatunkowy genuflexa łączy średniowieczne łacińskie słowa genu (kolano) i flecto (zginać), oznaczając „klęcząca” - w odniesieniu do odkrycia holotypu z obiema tylnymi kończynami wygiętymi do tyłu.
Odkrycie
W 2017 roku podczas prac wykopaliskowych w pobliżu pola naftowego YPF, zwanego też El Orejano natrafiono na niekompletny szkielet rebbachizauryda. Gdy okaz MAU-Pv-EO-629 był w trakcie preparacji, Bellardini i współpracownicy (2024) wstępie go opisali, jednakże niezdecydowali się nadać mu nazwy. Badacze uczynili to dopiero rok później, gdy szkielet był całkowicie oczyszczony z osadów.
Materiał kopalny
Holotyp oznaczony numerem katalogowym MAU-Pv-EO-629 to artykułowana tylna część szkieletu pozaczaszkowego, w którym zachowało się 20 kręgów ogonowych (12 przednich oraz 8 środkowych), 19 szewronów, obydwie kości kulszowe i łonowe, częściowa prawa kość biodrowa oraz niemalże kompletne kończyny tylne (obydwie kości udowe, piszczelowe, strzałkowe i skokowe, 5 kości śródstopia z obydwu stóp, 4 prawe i 5 lewych bliższych paliczków oraz 2 lewe pazury). Szczątki należały do dorosłego osobnika.
Budowa i systematyka
Możemy przypuszczać, że Astigmasaura ogólną budową przypominała pozostałych swoich pobratymców, lecz miała unikatową budowę kręgów ogonowych, miednicy oraz kości kończyn tylnych. Trzony przednich kręgów ogonowych były nieco wyższe niż dłuższe, natomiast środkowe miały odwrotną morfologię. W przedniej części ogona szewrony miały kształt litery Y, były proste i zakrzywione. Natomiast w środkowej części były one asymetryczne i symetryczne, przypominające literę V. Kości kończyn tylnych (k. udowa, piszczelowa i strzałkowa) były długie i proste, k. strzałkowa była krótsza od piszczeli. III kość śródstopia była najdłuższa spośród pozostałych, natomiast najkrótsza - I (Bellardini i in., 2024; 2025).
Początkowo Bellardini i in. (2024) uważali, że Astigmasaura była bazalnym rebbachizaurydem. Dopiero rok później badacze w analizie filogenetycznej wykazali, że omawiany zauropd jest najbardziej prymitywnym przedstawicielem kladu obejmującego Sidersaura oraz Itapeuasaurus.
Paleośrodowisko
Zobacz: Huincul#Paleośrodowisko.
Spis gatunków
Astigmasaura | Bellardini, Filippi, Carballido, Garrido i Baiano, 2025 |
A. genuflexa | Bellardini, Filippi, Carballido, Garrido i Baiano, 2025 |
Bibliografia
Bellardini, F., Filippi, L. S., Carballido, J. L., Garrido, A. C., & Baiano, M. A. (2024). "Exploring rebbachisaurid hind-limb anatomy on the basis of a new articulated specimen from the Huincul Formation (upper Cenomanian) of Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Historical Biology, 1-17. doi:10.1080/08912963.2023.2268638
Bellardini, F., Filippi, L. S., Carballido, J. L., Garrido, A. C., & Baiano, M. A. (2025). "Side by side with titans: a new rebbachisaurid dinosaur from the Huincul Formation (Upper Cenomanian) of Patagonia, Argentina". Cretaceous Research. 106188. doi:10.1016/j.cretres.2025.106188