Laosaurus
Autor: | Korekta: |
Kamil Kamiński |
Laosaurus to wątpliwy rodzaj niewielkiego dinozaura ptasiomiednicznego, żyjącego w późnej jurze na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Łącznie nazwano aż pięć jego gatunków, z których obecnie wszystkie są uważane za nieważne z naukowego punktu widzenia. L. altus przeniesiono do osobnego rodzaju Dryosaurus, a L. consors – do Othnielosaurus, uznanego później za nieważny. Trzy pozostałe gatunki również są obecnie trakowane jako nomina dubia.
L. celer
Gatunek typowy, opisany w 1878 r. przez Othniela Marsha. Holotyp (YPM VP 001874), pochodzących z osadów formacji Morrison, zawiera dziewięć kręgów grzbietowych (w większości niekompletnych) oraz częściowej kości udowej oraz kilku innych fragmentów kończyny tylnej. Z powodu fragmentaryczności materiału i braku cech diagnostycznych, uważany za nomen dubium (Galton, 1977; Norman i in., 2004; Barrett i Maidment, 2025). Wg tych ostatnich autorów był to bliżej nieokreślony, młody ornitopod z grupy Iguanodontia.
L. gracilis
Kolejny gatunek, opisany przez Marsha w 1878 r. na podstawie frgamentarycznych szczątków (21 kręgów i kilkanaście kości kończyn tylnych) z formacji Morrison. Galton (1977) uznał go za synonim nazwanego przez siebie rodzaju Othnielia, później przeniesionego do Othnielosaurus. Obecnie L. gracilis jest uznawany za nomen dubium (Barrett i Maidment, 2025).
L. minimus
Gatunek ten opisał Gilmore w 1924 r. na podstawie kręgów i fragmentów kończyny tylnej. W przeciwieństwie do poprzednio omówionych gatunków, L. minimus pochodzi z późnej kredy, co czyni jego bliższy związek z typowym L. celer bardzo wątpliwym. Również on jest uważany za nomen dubium.
”Laosaurus” | Marsh, 1878 | (nomen dubium) |
”L. celer” | Marsh, 1878 | (nomen dubium) |
”L. altus” | Marsh, 1878 | = Dryosaurus altus” |
”L. gracilis” | Marsh, 1878 | (nomen dubium) |
”L. consors” | Marsh, 1894 | = Nanosaurus agilis” |
”L. minimus” | Gilmore, 1909 | (nomen dubium) |
Bibliografia
Barrett, P.M. & Maidment, S.C.R. (2025). "A Review of Nanosaurus agilis Marsh and Other Small-Bodied Morrison Formation “Ornithopods". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History, 66(1):25-50. doi:10.3374/014.066.0102.
Carpenter, K., Galton, P.M, (2018). "A photo documentation of bipedal ornithischian dinosaurs from the Upper Jurassic Morrison Formation, USA". Geology of the Intermountain West. 5: 167–207.
Galton, P.M. (1977). "The Upper Jurassic dinosaur Dryosaurus and a Laurasia-Gondwana connection in the Upper Jurassic", Nature 268(5617): 230-232.
Galton, P. M. (2007). "Teeth of ornithischian dinosaurs (mostly Ornithopoda) from the Morrison Formation (Upper Jurassic) of the western United States". W: Carpenter, Kenneth (ed.). Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press. 17–47.
Norman, D.B., Sues, H.-D., Witmer, L.M., Coria, R.A. (2004). "Basal Ornithopoda". W: Weishampel, D.B., Dodson, P., Osmólska, H. (eds.). The Dinosauria (2nd ed.). Berkeley: University of California Press. 393–412