Proplanicoxa

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Marcin Szermański Maciej Ziegler

Tomasz Skawiński


Proplanicoxa (proplanikoksa)
Długość: 7-8 (?) m*
Masa: 1-3 (?) t*

* Szacunki dla Mantellisaurus atherfieldensis,

który najprawdopodobniej jest starszym

synonimem proplanikoksy

Miejsce występowania: Wielka Brytania – Anglia, Wyspa Wight

(górna połowa formacji Wessex)

Czas występowania 128,3-125 Ma

wczesna kreda (późny barrem)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Mantellisaurus atherfieldensis Steveoc.jpg

Rekonstrukcja przyżyciowa Mantellisaurus - być może tak wyglądała

Proplanicoxa. Autor: Stephen O'Connor. [1]

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Proplanicoxa galtoni to gatunek ornitopoda, który egzystował na terenie dzisiejszej Anglii. Jego szczątki zostały odnalezione na południowym wybrzeżu Wyspy Wight, w młodszych pokładach formacji Wessex.

Materiał kopalny

Holotyp BMNH R 8649 to 13 kręgów grzbietowych, kość krzyżowa z elementami miednicy (obie kości biodrowe oraz fragmenty kości łonowej i kulszowej).

Taksonomia

Proplanicoxa została początkowo uznana za kolejnego osobnika gatunku Vectisaurus valdensis. Stało się to w 1976 roku, kiedy Peter Galton zaklasyfikował niekompletny szkielet BMNH R 8649 do tego gatunku, który był znany nauce już od 1879 roku (Hulke, 1879). David Norman (1990) stwierdził, że syntyp wektizaura jest niediagnostyczny, co zaakceptował nieoficjalnie Galton w prywatnej korespondencji w 2009 roku. Sam Vectisaurus jest uznawany za synonim iguanodonta, konkretnie gatunku Iguanodon atherfieldensis, obecnie znany jako Mantellisaurus atherfieldensis (Norman, 2004; 2013).

Z kolei okaz BMNH R 8649 wykazywał cechę diagnostyczną, przez co nie podzielił los całego rodzaju Vectisaurus i nie przepadł w zapomnienie. Cechą tą była krótka kość biodrowa (ilium) z horyzontalnym położeniem grzbietowobocznym (ok. 50º) wyrostku zapanewkowego. Podobny występował u Planicoxa, lecz jego kąt zorientowania wynosił 30º. Formalnego opisu tego dinozaura dokonali Carpenter i Ishida w 2010 roku w pracy opisującej ornitopody z wczesnej i środkowej kredy.

Nie wszyscy naukowcy zgadzają się z Carpenterem i Ishidą. McDonald (2012) i Norman (2013) uważają, że P. galtoni to nomen dubium (takson niepewny) i prawdopodobnie młodszy synonim gatunku Mantellisaurus atherfieldensis. Zgadzają się tym samym z Galtonem i jego pierwotnym zaliczeniem okazu BMNH R 8649 do Vectisaurus valdensis (a więc młodszego synonimu mantelizaura).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Proplanicoxa to zbitka następujących słów: gr. pro (przed), łac. plani (płaskie) i łac. coxa (biodro). Odnosi się ona do innego ornitopoda – Planicoxa ze względu na morfologię kości biodrowej. Można zatem ją tłumaczyć na "przodek planikoksy", albo konkretniej "przodek płaskiego biodra" (tendencja do horyzontalnego położenia wyrostku zapanewkowego). Epitet gatunkowy galtoni honoruje Petera Galtona za jego wkład w badanie dinozaurów ptasiomiednicznych. To właśnie Galton opisał po raz pierwszy tego dinozaura, lecz pod inną, znaną już wówczas prawie 100 lat, nazwą gatunkową.

Spis gatunków

Proplanicoxa Carpenter i Ishida, 2010 nomen dubium ?= Mantellisaurus
= Vectisaurus [partim] Hulke, 1879 nomen dubium
P. galtoni Carpenter i Ishida, 2010 nomen dubium ?= Mantellisaurus atherfieldensis
= Vectisaurus valdensis [partim] Hulke, 1879 nomen dubium

Bibliografia

Carpenter, K. & Ishida, Y. (2010) "Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space". Journal of Iberian Geology 36 (2): 145–164. doi:10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3

McDonald, A.T. (2012) "The status of Dollodon and other basal iguanodonts (Dinosauria: Ornithischia) from the upper Wealden beds (Lower Cretaceous) of Europe". Cretaceous Research 33 (1): 1-6. doi:10.1016/j.cretres.2011.03.002

Norman D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda) Revue de Paléobiologie; vol. 32 (2): 385-404 [2]