Yaverlandia

Autor:	Kamil Kamiński
Korekta:	Michał Siedlecki

---

Yaverlandia (jawerlandia)
Długość	87 cm
Wysokość	37 cm (w biodrach)
Masa	2,3 kg
Dieta	wszystkożerny/mięsożerny
Miejsce	Wielka Brytania - Wyspa Wight (formacja Wessex - górne ilaste złoże)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 125 Ma wczesna kreda (późny barrem)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Maniraptora ?Paraves ?Troodontidae
Replika okazu typowego jawerlandii, widziana od góry i od spodu. Autor zdjęcia: Harold9595959. [1]

Wstęp

Yaverlandia to niewielki teropod, być może z rodziny troodontydów, który żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Jego dokładna pozycja systematyczna jest trudna do ustalenia ze względu na skąpość materiału kopalnego.

Etymologia

Nazwa rodzajowa pochodzi od miejsca znalezienia szczątków – Yaverland Battery na wyspie White. Epitet gatunkowy bitholos wywodzi się od łacińskich słów bi („dwa”) oraz tholus („kopuła”), w nawiązaniu do domniemanej podwójnej kopuły na szczycie czaszki.

Materiał kopalny i budowa

Holotyp (MIWG 1530) obejmuje niekompletny dach czaszki (obie kości czołowe, częściowa prawa k. zaoczodołowa i fragment lewej k. oczodołowo-klinowej (ang. orbitosphenoid) (Galton, 1971).

Wiadomo również o drugim nieopisanym okazie jawerlandii odkrytym w 2012 roku (Austen i Batten, 2018).

Historia taksonu

Szczątki jawerlandii zostały po raz pierwszy opisane już w 1930 r., jako pozostałości Vectisaurus. Dopiero w 1971 r. Galton utworzył dla nich nowy rodzaj Yaverlandia i uznał to zwierzę za prymitywnego przedstawiciela Pachycephalosauridae. Taka interpretacja była później powtarzana przez kilku autorów. Szybko jednak zauważono, że fragmentaryczna czaszka Yaverlandia nie wykazuje cech typowych dla pachycefalozaurów, co poddało w wątpliwość jej przynależność do tej rodziny dinozaurów (m.in. Giffin, 1989). W 2006 r. Robert Sullivan wyróżnił cztery cechy świadczące o tym, że jawerlandia była prawdopodobnie niewielkim teropodem. Naish i Martill (2008) uznali ją za przedstawiciela kladu Maniraptora. Być może należała ona do rodziny Troodontidae (np: Molina-Pérez i Larramendi, 2019), choć część cech w budowie czaszki charakterystycznych dla troodotydów okazała się obecna również u unenlaginów, czy halszkaraptorynów, stąd do czasu opisania nowego, pełniejszego materiału kopalnego neleży uznać tego teropoda za parawiala o nieokreślonej pozycji systematycznej (Mortimer, online).

Spis gatunków

Yaverlandia	Galton, 1971
Y. bitholus	Galton, 1971

Bibliografia

Austen, P.A.; Batten, D.J. (2018). "English Wealden fossils: an update". Proceedings of the Geologists' Association. 129 (2): 171–201. [2]

Galton, P. (1971). “A primitive dome-headed dinosaur (Ornithischia; Pachycephalosauridae) from the Lower Cretaceous of England and the function of the dome of pachycephalosaurids”. Journal of Paleontology. 45(1), 40-47.

Giffin, E.B. (1989). “Pachycephalosaur paleoneurology (Archosauria: Ornithischia)”. Journal of Vertebrate Paleontology. 9(1), 67-77.

Holtz, T. (2012) Dinosaurs (suplement) [3]

Mortimer, M. (2011 online) [4]

Naish, D.; Martill, D.M. (2008). "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia". Journal of the Geological Society, London. 165 (3): 613–623. doi:10.1144/0016-76492007-154.

Sullivan, R.M. (2006). “A taxonomic review of the Pachycephalosauridae (Dinosauria: Ornithischia)”. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 35:347-365.