Othnielosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|Korekta = | |Korekta = | ||
|nazwa = ''Othnielosaurus'' (otnielozaur) | |nazwa = ''Othnielosaurus'' (otnielozaur) | ||
| − | |długość = | + | |długość = |
| − | |wysokość = | + | |wysokość = |
|masa = | |masa = | ||
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Othnielosaurus'' to rodzaj małego roślinożernego dinozaura, żyjącego w późnej jurze na terenach dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego szczątki pochodzą z osadów słynnej formacji Morrison. Podobnie jak to bywa w przypadku wielu innych dinozaurów nazwanych w XIX w., ma on skomplikowaną historię taksonomiczną. | + | ''Othnielosaurus'' to nieważny rodzaj małego roślinożernego dinozaura, żyjącego w późnej jurze na terenach dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego szczątki pochodzą z osadów słynnej formacji Morrison. Podobnie jak to bywa w przypadku wielu innych dinozaurów nazwanych w XIX w., ma on skomplikowaną historię taksonomiczną. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 34: | Linia 34: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] (YPM 1882) | + | [[Holotyp]] (YPM 1882) opisywany był jako niemal kompletny szkielet wraz z fragmentaryczną czaszką, obejmującą szczęki z zastępującymi się zębami oraz stowarzyszone z nimi inne zęby ([[Peter Galton|Galton]], 2007). Wg tego samego autora (Galton, 1983) część szkieletu (m.in. kości śródstopia) została zrekonstruowana przy użyciu gipsu, a kości noszą ślady farby. Barrett i Maidment (2025) wykazali, że okaz ten jest chimerą złożoną z kości co najmniej dwóch różnych przedstawicieli Ornithischia (zawiera m.in. powtarzające się kości różnych rozmiarów), a przynajmniej część z nich należy prawdopodobnie do młodych okazów ''[[Dryosaurus]]''. Szczątki mogące reprezentować odrębny od driozaura takson nie wykazują żadnych cech diagnostycznych. |
| − | Inny ważny okaz to BYU ESM-163R, obejmujący niemal kompletny szkielet, niestety bez czaszki, większości ogona i dłoni. Został on opisany przez Galtona i [[Jensen]]a w 1973 r. jako ''[[Nanosaurus]] (?) rex''. | + | Inny ważny okaz to BYU ESM-163R, obejmujący niemal kompletny szkielet, niestety bez czaszki, większości ogona i dłoni. Został on opisany przez Galtona i [[Jensen]]a w 1973 r. jako ''[[Nanosaurus]] (?) rex'', a następnie przypisano go do ''Othnielosaurus''. Z przedstawionych wyżej powodów, taka interpretacja jest jednak bezpodstawna. |
[[Plik: Othnielia.png|300px|thumb|right|Zrekosntruowane szkielety, przedstawiające biegnące stado otnielozaurów. Autor zdjęcia: Firstron [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Othnielia.png].]] | [[Plik: Othnielia.png|300px|thumb|right|Zrekosntruowane szkielety, przedstawiające biegnące stado otnielozaurów. Autor zdjęcia: Firstron [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Othnielia.png].]] | ||
==Historia taksonu== | ==Historia taksonu== | ||
| − | W 1877 r. wspomniany już [[Othniel Marsh]] nazwał niewielkiego roślinożernego dinozaura z osadów formacji Morrison - ''[[Nanosaurus]] agilis''. W tym samym roku ustanowił też drugi gatunek należący do tego rodzaju - ''N. rex''. Niedługo później Marsh utworzył kolejny rodzaj małego roślinożercy - ''[[Laosaurus]]'' i nazwał aż trzy należące do niego gatunki: ''L. celer'', ''L. gracilis'' i ''L. consors''. Przez pierwsze dziesięciolecia XX w. zwierzęta te pozostawały w zapomnieniu, aż w latach 70. zajął się nimi [[Peter Galton]]. W 1977 r. przeniósł on ''N. rex'' do nowego rodzaju - ''[[Othnielia]]''. ''L. gracilis'' i ''L. consors'' uznał za synonimy otnielii, a ''L. celer'' – za ''[[nomen nudum]]''. W 1990 r. nazwano kolejnego niewielkiego dinozaura ptasiomiednicznego z formacji Morrison - ''[[Drinker]]'', którego uznano za blisko spokrewnionego z Otnielią ([[Bakker]] i in., 1990). W 2007 r. Galton stwierdził, że ''N. rex'' jest oparty na [[diagnoza|niediagnostycznym]] materiale kopalnym (pojedyncza kość udowa, nieodróżnialna od analogicznej kości drinkera), a tym samym jest on wątpliwy (''[[nomen dubium]]''), podobnie jak rodzaj ''[[Othnielia]]''. Ponieważ diagnoza otnielii opierała się w znacznej mierze na holotypie ''L. consors'' (YPM 1882), a sam rodzaj ''[[Laosaurus]]'' był niediagnostyczny, Galton utworzył nowy rodzaj ''Othnielosaurus'', a okaz YPM 1882 uczynił jego holotypem. W 2018 r. [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i Galton uznali, że ''[[Nanosaurus]] agilis'' to starszy synonim ''N. rex'', ''[[Othnielia]]'', ''[[Drinker]]'' i ''Othnielosaurus''. | + | W 1877 r. wspomniany już [[Othniel Marsh]] nazwał niewielkiego roślinożernego dinozaura z osadów formacji Morrison - ''[[Nanosaurus]] agilis''. W tym samym roku ustanowił też drugi gatunek należący do tego rodzaju - ''N. rex''. Niedługo później Marsh utworzył kolejny rodzaj małego roślinożercy - ''[[Laosaurus]]'' i nazwał aż trzy należące do niego gatunki: ''L. celer'', ''L. gracilis'' i ''L. consors''. Przez pierwsze dziesięciolecia XX w. zwierzęta te pozostawały w zapomnieniu, aż w latach 70. zajął się nimi [[Peter Galton]]. W 1977 r. przeniósł on ''N. rex'' do nowego rodzaju - ''[[Othnielia]]''. ''L. gracilis'' i ''L. consors'' uznał za synonimy otnielii, a ''L. celer'' – za ''[[nomen nudum]]''. W 1990 r. nazwano kolejnego niewielkiego dinozaura ptasiomiednicznego z formacji Morrison - ''[[Drinker]]'', którego uznano za blisko spokrewnionego z Otnielią ([[Bakker]] i in., 1990). W 2007 r. Galton stwierdził, że ''N. rex'' jest oparty na [[diagnoza|niediagnostycznym]] materiale kopalnym (pojedyncza kość udowa, nieodróżnialna od analogicznej kości drinkera), a tym samym jest on wątpliwy (''[[nomen dubium]]''), podobnie jak rodzaj ''[[Othnielia]]''. Ponieważ diagnoza otnielii opierała się w znacznej mierze na holotypie ''L. consors'' (YPM 1882), a sam rodzaj ''[[Laosaurus]]'' był niediagnostyczny, Galton utworzył nowy rodzaj ''Othnielosaurus'', a okaz YPM 1882 uczynił jego holotypem. W 2018 r. [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i Galton uznali, że ''[[Nanosaurus]] agilis'' to starszy synonim ''N. rex'', ''[[Othnielia]]'', ''[[Drinker]]'' i ''Othnielosaurus''. Barrett i Maidment (2025) nie znaleźli podstaw do takiej synonimizacji, a rodzaj ''Othnielosaurus'' z powodów opisanych wyżej uznali za nieważny. |
[[Plik: Fighting_Othnielia.jpg|300px|thumb|right|Zrekosntruowane szkielety, przedstawiające walczącą parę otnielozaurów. Autor zdjęcia: Ben Townsend [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fighting_Othnielia.jpg].]] | [[Plik: Fighting_Othnielia.jpg|300px|thumb|right|Zrekosntruowane szkielety, przedstawiające walczącą parę otnielozaurów. Autor zdjęcia: Ben Townsend [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fighting_Othnielia.jpg].]] | ||
==Budowa i filogeneza== | ==Budowa i filogeneza== | ||
| − | ''Othnielosaurus'' był niewielkim, dwunożnym roślinożercą, podobnym do innych [[takson bazalny|bazalnych]] przedstawicieli [[Neornithischia]] czy prymitywnych [[Ornithopoda|ornitopodów]] | + | ''Othnielosaurus'' był niewielkim, dwunożnym roślinożercą, podobnym do innych [[takson bazalny|bazalnych]] przedstawicieli [[Neornithischia]] czy prymitywnych [[Ornithopoda|ornitopodów]]. |
[[Plik: Othnielosaurus_BW.jpg|thumb|right|Rekonstrukcja. Autor: Nobu Tamura [http://spinops.blogspot.com].]] | [[Plik: Othnielosaurus_BW.jpg|thumb|right|Rekonstrukcja. Autor: Nobu Tamura [http://spinops.blogspot.com].]] | ||
| − | ''Othnielosaurus'' był przez wiele lat uważany za otnitopoda, jednak najnowsze badania wskazują, że | + | ''Othnielosaurus'' był przez wiele lat uważany za otnitopoda, jednak najnowsze badania wskazują, że był to najprawdopodobniej prymitywniejszy przedstawiciel [[Neornithischia]] (np. Boyd, 2015). |
| − | |||
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| Linia 55: | Linia 54: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | ''Othnielosaurus'' | |
| {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}} [[2007]] | | {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}} [[2007]] | ||
| + | |''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
|=? ''[[Nanosaurus]]'' | |=? ''[[Nanosaurus]]'' | ||
| Linia 64: | Linia 64: | ||
|{{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}}, [[1977]] | |{{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}}, [[1977]] | ||
|- | |- | ||
| − | |=? ''[[Drinker]]'' | + | |=?? ''[[Drinker]]'' |
|{{Kpt|[[Robert Bakker|Bakker]], [[Peter Galton|Galton]]}} i {{Kpt|[[James Siegwarth|Siegwarth]], [[1990]]}} | |{{Kpt|[[Robert Bakker|Bakker]], [[Peter Galton|Galton]]}} i {{Kpt|[[James Siegwarth|Siegwarth]], [[1990]]}} | ||
|- | |- | ||
| − | + | | ''O. consors'' | |
| ({{Kpt|[[Othniel Marsh|Marsh]]}}, [[1894]]) {{Kpt|[[ Peter Galton|Galton]]}}, [[2007]] | | ({{Kpt|[[Othniel Marsh|Marsh]]}}, [[1894]]) {{Kpt|[[ Peter Galton|Galton]]}}, [[2007]] | ||
| + | |''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
|=? ''[[Nanosaurus]] agilis'' | |=? ''[[Nanosaurus]] agilis'' | ||
| Linia 83: | Linia 84: | ||
|({{Kpt|[[Othniel Marsh|Marsh]], [[1877]]}}) {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}}, [[1977]] | |({{Kpt|[[Othniel Marsh|Marsh]], [[1877]]}}) {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}}, [[1977]] | ||
|- | |- | ||
| − | |=? ''[[Drinker]] nisti'' | + | |=?? ''[[Drinker]] nisti'' |
|{{Kpt|[[Robert Bakker|Bakker]], [[Peter Galton|Galton]]}} i {{Kpt|[[James Siegwarth|Siegwarth]], [[1990]]}} | |{{Kpt|[[Robert Bakker|Bakker]], [[Peter Galton|Galton]]}} i {{Kpt|[[James Siegwarth|Siegwarth]], [[1990]]}} | ||
|} | |} | ||
| Linia 89: | Linia 90: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small>Bakker, R.T.; Galton, P.M.; Siegwarth, J.; Filla, J. (1990). "A new latest Jurassic vertebrate fauna, from the highest levels of the Morrison Formation at Como Bluff, Wyoming. Part IV. The dinosaurs: A new Othnielia-like hypsilophodontoid". Hunteria. 2 (6): 8–14. | <small>Bakker, R.T.; Galton, P.M.; Siegwarth, J.; Filla, J. (1990). "A new latest Jurassic vertebrate fauna, from the highest levels of the Morrison Formation at Como Bluff, Wyoming. Part IV. The dinosaurs: A new Othnielia-like hypsilophodontoid". Hunteria. 2 (6): 8–14. | ||
| + | |||
| + | Barrett, P.M. & Maidment, S.C.R. (2025). "A Review of ''Nanosaurus agilis'' Marsh and Other Small-Bodied Morrison Formation “Ornithopods". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History, 66(1):25-50. [[doi:10.3374/014.066.0102]]. | ||
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) ''"Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage"'' PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]] | Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) ''"Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage"'' PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]] | ||
| Linia 106: | Linia 109: | ||
Paul, G.S. (2010). "''The Princeton Field Guide to Dinosaurs''" wyd. Princeton University.</small> | Paul, G.S. (2010). "''The Princeton Field Guide to Dinosaurs''" wyd. Princeton University.</small> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Nomen dubium]] |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Chimera]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 22:06, 30 kwi 2025
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Othnielosaurus (otnielozaur) | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA – Utah, Wyoming |
| Czas |
ok. 157-145 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: Danny Cicchetti. [4] | |
Wstęp
Othnielosaurus to nieważny rodzaj małego roślinożernego dinozaura, żyjącego w późnej jurze na terenach dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego szczątki pochodzą z osadów słynnej formacji Morrison. Podobnie jak to bywa w przypadku wielu innych dinozaurów nazwanych w XIX w., ma on skomplikowaną historię taksonomiczną.
Etymologia
Nazwa Othnielosaurus pochodzi od imienia słynnego paleontologa Othniela Marsha oraz greckiego słowa sauros („gad”, „jaszczur”).
Materiał kopalny
Holotyp (YPM 1882) opisywany był jako niemal kompletny szkielet wraz z fragmentaryczną czaszką, obejmującą szczęki z zastępującymi się zębami oraz stowarzyszone z nimi inne zęby (Galton, 2007). Wg tego samego autora (Galton, 1983) część szkieletu (m.in. kości śródstopia) została zrekonstruowana przy użyciu gipsu, a kości noszą ślady farby. Barrett i Maidment (2025) wykazali, że okaz ten jest chimerą złożoną z kości co najmniej dwóch różnych przedstawicieli Ornithischia (zawiera m.in. powtarzające się kości różnych rozmiarów), a przynajmniej część z nich należy prawdopodobnie do młodych okazów Dryosaurus. Szczątki mogące reprezentować odrębny od driozaura takson nie wykazują żadnych cech diagnostycznych.
Inny ważny okaz to BYU ESM-163R, obejmujący niemal kompletny szkielet, niestety bez czaszki, większości ogona i dłoni. Został on opisany przez Galtona i Jensena w 1973 r. jako Nanosaurus (?) rex, a następnie przypisano go do Othnielosaurus. Z przedstawionych wyżej powodów, taka interpretacja jest jednak bezpodstawna.
Historia taksonu
W 1877 r. wspomniany już Othniel Marsh nazwał niewielkiego roślinożernego dinozaura z osadów formacji Morrison - Nanosaurus agilis. W tym samym roku ustanowił też drugi gatunek należący do tego rodzaju - N. rex. Niedługo później Marsh utworzył kolejny rodzaj małego roślinożercy - Laosaurus i nazwał aż trzy należące do niego gatunki: L. celer, L. gracilis i L. consors. Przez pierwsze dziesięciolecia XX w. zwierzęta te pozostawały w zapomnieniu, aż w latach 70. zajął się nimi Peter Galton. W 1977 r. przeniósł on N. rex do nowego rodzaju - Othnielia. L. gracilis i L. consors uznał za synonimy otnielii, a L. celer – za nomen nudum. W 1990 r. nazwano kolejnego niewielkiego dinozaura ptasiomiednicznego z formacji Morrison - Drinker, którego uznano za blisko spokrewnionego z Otnielią (Bakker i in., 1990). W 2007 r. Galton stwierdził, że N. rex jest oparty na niediagnostycznym materiale kopalnym (pojedyncza kość udowa, nieodróżnialna od analogicznej kości drinkera), a tym samym jest on wątpliwy (nomen dubium), podobnie jak rodzaj Othnielia. Ponieważ diagnoza otnielii opierała się w znacznej mierze na holotypie L. consors (YPM 1882), a sam rodzaj Laosaurus był niediagnostyczny, Galton utworzył nowy rodzaj Othnielosaurus, a okaz YPM 1882 uczynił jego holotypem. W 2018 r. Carpenter i Galton uznali, że Nanosaurus agilis to starszy synonim N. rex, Othnielia, Drinker i Othnielosaurus. Barrett i Maidment (2025) nie znaleźli podstaw do takiej synonimizacji, a rodzaj Othnielosaurus z powodów opisanych wyżej uznali za nieważny.
Budowa i filogeneza
Othnielosaurus był niewielkim, dwunożnym roślinożercą, podobnym do innych bazalnych przedstawicieli Neornithischia czy prymitywnych ornitopodów.
Othnielosaurus był przez wiele lat uważany za otnitopoda, jednak najnowsze badania wskazują, że był to najprawdopodobniej prymitywniejszy przedstawiciel Neornithischia (np. Boyd, 2015).
Paleoekologia
Zob. Allosaurus#Paleoekologia.
Spis gatunków
| Othnielosaurus | Galton 2007 | nomen dubium |
| =? Nanosaurus | Marsh, 1877 | |
| = Othnielia | Galton, 1977 | |
| =?? Drinker | Bakker, Galton i Siegwarth, 1990 | |
| O. consors | (Marsh, 1894) Galton, 2007 | nomen dubium |
| =? Nanosaurus agilis | Marsh, 1877 | |
| =Nanosaurus rex | Marsh, 1877 | |
| = Laosaurus consors | Marsh, 1894 | |
| = Othnielia rex | (Marsh, 1877) Galton, 1977 | |
| =?? Drinker nisti | Bakker, Galton i Siegwarth, 1990 |
Bibliografia
Bakker, R.T.; Galton, P.M.; Siegwarth, J.; Filla, J. (1990). "A new latest Jurassic vertebrate fauna, from the highest levels of the Morrison Formation at Como Bluff, Wyoming. Part IV. The dinosaurs: A new Othnielia-like hypsilophodontoid". Hunteria. 2 (6): 8–14.
Barrett, P.M. & Maidment, S.C.R. (2025). "A Review of Nanosaurus agilis Marsh and Other Small-Bodied Morrison Formation “Ornithopods". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History, 66(1):25-50. doi:10.3374/014.066.0102.
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853
Carpenter, K., Galton, P.M, (2018). "A photo documentation of bipedal ornithischian dinosaurs from the Upper Jurassic Morrison Formation, USA". Geology of the Intermountain West. 5: 167–207.
Galton, P.M.; Jensen, J.A. (1973). "Skeleton of a hypsilophodontid dinosaur (Nanosaurus (?) rex) from the Upper Jurassic of Utah". Brigham Young University Geology Series. 20: 137–157.
Galton, P.M. (1977). "The Upper Jurassic dinosaur Dryosaurus and a Laurasia-Gondwana connection in the Upper Jurassic", Nature 268(5617): 230-232.
Galton, P. M. (2007). "Teeth of ornithischian dinosaurs (mostly Ornithopoda) from the Morrison Formation (Upper Jurassic) of the western United States". W: Carpenter, Kenneth (ed.). Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press. 17–47.
Herne, M.C., Nair J.P., Evans A.R. & Tait A.M. (2019) "New small-bodied ornithopods (Dinosauria, Neornithischia) from the Early Cretaceous Wonthaggi Formation (Strzelecki Group) of the Australian-Antarctic rift system, with revision of Qantassaurus intrepidus Rich and Vickers-Rich, 1999". Journal of Paleontology 93 (3); 543-584 doi:10.1017/jpa.2018.95.
Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [[5]]
Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
![[4]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Othnielosaurus.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Othnielia.png){kind=link}
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fighting_Othnielia.jpg){kind=link}