Anacleto: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Nowy artykuł - hasło w trakcie rozbudowy)
 
m (→‎Litologia)
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
Hasło w trakcie rozbudowy
 
 
{{Formacja
 
{{Formacja
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
 
  |Korekta                =  
 
  |Korekta                =  
 
  |nazwa                  = Formacja Anacleto
 
  |nazwa                  = Formacja Anacleto
−
  |wiek                  = {{Występowanie|83.6|74}}
+
  |wiek                  = {{Występowanie|83.6|74.5}}
−
ok. 83,6-74 [[Ma]]<br>
+
ok. 83,6-74,5 [[Ma]]<br>
 
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])
 
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])
 
  |miejsce                = [[Argentyna]] - Neuquén, Río Negro i Mendoza
 
  |miejsce                = [[Argentyna]] - Neuquén, Río Negro i Mendoza
Linia 13: Linia 12:
 
  |miąższość              = 35-100 m
 
  |miąższość              = 35-100 m
 
  |klimat                = silnie sezonowy, z naprzemiennymi okresami suchymi i wilgotnymi
 
  |klimat                = silnie sezonowy, z naprzemiennymi okresami suchymi i wilgotnymi
−
  |litologia              =  
+
  |litologia              = piaskowce, mułowce, tufity, gipsy
 
  |typowy                =  
 
  |typowy                =  
 
  |grafika                = Fm Anacleto Roca.jpg
 
  |grafika                = Fm Anacleto Roca.jpg
Linia 24: Linia 23:
 
==Litologia==
 
==Litologia==
 
[[Plik:Fm Anacleto Auca Mahuida 2.jpg|thumb|Odsłonięcia skał formacji Anacleto ze stanowiska Auca Mahuida w prowincji Neuquen. Fot. Damián H. Zanette [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fm_Anacleto_Auca_Mahuida_2.jpg]]]
 
[[Plik:Fm Anacleto Auca Mahuida 2.jpg|thumb|Odsłonięcia skał formacji Anacleto ze stanowiska Auca Mahuida w prowincji Neuquen. Fot. Damián H. Zanette [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fm_Anacleto_Auca_Mahuida_2.jpg]]]
−
Formacja Anacleto jest zbudowana osadów kontynentalych, głównie drobnoziarnistych pelitów oraz psamitów. Psamity tworzą głównie piaskowce kwarcytowych i kwarcowoe z domieszką żelaza zawierające zmienną ilość ilastej matrycy i słaby cement węglanowy. Ich  czerwony kolor wynika z obecności tlenków żelazowa, choć miejscami występują też żółte piaskowce. Osady pelityczne składają się z naprzemiennych warstw mułowców oraz słabo zwięzłych piaszczystych mułowców. Nadają one formacji charakterystyczny pasmowy wygląd - czerwone i szaro-zielonkawe naprzemienne kolory. W niektórych miejscach znajdują się również warstwy gipsów oraz tufitów. Ich grubość jest niewielka i wynosi mniej niż 40 cm (gipsów do 35 cm, nastomiast tufitów - 20 cm). Częstym elementem tej formacji są też liczne konkrecje węglanowe oraz geody o średnicy od 5 do 35 cm. Osady omawianej jednostki geologicznej zawierają również liczne ślady bioturbacji. Dolna część [[formacja|formacji]] Anacleto styka się z [[Bajo de la Carpa]]. Natomiast od [[formacja|formacji]] [[Allen]], omawiają jednostkę geologiczną oddziela niezgodność<ref>przerwa w osadzaniu się warstw skalych mogącą wynikać np. z erozji lub przyczyn geologicznych</ref> Huantráiquica ([[Garrido]], 2010). Armas i współpracownicy na postawie osadóe formacji Anacleto stwierdzili, że w czasie osadzania się skał panował silnie sezonowy klimat, z naprzemiennymi okresami suchymi i wilgotnymi.
+
Formacja Anacleto jest zbudowana z osadów kontynentalych, głównie drobnoziarnistych pelitów oraz psamitów. Psamity tworzą głównie piaskowce kwarcytowych i kwarcowe z domieszką żelaza zawierające zmienną ilość ilastej matrycy i słaby cement węglanowy. Ich  czerwony kolor wynika z obecności tlenków żelaza, choć miejscami występują też żółte piaskowce. Osady pelityczne składają się z naprzemiennych warstw mułowców oraz słabo zwięzłych piaszczystych mułowców. Nadają one formacji charakterystyczny pasmowy wygląd - czerwone i szaro-zielonkawe naprzemienne kolory. W niektórych miejscach znajdują się również warstwy gipsów oraz tufitów. Ich grubość jest niewielka i wynosi mniej niż 40 cm (gipsów do 35 cm, nastomiast tufitów - 20 cm). Częstym elementem tej formacji są też liczne konkrecje węglanowe oraz geody o średnicy od 5 do 35 cm. Osady omawianej jednostki geologicznej zawierają również liczne ślady bioturbacji. Dolna część [[formacja|formacji]] Anacleto styka się z [[Bajo de la Carpa]]. Natomiast od [[formacja|formacji]] [[Allen]], omawianą jednostkę geologiczną oddziela niezgodność<ref>przerwa w osadzaniu się warstw skalych mogącą wynikać np. z erozji lub przyczyn geologicznych</ref> Huantráiquica ([[Garrido]], 2010). W formacji Anacleto (okręg górniczy Justina) znajdują się złoża bentonitu, które mogą być wykorzystane w przemyśle odlewniczym. Skały te zawierają głównie montmorylonit sodowy oraz niewielkie domieszki kwarcu, skaleni i śladów soli. Cechą wyróżniającą bentonity z Patagonii jest duża zawartość magnezu (Musso i in., 2022). Armas i współpracownicy na postawie osadów formacji Anacleto stwierdzili, że w czasie osadzania się skał panował silnie sezonowy klimat, z naprzemiennymi okresami suchymi i wilgotnymi.
−
+
 
 
==Paleofauna==
 
==Paleofauna==
−
   
+
Fauna z [[formacja|formacji]] Anacleto była typowa na swoje czasy dla Ameryki Południowej. Cechowała się ona dużą różnorodnością zwierząt. Szczytowymi drapieżnikami w dawnych środowiskach były [[Megaraptora|megaraptory]] jak ''[[Aerosteon]]''. Zapewne mniejsze od nich [[Abelisauridae|abelizaurydy]] (np. ''[[Aucasaurus]]'') musiały im ustępować, jednakże niewykluczone również, że obydwie grupy [[teropod]]ów mogły ze sobą konkurować. Głównymi roślinożercami były zauropody z [[klad]]u [[Titanosauria]], ale obok nich występowały również niewielkie [[Ornithopoda|ornitopody]] jak ''[[Gasparinisaura]]''. Obok dinozaurów żyły pterozaury, krokodylomorfy, węże, żółwie, ssaki a w wodach ryby oraz mięczaki. Zapis kopalny tropów z [[formacja|formacji]] Anacleto jest bardzo bogaty, głównie dinozaurów, ptaków oraz pterozaurów.
 +
 
 +
===Dinozaury===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="4" align="center" |'''Dinozaury
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
!Grafika
 +
|-
 +
|
 +
''[[Abelisaurus|Abelisaurus comahuensis]]'' <ref>Bonaparte, J. F., & Novas, F. E. (1985). "''Abelisaurus comahuensis'', ng, n. sp., Carnosauria from the Late Cretaceous of Patagonia". Ameghiniana, 21(2-4), 259-265. </ref><ref name=Gianechini2015>Gianechini, F. A., Apesteguía, S., Landini, W., Finotti, F., Valieri, R. J., & Zandonai, F. (2015). "New abelisaurid remains from the Anacleto Formation (Upper Cretaceous), Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 54, 1-16. [[doi:doi:10.1016/j.cretres.2014.11.009]]</ref>
 +
|
 +
MPCA 11908 - niekompletna czaszka
 +
|
 +
Gatunek ten mógł zostać odnaleziony w omawianej [[formacja|formacji]] lub w [[Allen]].
 +
|
 +
[[Plik:Abelisaurus comahuensis jmallon.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Aerosteon|Aerosteon riocoloradensis]]'' <ref>Aranciaga Rolando, A. M., Méndez, A., Canale, J., & Novas, F. E. (2021). "Osteology of ''Aerosteon riocoloradensis'' (Sereno et al. 2008) a large megaraptoran (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina". Historical Biology, 34(2), 226-282. [[doi:10.1080/08912963.2021.1910816.]]</ref>
 +
|
 +
3 okazy
 +
|
 +
[[Teropod]] charakteryzujący się silnie spneumatyzowanym szkieletem.
 +
|
 +
[[Plik:Aerosteon ilium photos.png|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Antarctosaurus|Antarctosaurus wichmannianus]]'' <ref name=Santucci2022>Santucci, R. M., & Filippi, L. S. (2022). "Last Titans: Titanosaurs from the Campanian–Maastrichtian Age". [w:] Otero, A., Carballido, J. L., & Pol, D. (red.). "South American Sauropodomorph Dinosaurs". Springer Earth System Sciences. Springer. pp. 341-391 [https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-95959-3]</ref>
 +
|
 +
wiele [[dysartykułowany]]ch kości
 +
|
 +
Jedyny ważny gatunek z rodzaju ''Antarctosaurus''.
 +
|
 +
[[Plik:Antarctosaurus wichmannianus Skeletal.png|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Aucasaurus|Aucasaurus garridoi]]'' <ref>Coria, R. A., Chiappe, L. M., & Dingus, L. (2002). "A new close relative of Carnotaurus sastrei Bonaparte 1985 (Theropoda: Abelisauridae) from the Late Cretaceous of Patagonia". Journal of Vertebrate Paleontology, 22(2), 460-465.</ref><ref>Baiano, M. A., Coria, R., Chiappe, L. M., Zurriaguz, V., & Coria, L. (2023). "Osteology of the axial skeleton of ''Aucasaurus garridoi'': phylogenetic and paleobiological inferences". PeerJ, 11, e16236. [[doi:10.7717/peerj.16236]]</ref>
 +
|
 +
MCF-PVPH-236 - bardzo kompletny szkielet
 +
|
 +
Potencjalny synonim ''[[Abelisaurus]]''.
 +
|
 +
[[Plik:Aucasaurus garridoi by Paleocolour.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Barrosasaurus|Barrosasaurus casamiquelai]]'' <ref>Salgado, L. & Coria, R.A. (2009) "''Barrosasaurus casamiquelai'' gen. et sp. nov., a new titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Anacleto Formation (Late Cretaceous: early Campanian) of Sierra Barrosa (Neuquén, Argentina)". Zootaxa. 2222: 1-16</ref>
 +
|
 +
MCF-PVPH-447 - kręgi
 +
|
 +
Tytanozaur o niepewnej pozycji systematycznej.
 +
|
 +
[[Plik:Barrosasaurus.png|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Chadititan|Chadititan calvoi]]'' <ref name=Agnolín2025>Agnolín, F. L., Motta, M. J., Garcia Marsà, J., Aranciaga Rolando, M. A., Álvarez-Herrera, G., Chimento, N. R., Rozadilla, S., Brissón-Egli, F., Cerroni, M. A., Panzeri, K. M., Bogan, S., Casadio, S., Sterli, J., Miquel, S. E., Martínez, S., Pérez, L. M., Pol, D., & Novas, F. E. (2025). "New fossiliferous locality from the Anacleto Formation (Late Cretaceous, Campanian) from northern Patagonia, with the description of a new titanosaur". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales. 26 (2): 217–259 </ref>
 +
|
 +
8 okazów
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy [[Rinconsauria]].
 +
|
 +
[[Plik:Chadititan UDL.png|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Gasparinisaura|Gasparinisaura cincosaltensis]]'' <ref>Coria, R. A., & Salgado, L. (1996). "A basal iguanodontian (Ornithischia: Ornithopoda) from the Late Cretaceous of south America". Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3), 445-457. [[doi:10.1080/02724634.1996.10011333]]</ref><ref>Salgado, L., Coria, R. A., & Heredia, S. E. (1997). "New materials of ''Gasparinisaura cincosaltensis'' (Ornithischia, Ornithopoda) from the Upper Cretaceous of Argentina". Journal of Paleontology, 71(5), 933-940. [[doi:10.1017/S0022336000035861]]</ref><ref>Cerda, I. A. (2008). "Gastroliths in an ornithopod dinosaur". Acta Palaeontologica Polonica, 53(2), 351-355. [[doi:10.4202/app.2008.0213]]</ref>
 +
|
 +
5 okazów
 +
|
 +
Jedyny opisany [[Ornithopoda|ornitopod]] z omawianej formacji.
 +
|
 +
[[Plik:Gasparinisaura Cincosaltensis A74351020250105.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Laplatasaurus|Laplatasaurus araukanicus]]'' <ref name=Santucci2022></ref>
 +
|
 +
MLP 26-306 - prawa kość piszczelowa i strzałkowa
 +
|
 +
Tytanozaur o niepewnej pozycji systematycznej.
 +
|
 +
[[Plik:Laplatasaurus Tibia-Fibula.png|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Narambuenatitan|Narambuenatitan palomoi]]'' <ref>Filippi, L. S., García, R. A., & Garrido, A. C. (2011). "A new titanosaur sauropod dinosaur from the Upper Cretaceous of North Patagonia, Argentina". Acta Palaeontologica Polonica, 56(3), 505-520. [[doi:10.4202/app.2010.0019]]</ref>
 +
|
 +
MAU-Pv-N-425 - niekompletny szkielet
 +
|
 +
Prymitywny przedstawiciel Lithostrotia.
 +
|-
 +
|
 +
''[[Neuquensaurus|Neuquensaurus australis]]'' <ref name=Santucci2022></ref>
 +
|
 +
kilka okazów
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy [[Saltasaurinae]].
 +
|
 +
[[Plik:Titanosaurus australis.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Pellegrinisaurus|Pellegrinisaurus powelli]]'' <ref>Cerda, I., Zurriaguz, V. L., Carballido, J. L., González, R., & Salgado, L. (2021). "Osteology, paleohistology and phylogenetic relationships of ''Pellegrinisaurus powelli'' (Dinosauria: Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Argentinean Patagonia". Cretaceous Research, 128, 104957. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.104957]]</ref>
 +
|
 +
MPCA 1500 - kręgi oraz kość udowa
 +
|
 +
Największy znany zauropod odnaleziony w omawianej formacji.
 +
|
 +
[[Plik:Pellegrinisaurus Skeleton reconstruction.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Pitekunsaurus|Pitekunsaurus macayai]]'' <ref>Filippi, L. S., & Garrido, A. C. (2008). "''Pitekunsaurus macayai'' gen. et sp. nov., new titanosaur (Saurischia, Sauropoda) from Upper Cretaceous Neuquén Basin, Argentina". Ameghiniana 45 (3): 575-590 [https://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0002-70142008000300005]</ref> <ref name=Santucci2022></ref>
 +
|
 +
MAU-Pv-AG-446 - niekompletny szkielet
 +
|
 +
Tytanozaur mogący być blisko spokrewniony z grupą Colossosauria.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany [[Abelisauridae|abelizauryd]] <ref name=Gianechini2015></ref><ref>Baiano, M. A., Coria, R. A., Canale, J. I., & Gianechini, F. A. (2021). "New abelisaurid material from the Anacleto Formation (Campanian, Upper Cretaceous) of Patagonia, Argentina, shed light on the diagnosis of the Abelisauridae (Theropoda, Ceratosauria)". Journal of South American Earth Sciences, 110, 103402. [[doi:10.1016/j.jsames.2021.103402]]</ref>
 +
|
 +
MPCN-PV-69 - częściowa kość przedszczękowa, dwa kręgi grzbietowe, zrośnięte kręgi krzyżowe, przedni i środkowy kręg ogonowy, fragment wyrostka kolczystego kręgu ogonowego, proksymalne połowy lewej i prawej kości ramiennej, niekompletna kość łonowa, dalszy koniec lewej kości śródstopia IV, trzy pierwsze paliczki lewego palca IV, drugi paliczek prawego palca IV oraz dwa niekompletne pazury stopy
 +
|
 +
Potencjalnie nowy takson.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany [[Abelisauridae|abelizauryd]] <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pv 1033 - [[dysartykułowany|dysartykułowane]] dwa środkowe kręgi ogonowe, prawa kość śródstopia II, lewy pazur IV palca stopy. Szczątki prawdopodobnie pochodzą od tego samego osobnika.
 +
|
 +
Na chwilę obecną niediagnostyczny takson. Okaz ten rozmiarami jest zbliżony do ''[[Aucasaurus]]'' oraz MPCN-PV 69.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany [[Megaraptoridae|megaraptoryd]] <ref name=Coria2004>Coria, R. A., & Arcucci, A. B. (2004). "Nuevos dinosaurios terópodos de Auca Mahuevo, provincia del Neuquén (Cretácico tardío, Argentina)". Ameghiniana, 41(4), 597-603. </ref><ref>Baiano, M., &  Coria, R. A. (2018). "Revisiting Theropod Material from the Late Cretaceous Nesting Site Auca Mahuevo and the Possible Record of a Giant Megaraptoran". (abstrakt) [https://www.researchgate.net/publication/334067995_REVISITING_THEROPOD_MATERIAL_FROM_THE_LATE_CRETACEOUS_NESTING_SITE_AUCA_MAHUEVO_AND_THE_POSSIBLE_RECORD_OF_A_GIANT_MEGARAPTORAN]</ref>
 +
|
 +
MCF-PVPH-416 - kawałek kości łonowej
 +
|
 +
Dużej wielkości przedstawiciel [[Megaraptora]].
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany [[Theropoda|teropod]] <ref name=Coria2004></ref>
 +
|
 +
MCF-PVPH-421 - 7 zębów z kości szczękowej
 +
|
 +
Niediagnostyczny takson.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany tytanozaur <ref>García, R. A., Cerda, I. A., Heller, M., Rothschild, B. M., & Zurriaguz, V. (2017). "The first evidence of osteomyelitis in a sauropod dinosaur". Lethaia, 50(2), 227-236. [[doi:10.1111/let.12189]]</ref>
 +
|
 +
MCS‐Pv 183 - 16 kręgów ogonowych
 +
|
 +
Zachowane kręgi noszą ślady infekcji bakteryjnych.
 +
|}
 +
 
 +
===Pterozaury===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="3" align="center" |'''Pterozaury
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Pterosauria <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pv 1037 - kość śródręcza
 +
|
 +
Pierwsza odnaleziona kość pterozaura z omawianej formacji.
 +
|}
 +
 
 +
===Krokodylomorfy===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="3" align="center" |'''Krokodylomorfy
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Gasparinisuchus peirosauroides'' <ref>Martinelli, A. G., Sertich, J. J. W., Garrido, A. C., & Praderio, Á. M. (2012). "A new peirosaurid from the Upper Cretaceous of Argentina: Implications for specimens referred to Peirosaurus torminni Price (Crocodyliformes: Peirosauridae)". Cretaceous Research, 37, 191-200. [[doi:10.1016/j.cretres.2012.03.017]]</ref>
 +
|
 +
PV-CRIDC-12 1750 -  niekompletny szkielet
 +
|
 +
Gatunek ten pierwotnie był uznawany za jeden z okazów ''Peirosaurus torminni''. Został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Bajo de la Carpa]].
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pv 1032 - niekompletna osteoderma
 +
|
 +
Niediagnostyczny takson.
 +
|}
 +
 
 +
===Żółwie===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="3" align="center" |'''Żółwie
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Prochelidella palomoi'' <ref>Maniel, I. J., de la Fuente, M. S., & Filippi, L. F. (2023). "A new chelid turtle, ''Prochelidella palomoi'' sp. nov., from campanian Anacleto Formation, Neuquén Basin, North‐Western Patagonia, Argentina". The Anatomical Record, 306(6), 1365-1376. [[doi:10.1002/ar.25074]]</ref>
 +
|
 +
niekompletny szkielet oraz elementy skorupy
 +
|
 +
Piąty ważny gatunek ''Prochelidella''.
 +
|-
 +
|
 +
''Yaminuechelys'' [[aff.]] ''maior'' <ref>de la Fuente, M. S., Maniel, I. J., Jannello, J. M., Filippi, L. S., & Cerda, I. (2015). "Long-necked chelid turtles from the Campanian of northwestern Patagonia with comments on K/P survivorship of the genus ''Yaminuechelys''". Comptes Rendus Palevol, 14(6-7), 563-576. [[doi:10.1016/j.crpv.2015.04.008]]</ref>
 +
|
 +
elementy skorupy, kręgi, prawa kość ramienna oraz obręcz miedniczna
 +
|
 +
Żółw charakteryzujący się długą szyją.
 +
|-
 +
|
 +
[[cf.]] ''Yaminuechelys'' [[sp.]] <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
elementy skorupy, łuk nerwowy kręgu szyjnego oraz niekompletna kość ramienna
 +
|
 +
Okazy te prawdopodobnie reprezentują [[rodzaj]] ''Yaminuechelys''.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Chelidae <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
elementy skorupy
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Hydromedusinae  <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
elementy skorupy
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
 +
|}
 +
 
 +
===Łuskonośne===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="4" align="center" |'''Łuskonośne
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
!Grafika
 +
|-
 +
|
 +
''Dinilysia'' [[sp.]] <ref>Scanferla, C. A., & Canale, J. I. (2007). "The youngest record of the Cretaceous snake genus ''Dinilysia'' (Squamata, Serpentes)". South American Journal of Herpetology, 2(1), 76-81. [https://bioone.org/journals/south-american-journal-of-herpetology/volume-2/issue-1/1808-9798(2007)2%5b76%3aTYROTC%5d2.0.CO%3b2/THE-YOUNGEST-RECORD-OF-THE-CRETACEOUS-SNAKE-GENUS-DINILYSIA-SQUAMATA/10.2994/1808-9798(2007)2[76:TYROTC]2.0.CO;2.short]</ref>
 +
|
 +
UNC-CIP 1 - 24 [[artykułowany]]ch kręgów grzbietowych
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Dinilysia'' będący jednocześnie jego najmłodszym przedstawicielem.
 +
|
 +
[[Plik:Dinilysia NT.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Scincomorpha <ref>Brizuela, S., & Albino, A. (2011). A "Scincomorpha lizard from the Campanian of Patagonia". Cretaceous Research, 32(6), 781-785. [[doi:10.1016/j.cretres.2011.05.006]]</ref>
 +
|
 +
MCS-Pv 41 - niekompletna lewa kość zębowa
 +
|
 +
Zachowana kość zębowa cechuje się masywną budową.
 +
|}
 +
 
 +
===Ryby kostnoszkieletowe===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="3" align="center" |'''Ryby kostnoszkieletowe
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Metaceratodus kaopen'' <ref>Cione, A. L., & Gouiric-Cavalli, S. (2012). "''Metaceratodus kaopen'' comb. nov. and ''M. wichmanni'' comb. nov., two Late Cretaceous South American species of an austral lungfish genus (Dipnoi)". Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology, 36(2), 203-216. [[doi:10.1080/03115518.2012.621804]]</ref>
 +
|
 +
płyty zębowe
 +
|
 +
Gatunek ten był pierwotnie opisany jako ''Ceratodus kaopen''.
 +
|-
 +
|
 +
''Metaceratodus'' [[cf.]] ''M. kaopen'' <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
8 płyt zębowych
 +
|
 +
Prawdopodobnie okaz ten reprezentuje gatunek ''M. kaopen''.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Lepisosteidae  <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pv 1011 - podstawa czaszki oraz 5 kręgów
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Percomorpha <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pv 1035 - niekompletna płytka gardłowa
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson
 +
|}
 +
 
 +
===Ssaki===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="3" align="center" |'''Ssaki
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Dryolestoidea <ref>Goin, F. J., Carlini, A. A., & Pascual, R. (1986). "Un probable marsupial del Cretácico Tardío del norte de Patagonia, Argentina". IV Congreso Argentino de Paleontología y Bioestratigrafía (Mendoza), Actas 2: 401-410</ref><ref>Forasiepi, A. M., Coria, R. A., Hurum, J., & Currie, P. J. (2012). "First Dryolestoid (Mammalia, Dryolestoidea, Meridiolestida) from the Coniacian of Patagonia and new evidence on their early radiation in South America". Ameghiniana, 49(4), 497-504. [[doi:10.5710/AMGH.8.8.2012.581]]</ref>
 +
|
 +
fragment żuchwy
 +
|
 +
Pierwszy odkryty ssak omawianej formacji.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Meridiolestida <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pv 1036 - fragment prawej kości zębowej
 +
|
 +
Stosunkowo duży przedstawiciel grupy Meridiolestida.
 +
|}
 +
 
 +
===Bezkręgowce===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="3" align="center" |'''Bezkregowce
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Allopeas'' [[sp.]]  <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pi 1243 - muszla
 +
|
 +
Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki).
 +
|-
 +
|
 +
''Aperostoma'' [[sp.]] <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pi 1242 - 4 niekompletne muszle
 +
|
 +
Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki).
 +
|-
 +
|
 +
''Bulimulus'' [[sp.]] <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pi 1245 - muszla
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Bulimulus''. Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki).
 +
|-
 +
|
 +
''Cyanocyclas dinosauriorum'' <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pi 1241 - 57 muszli
 +
|
 +
Przedstawiciel Bivalvia (małże).
 +
|-
 +
|
 +
''Diplodon'' [[sp.]] <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pi 1240 - 6 muszli
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Diplodon''. Przedstawiciel Bivalvia (małże).
 +
|-
 +
|
 +
''Leptinaria'' [[sp.]] <ref name=Agnolín2025></ref>
 +
|
 +
MPCN-Pi 1244 - muszla
 +
|
 +
Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki).
 +
|}
 +
 
 +
===Tropy===
 +
W [[formacja|formacji]] Anacleto odnaleziono najstarsze znane tropy ptaków z Patagonii. Wszystkie ślady pochodzą z dwóch stanowisk znajdujących się na tym samym poziomie stratygraficznym, oddzielonych o mniej niż sto metrów. Ich różnice morfologiczne sugerują przynależność do trzech odmiennych [[ichnotakson]]ów. Najbardziej pospolitym śladem był ''Aquatilavipes'', który charakteryzował się  brakiem widocznego odcisku halluksa (I palca). Ich sprawcą mógł być ptak podobny do ''[[Patagopteryx]]''. Następne dwa ichnotakson, ''Ignotornis'' oraz nowozdefiniowany ''Barrosopus slobodai'' cechowały się widocznymi halluksami. Podejrzewa się, że tropy ''Ignotornis'' pozostawiło zwierzę przypominające ''[[Neuquenornis]]'' ([[Coria]] i in., 2002).
 +
 
 +
W górnej części [[formacja|formacji]] Anacleto odnaleziono ślady zauropdów zachowane na trzech różnych poziomach stratygraficznych. Odległość między odciskami dłoni i stóp wynosi 105 cm z pierwszego poziomu. Ślady przednich kończyn mają półksiezycowaty kształt z wklęsłym tylnym brzegiem. Są stosunkowo symetryczne i szersze niż dłuższe (21 cm długości i 35 cm szerokości). Odciski tylnych kończyn mają zarys podkolisty i są dłuższe niż szersze (52 cm długości; 38 cm szerokości). Najlepiej zachowany odcisk to ślad dłoni z odciśniętymi pazurami palców I, II i III. Odciski pazurów są odchylone na boki i mają głębokość ok. 4 cm. Pozostałe odciski tylnych kończyn są głębsze (5-8 cm) i wykazują wąski profil. Tropy zauropodów z poziomu drugiego poziomu stratygraficznego mają kształt od podkolistych do podtrójkątnych. Ich długość wynosi 35 cm, natomiast szerokość - 30 cm. Odciski dłoni pokrywają się ze śladami stóp ([[González Riga]] i in., 2015). Wspomniane ślady otrzymały nazwę ''Teratopodus malarguensis'', a ich sprawcą był tytanozaur podobny do ''[[Notocolossus]]'' (Tomaselli i in., 2022).
 +
 
 +
Oprócz śladów dinozaurów z omawianej jednostki skalnej znane są również pozostawione przez pterozaury. Trójpalczaste ślady dłoni są dłuższe niż szerokie. Każdy palec miał inną długość (I < II < III), są również skierowane do przodu i asymetryczne bocznie. Te tropy są pierwszym zapisem kopalnym pterozaurów z omawianej formacji (Díaz-Martínez i in., 2022).
 +
 
 +
===Gniazda i jaja===
 +
W stanowisku Auca Mahuevo odnaleziono liczne pozostałości gniazd oraz jaj zauropdów znajdujących się na obszarze o powierzchni większej niż 1 km<sup>2</sup>. Bardzo dużo jaj zawiera szczątki embrionów, w tym kości oraz skamieniałe odciski skóry. Jaja z zarodkami mają bardzo podobną morfologię, co sugeruje ich przynależność tego samego gatunku zauropoda ([[Chiappe]] i in., 1998).
 +
 
 +
Wspomniane jaja o mają niemalże kulisty kształt. Średnica wynosi 12-15 cm, w zależności od ich spłaszczenia. Ich powierzchnia jest pokryta zaokrąglonymi guzkami. Skorupa jaj składa się z pojedynczej warstwy kalcytu przeciętej siecią pionowych i poziomych kanałów porowych, które przecinają się u podstawy jednostek budujących skorupkę. Taka budowa skorupki nie różni się od innych odnalezionych jaja z formacji Anacleto - ''Megaloolithus patagonicus''. Zauropody składały jaja w wykopanych przez siebie dołach, lecz ich nie zagrzebywały.  Nagromadzenie gnazd na niedużej powierzchni świadczy o ograniczonej lub braku opieki rodzicielskiej nad nimi ([[Chiappe]] i in., 2003).
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
 
Armas, P., Moreno, C., Sánchez, M. L., & González, F. (2014). "Sedimentary palaeoenvironment, petrography, provenance and diagenetic inference of the Anacleto Formation in the Neuquén Basin, Late Cretaceous, Argentina". Journal of South American Earth Sciences, 53, 59-76. [[doi:10.1016/j.jsames.2014.03.004]]
 
Armas, P., Moreno, C., Sánchez, M. L., & González, F. (2014). "Sedimentary palaeoenvironment, petrography, provenance and diagenetic inference of the Anacleto Formation in the Neuquén Basin, Late Cretaceous, Argentina". Journal of South American Earth Sciences, 53, 59-76. [[doi:10.1016/j.jsames.2014.03.004]]
 +
 +
Chiappe, L. M., Coria, R. A., Dingus, L., Jackson, F., Chinsamy, A., & Fox, M. (1998). "Sauropod dinosaur embryos from the Late Cretaceous of Patagonia". Nature, 396(6708), 258-261. [[doi:10.1038/24370]]
 +
 +
Chiappe, L. M., Coria, R. A., Jackson, F., & Dingus, L. (2003). "The Late Cretaceous nesting site of Auca Mahuevo (Patagonia, Argentina): eggs, nests, and embryos of titanosaurian sauropods". Palaeovertebrata, 32(2-5), 97-108. [https://www.researchgate.net/profile/Rodolfo-Coria/publication/228782405_The_Late_Cretaceous_nesting_site_of_Auca_Mahuevo_Patagonia_Argentina_Eggs_nests_and_embryos_of_titanosaurian_sauropods/links/0fcfd50f69c2e89ad3000000/The-Late-Cretaceous-nesting-site-of-Auca-Mahuevo-Patagonia-Argentina-Eggs-nests-and-embryos-of-titanosaurian-sauropods.pdf]
 +
 +
Coria, R. A., Currie, P. J., Eberth, D., & Garrido, A. C. (2002). "Bird footprints from the Anacleto Formation (Late Cretaceous), Neuquén, Argentina". Ameghiniana, 39(4), 453-463. [https://www.ameghiniana.org.ar/index.php/ameghiniana/article/view/2690]
 +
 +
Díaz-Martínez, I., Heredia, A. M., González, S. N., Canale, N., de Valais, S., Cónsole-Gonella, C. A., Montes, R. M., Caratelli, M., Urzagasti-Torres, S., Fischer, G., Lecuona, A., Paniceres, P.,  Salgado, L., & Citton, P. (2022). "Pterosaur Tracks from the Upper Cretaceous Anacleto Formation (Neuquén Basin), Northern Patagonia, Argentina: Insights into Campanian Pterosaur Diversity in Gondwana". Diversity, 14(11), 1007. [[doi:10.3390/d14111007]]
  
 
Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177.
 
Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177.
 +
 +
Gonzaléz Riga, B. J., David Ortiz, L. D., Tomaselli, M. B., dos Anjos Candeiro, C. R., Coria, J. P., & Prámparo, M. (2015). "Sauropod and theropod dinosaur tracks from the Upper Cretaceous of Mendoza (Argentina): trackmakers and anatomical evidences". Journal of South American Earth Sciences, 61, 134-141. [[doi:10.1016/j.jsames.2014.11.006]]
 +
 +
Musso, T. B., Pettinari, G., Pozo, M., Jalil, M. R., & Gonzaléz Gil-García, R. (2022). "A new deposit of Na-bentonite from the Upper Cretaceous Anacleto Formation (Neuquén Basin, Argentina): Characterization and properties". Applied Clay Science, 220, 106461. [[doi:10.1016/j.clay.2022.106461]]
 +
 +
Tomaselli, M. B., Ortiz David, L. D., Gonzaléz Riga, B. J., Coria, J. P., Mercado, C. R., Guerra, M., & Tiviroli, G. S. (2022). "New titanosaurian sauropod tracks with exceptionally well-preserved claw impressions from the Upper Cretaceous of Argentina". Cretaceous Research, 129, 104990. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.104990]]
 
<references/></small>
 
<references/></small>
  

Aktualna wersja na dzień 22:22, 6 maj 2025

Autor: Paweł Konarzewski

Formacja Anacleto
Wiek
252 201,4 143,1
66

ok. 83,6-74,5 Ma
późna kreda (kampan)

Miejsce Argentyna - Neuquén, Río Negro i Mendoza
Leży pod formacja Allen (niezgodnie)
Leży nad formacja Bajo de la Carpa
Miąższość 35-100 m
Klimat silnie sezonowy, z naprzemiennymi okresami suchymi i wilgotnymi
Litologia piaskowce, mułowce, tufity, gipsy
Fm Anacleto Roca.jpg
Odsłonięcia skał osadowych formacji Anacleto w prowincji Río Negro. Fot. Damián H. Zanette [5]

Wstęp

Formacja Anacleto to najmłodsza jednostka geologiczna z grupy Neuquen znajdująca się na terenie dzisiejszej Argentyny. Osady tej formacji powstały w kampanie.

Litologia

Odsłonięcia skał formacji Anacleto ze stanowiska Auca Mahuida w prowincji Neuquen. Fot. Damián H. Zanette [4]

Formacja Anacleto jest zbudowana z osadów kontynentalych, głównie drobnoziarnistych pelitów oraz psamitów. Psamity tworzą głównie piaskowce kwarcytowych i kwarcowe z domieszką żelaza zawierające zmienną ilość ilastej matrycy i słaby cement węglanowy. Ich czerwony kolor wynika z obecności tlenków żelaza, choć miejscami występują też żółte piaskowce. Osady pelityczne składają się z naprzemiennych warstw mułowców oraz słabo zwięzłych piaszczystych mułowców. Nadają one formacji charakterystyczny pasmowy wygląd - czerwone i szaro-zielonkawe naprzemienne kolory. W niektórych miejscach znajdują się również warstwy gipsów oraz tufitów. Ich grubość jest niewielka i wynosi mniej niż 40 cm (gipsów do 35 cm, nastomiast tufitów - 20 cm). Częstym elementem tej formacji są też liczne konkrecje węglanowe oraz geody o średnicy od 5 do 35 cm. Osady omawianej jednostki geologicznej zawierają również liczne ślady bioturbacji. Dolna część formacji Anacleto styka się z Bajo de la Carpa. Natomiast od formacji Allen, omawianą jednostkę geologiczną oddziela niezgodność[1] Huantráiquica (Garrido, 2010). W formacji Anacleto (okręg górniczy Justina) znajdują się złoża bentonitu, które mogą być wykorzystane w przemyśle odlewniczym. Skały te zawierają głównie montmorylonit sodowy oraz niewielkie domieszki kwarcu, skaleni i śladów soli. Cechą wyróżniającą bentonity z Patagonii jest duża zawartość magnezu (Musso i in., 2022). Armas i współpracownicy na postawie osadów formacji Anacleto stwierdzili, że w czasie osadzania się skał panował silnie sezonowy klimat, z naprzemiennymi okresami suchymi i wilgotnymi.

Paleofauna

Fauna z formacji Anacleto była typowa na swoje czasy dla Ameryki Południowej. Cechowała się ona dużą różnorodnością zwierząt. Szczytowymi drapieżnikami w dawnych środowiskach były megaraptory jak Aerosteon. Zapewne mniejsze od nich abelizaurydy (np. Aucasaurus) musiały im ustępować, jednakże niewykluczone również, że obydwie grupy teropodów mogły ze sobą konkurować. Głównymi roślinożercami były zauropody z kladu Titanosauria, ale obok nich występowały również niewielkie ornitopody jak Gasparinisaura. Obok dinozaurów żyły pterozaury, krokodylomorfy, węże, żółwie, ssaki a w wodach ryby oraz mięczaki. Zapis kopalny tropów z formacji Anacleto jest bardzo bogaty, głównie dinozaurów, ptaków oraz pterozaurów.

Dinozaury

Dinozaury
Takson Materiał kopalny Komentarz Grafika

Abelisaurus comahuensis [2][3]

MPCA 11908 - niekompletna czaszka

Gatunek ten mógł zostać odnaleziony w omawianej formacji lub w Allen.

Abelisaurus comahuensis jmallon.jpg

Aerosteon riocoloradensis [4]

3 okazy

Teropod charakteryzujący się silnie spneumatyzowanym szkieletem.

Aerosteon ilium photos.png

Antarctosaurus wichmannianus [5]

wiele dysartykułowanych kości

Jedyny ważny gatunek z rodzaju Antarctosaurus.

Antarctosaurus wichmannianus Skeletal.png

Aucasaurus garridoi [6][7]

MCF-PVPH-236 - bardzo kompletny szkielet

Potencjalny synonim Abelisaurus.

Aucasaurus garridoi by Paleocolour.jpg

Barrosasaurus casamiquelai [8]

MCF-PVPH-447 - kręgi

Tytanozaur o niepewnej pozycji systematycznej.

Barrosasaurus.png

Chadititan calvoi [9]

8 okazów

Przedstawiciel grupy Rinconsauria.

Chadititan TD.png

Gasparinisaura cincosaltensis [10][11][12]

5 okazów

Jedyny opisany ornitopod z omawianej formacji.

Gasparinisaura Cincosaltensis A74351020250105.jpg

Laplatasaurus araukanicus [5]

MLP 26-306 - prawa kość piszczelowa i strzałkowa

Tytanozaur o niepewnej pozycji systematycznej.

Laplatasaurus Tibia-Fibula.png

Narambuenatitan palomoi [13]

MAU-Pv-N-425 - niekompletny szkielet

Prymitywny przedstawiciel Lithostrotia.

Neuquensaurus australis [5]

kilka okazów

Przedstawiciel grupy Saltasaurinae.

Titanosaurus australis.jpg

Pellegrinisaurus powelli [14]

MPCA 1500 - kręgi oraz kość udowa

Największy znany zauropod odnaleziony w omawianej formacji.

Pellegrinisaurus Skeleton reconstruction.jpg

Pitekunsaurus macayai [15] [5]

MAU-Pv-AG-446 - niekompletny szkielet

Tytanozaur mogący być blisko spokrewniony z grupą Colossosauria.

Niezidentyfikowany abelizauryd [3][16]

MPCN-PV-69 - częściowa kość przedszczękowa, dwa kręgi grzbietowe, zrośnięte kręgi krzyżowe, przedni i środkowy kręg ogonowy, fragment wyrostka kolczystego kręgu ogonowego, proksymalne połowy lewej i prawej kości ramiennej, niekompletna kość łonowa, dalszy koniec lewej kości śródstopia IV, trzy pierwsze paliczki lewego palca IV, drugi paliczek prawego palca IV oraz dwa niekompletne pazury stopy

Potencjalnie nowy takson.

Niezidentyfikowany abelizauryd [9]

MPCN-Pv 1033 - dysartykułowane dwa środkowe kręgi ogonowe, prawa kość śródstopia II, lewy pazur IV palca stopy. Szczątki prawdopodobnie pochodzą od tego samego osobnika.

Na chwilę obecną niediagnostyczny takson. Okaz ten rozmiarami jest zbliżony do Aucasaurus oraz MPCN-PV 69.

Niezidentyfikowany megaraptoryd [17][18]

MCF-PVPH-416 - kawałek kości łonowej

Dużej wielkości przedstawiciel Megaraptora.

Niezidentyfikowany teropod [17]

MCF-PVPH-421 - 7 zębów z kości szczękowej

Niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany tytanozaur [19]

MCS‐Pv 183 - 16 kręgów ogonowych

Zachowane kręgi noszą ślady infekcji bakteryjnych.

Pterozaury

Pterozaury
Takson Materiał kopalny Komentarz

Niezidentyfikowany przedstawiciel Pterosauria [9]

MPCN-Pv 1037 - kość śródręcza

Pierwsza odnaleziona kość pterozaura z omawianej formacji.

Krokodylomorfy

Krokodylomorfy
Takson Materiał kopalny Komentarz

Gasparinisuchus peirosauroides [20]

PV-CRIDC-12 1750 - niekompletny szkielet

Gatunek ten pierwotnie był uznawany za jeden z okazów Peirosaurus torminni. Został odnaleziony również w formacji Bajo de la Carpa.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes [9]

MPCN-Pv 1032 - niekompletna osteoderma

Niediagnostyczny takson.

Żółwie

Żółwie
Takson Materiał kopalny Komentarz

Prochelidella palomoi [21]

niekompletny szkielet oraz elementy skorupy

Piąty ważny gatunek Prochelidella.

Yaminuechelys aff. maior [22]

elementy skorupy, kręgi, prawa kość ramienna oraz obręcz miedniczna

Żółw charakteryzujący się długą szyją.

cf. Yaminuechelys sp. [9]

elementy skorupy, łuk nerwowy kręgu szyjnego oraz niekompletna kość ramienna

Okazy te prawdopodobnie reprezentują rodzaj Yaminuechelys.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Chelidae [9]

elementy skorupy

Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Hydromedusinae [9]

elementy skorupy

Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Łuskonośne

Łuskonośne
Takson Materiał kopalny Komentarz Grafika

Dinilysia sp. [23]

UNC-CIP 1 - 24 artykułowanych kręgów grzbietowych

Nieokreślony gatunek z rodzaju Dinilysia będący jednocześnie jego najmłodszym przedstawicielem.

Dinilysia NT.jpg

Niezidentyfikowany przedstawiciel Scincomorpha [24]

MCS-Pv 41 - niekompletna lewa kość zębowa

Zachowana kość zębowa cechuje się masywną budową.

Ryby kostnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe
Takson Materiał kopalny Komentarz

Metaceratodus kaopen [25]

płyty zębowe

Gatunek ten był pierwotnie opisany jako Ceratodus kaopen.

Metaceratodus cf. M. kaopen [9]

8 płyt zębowych

Prawdopodobnie okaz ten reprezentuje gatunek M. kaopen.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Lepisosteidae [9]

MPCN-Pv 1011 - podstawa czaszki oraz 5 kręgów

Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Percomorpha [9]

MPCN-Pv 1035 - niekompletna płytka gardłowa

Prawdopodobnie niediagnostyczny takson

Ssaki

Ssaki
Takson Materiał kopalny Komentarz

Niezidentyfikowany przedstawiciel Dryolestoidea [26][27]

fragment żuchwy

Pierwszy odkryty ssak omawianej formacji.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Meridiolestida [9]

MPCN-Pv 1036 - fragment prawej kości zębowej

Stosunkowo duży przedstawiciel grupy Meridiolestida.

Bezkręgowce

Bezkregowce
Takson Materiał kopalny Komentarz

Allopeas sp. [9]

MPCN-Pi 1243 - muszla

Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki).

Aperostoma sp. [9]

MPCN-Pi 1242 - 4 niekompletne muszle

Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki).

Bulimulus sp. [9]

MPCN-Pi 1245 - muszla

Nieokreślony gatunek z rodzaju Bulimulus. Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki).

Cyanocyclas dinosauriorum [9]

MPCN-Pi 1241 - 57 muszli

Przedstawiciel Bivalvia (małże).

Diplodon sp. [9]

MPCN-Pi 1240 - 6 muszli

Nieokreślony gatunek z rodzaju Diplodon. Przedstawiciel Bivalvia (małże).

Leptinaria sp. [9]

MPCN-Pi 1244 - muszla

Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki).

Tropy

W formacji Anacleto odnaleziono najstarsze znane tropy ptaków z Patagonii. Wszystkie ślady pochodzą z dwóch stanowisk znajdujących się na tym samym poziomie stratygraficznym, oddzielonych o mniej niż sto metrów. Ich różnice morfologiczne sugerują przynależność do trzech odmiennych ichnotaksonów. Najbardziej pospolitym śladem był Aquatilavipes, który charakteryzował się brakiem widocznego odcisku halluksa (I palca). Ich sprawcą mógł być ptak podobny do Patagopteryx. Następne dwa ichnotakson, Ignotornis oraz nowozdefiniowany Barrosopus slobodai cechowały się widocznymi halluksami. Podejrzewa się, że tropy Ignotornis pozostawiło zwierzę przypominające Neuquenornis (Coria i in., 2002).

W górnej części formacji Anacleto odnaleziono ślady zauropdów zachowane na trzech różnych poziomach stratygraficznych. Odległość między odciskami dłoni i stóp wynosi 105 cm z pierwszego poziomu. Ślady przednich kończyn mają półksiezycowaty kształt z wklęsłym tylnym brzegiem. Są stosunkowo symetryczne i szersze niż dłuższe (21 cm długości i 35 cm szerokości). Odciski tylnych kończyn mają zarys podkolisty i są dłuższe niż szersze (52 cm długości; 38 cm szerokości). Najlepiej zachowany odcisk to ślad dłoni z odciśniętymi pazurami palców I, II i III. Odciski pazurów są odchylone na boki i mają głębokość ok. 4 cm. Pozostałe odciski tylnych kończyn są głębsze (5-8 cm) i wykazują wąski profil. Tropy zauropodów z poziomu drugiego poziomu stratygraficznego mają kształt od podkolistych do podtrójkątnych. Ich długość wynosi 35 cm, natomiast szerokość - 30 cm. Odciski dłoni pokrywają się ze śladami stóp (González Riga i in., 2015). Wspomniane ślady otrzymały nazwę Teratopodus malarguensis, a ich sprawcą był tytanozaur podobny do Notocolossus (Tomaselli i in., 2022).

Oprócz śladów dinozaurów z omawianej jednostki skalnej znane są również pozostawione przez pterozaury. Trójpalczaste ślady dłoni są dłuższe niż szerokie. Każdy palec miał inną długość (I < II < III), są również skierowane do przodu i asymetryczne bocznie. Te tropy są pierwszym zapisem kopalnym pterozaurów z omawianej formacji (Díaz-Martínez i in., 2022).

Gniazda i jaja

W stanowisku Auca Mahuevo odnaleziono liczne pozostałości gniazd oraz jaj zauropdów znajdujących się na obszarze o powierzchni większej niż 1 km2. Bardzo dużo jaj zawiera szczątki embrionów, w tym kości oraz skamieniałe odciski skóry. Jaja z zarodkami mają bardzo podobną morfologię, co sugeruje ich przynależność tego samego gatunku zauropoda (Chiappe i in., 1998).

Wspomniane jaja o mają niemalże kulisty kształt. Średnica wynosi 12-15 cm, w zależności od ich spłaszczenia. Ich powierzchnia jest pokryta zaokrąglonymi guzkami. Skorupa jaj składa się z pojedynczej warstwy kalcytu przeciętej siecią pionowych i poziomych kanałów porowych, które przecinają się u podstawy jednostek budujących skorupkę. Taka budowa skorupki nie różni się od innych odnalezionych jaja z formacji Anacleto - Megaloolithus patagonicus. Zauropody składały jaja w wykopanych przez siebie dołach, lecz ich nie zagrzebywały. Nagromadzenie gnazd na niedużej powierzchni świadczy o ograniczonej lub braku opieki rodzicielskiej nad nimi (Chiappe i in., 2003).

Bibliografia

Armas, P., Moreno, C., Sánchez, M. L., & González, F. (2014). "Sedimentary palaeoenvironment, petrography, provenance and diagenetic inference of the Anacleto Formation in the Neuquén Basin, Late Cretaceous, Argentina". Journal of South American Earth Sciences, 53, 59-76. doi:10.1016/j.jsames.2014.03.004

Chiappe, L. M., Coria, R. A., Dingus, L., Jackson, F., Chinsamy, A., & Fox, M. (1998). "Sauropod dinosaur embryos from the Late Cretaceous of Patagonia". Nature, 396(6708), 258-261. doi:10.1038/24370

Chiappe, L. M., Coria, R. A., Jackson, F., & Dingus, L. (2003). "The Late Cretaceous nesting site of Auca Mahuevo (Patagonia, Argentina): eggs, nests, and embryos of titanosaurian sauropods". Palaeovertebrata, 32(2-5), 97-108. [6]

Coria, R. A., Currie, P. J., Eberth, D., & Garrido, A. C. (2002). "Bird footprints from the Anacleto Formation (Late Cretaceous), Neuquén, Argentina". Ameghiniana, 39(4), 453-463. [7]

Díaz-Martínez, I., Heredia, A. M., González, S. N., Canale, N., de Valais, S., Cónsole-Gonella, C. A., Montes, R. M., Caratelli, M., Urzagasti-Torres, S., Fischer, G., Lecuona, A., Paniceres, P., Salgado, L., & Citton, P. (2022). "Pterosaur Tracks from the Upper Cretaceous Anacleto Formation (Neuquén Basin), Northern Patagonia, Argentina: Insights into Campanian Pterosaur Diversity in Gondwana". Diversity, 14(11), 1007. doi:10.3390/d14111007

Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177.

Gonzaléz Riga, B. J., David Ortiz, L. D., Tomaselli, M. B., dos Anjos Candeiro, C. R., Coria, J. P., & Prámparo, M. (2015). "Sauropod and theropod dinosaur tracks from the Upper Cretaceous of Mendoza (Argentina): trackmakers and anatomical evidences". Journal of South American Earth Sciences, 61, 134-141. doi:10.1016/j.jsames.2014.11.006

Musso, T. B., Pettinari, G., Pozo, M., Jalil, M. R., & Gonzaléz Gil-García, R. (2022). "A new deposit of Na-bentonite from the Upper Cretaceous Anacleto Formation (Neuquén Basin, Argentina): Characterization and properties". Applied Clay Science, 220, 106461. doi:10.1016/j.clay.2022.106461

Tomaselli, M. B., Ortiz David, L. D., Gonzaléz Riga, B. J., Coria, J. P., Mercado, C. R., Guerra, M., & Tiviroli, G. S. (2022). "New titanosaurian sauropod tracks with exceptionally well-preserved claw impressions from the Upper Cretaceous of Argentina". Cretaceous Research, 129, 104990. doi:10.1016/j.cretres.2021.104990

  1. ↑ przerwa w osadzaniu się warstw skalych mogącą wynikać np. z erozji lub przyczyn geologicznych
  2. ↑ Bonaparte, J. F., & Novas, F. E. (1985). "Abelisaurus comahuensis, ng, n. sp., Carnosauria from the Late Cretaceous of Patagonia". Ameghiniana, 21(2-4), 259-265.
  3. ↑ 3,0 3,1 Gianechini, F. A., Apesteguía, S., Landini, W., Finotti, F., Valieri, R. J., & Zandonai, F. (2015). "New abelisaurid remains from the Anacleto Formation (Upper Cretaceous), Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 54, 1-16. doi:doi:10.1016/j.cretres.2014.11.009
  4. ↑ Aranciaga Rolando, A. M., Méndez, A., Canale, J., & Novas, F. E. (2021). "Osteology of Aerosteon riocoloradensis (Sereno et al. 2008) a large megaraptoran (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina". Historical Biology, 34(2), 226-282. doi:10.1080/08912963.2021.1910816.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Santucci, R. M., & Filippi, L. S. (2022). "Last Titans: Titanosaurs from the Campanian–Maastrichtian Age". [w:] Otero, A., Carballido, J. L., & Pol, D. (red.). "South American Sauropodomorph Dinosaurs". Springer Earth System Sciences. Springer. pp. 341-391 [1]
  6. ↑ Coria, R. A., Chiappe, L. M., & Dingus, L. (2002). "A new close relative of Carnotaurus sastrei Bonaparte 1985 (Theropoda: Abelisauridae) from the Late Cretaceous of Patagonia". Journal of Vertebrate Paleontology, 22(2), 460-465.
  7. ↑ Baiano, M. A., Coria, R., Chiappe, L. M., Zurriaguz, V., & Coria, L. (2023). "Osteology of the axial skeleton of Aucasaurus garridoi: phylogenetic and paleobiological inferences". PeerJ, 11, e16236. doi:10.7717/peerj.16236
  8. ↑ Salgado, L. & Coria, R.A. (2009) "Barrosasaurus casamiquelai gen. et sp. nov., a new titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Anacleto Formation (Late Cretaceous: early Campanian) of Sierra Barrosa (Neuquén, Argentina)". Zootaxa. 2222: 1-16
  9. ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 9,11 9,12 9,13 9,14 9,15 9,16 Agnolín, F. L., Motta, M. J., Garcia Marsà, J., Aranciaga Rolando, M. A., Álvarez-Herrera, G., Chimento, N. R., Rozadilla, S., Brissón-Egli, F., Cerroni, M. A., Panzeri, K. M., Bogan, S., Casadio, S., Sterli, J., Miquel, S. E., Martínez, S., Pérez, L. M., Pol, D., & Novas, F. E. (2025). "New fossiliferous locality from the Anacleto Formation (Late Cretaceous, Campanian) from northern Patagonia, with the description of a new titanosaur". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales. 26 (2): 217–259
  10. ↑ Coria, R. A., & Salgado, L. (1996). "A basal iguanodontian (Ornithischia: Ornithopoda) from the Late Cretaceous of south America". Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3), 445-457. doi:10.1080/02724634.1996.10011333
  11. ↑ Salgado, L., Coria, R. A., & Heredia, S. E. (1997). "New materials of Gasparinisaura cincosaltensis (Ornithischia, Ornithopoda) from the Upper Cretaceous of Argentina". Journal of Paleontology, 71(5), 933-940. doi:10.1017/S0022336000035861
  12. ↑ Cerda, I. A. (2008). "Gastroliths in an ornithopod dinosaur". Acta Palaeontologica Polonica, 53(2), 351-355. doi:10.4202/app.2008.0213
  13. ↑ Filippi, L. S., García, R. A., & Garrido, A. C. (2011). "A new titanosaur sauropod dinosaur from the Upper Cretaceous of North Patagonia, Argentina". Acta Palaeontologica Polonica, 56(3), 505-520. doi:10.4202/app.2010.0019
  14. ↑ Cerda, I., Zurriaguz, V. L., Carballido, J. L., González, R., & Salgado, L. (2021). "Osteology, paleohistology and phylogenetic relationships of Pellegrinisaurus powelli (Dinosauria: Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Argentinean Patagonia". Cretaceous Research, 128, 104957. doi:10.1016/j.cretres.2021.104957
  15. ↑ Filippi, L. S., & Garrido, A. C. (2008). "Pitekunsaurus macayai gen. et sp. nov., new titanosaur (Saurischia, Sauropoda) from Upper Cretaceous Neuquén Basin, Argentina". Ameghiniana 45 (3): 575-590 [2]
  16. ↑ Baiano, M. A., Coria, R. A., Canale, J. I., & Gianechini, F. A. (2021). "New abelisaurid material from the Anacleto Formation (Campanian, Upper Cretaceous) of Patagonia, Argentina, shed light on the diagnosis of the Abelisauridae (Theropoda, Ceratosauria)". Journal of South American Earth Sciences, 110, 103402. doi:10.1016/j.jsames.2021.103402
  17. ↑ 17,0 17,1 Coria, R. A., & Arcucci, A. B. (2004). "Nuevos dinosaurios terópodos de Auca Mahuevo, provincia del Neuquén (Cretácico tardío, Argentina)". Ameghiniana, 41(4), 597-603.
  18. ↑ Baiano, M., & Coria, R. A. (2018). "Revisiting Theropod Material from the Late Cretaceous Nesting Site Auca Mahuevo and the Possible Record of a Giant Megaraptoran". (abstrakt) [3]
  19. ↑ García, R. A., Cerda, I. A., Heller, M., Rothschild, B. M., & Zurriaguz, V. (2017). "The first evidence of osteomyelitis in a sauropod dinosaur". Lethaia, 50(2), 227-236. doi:10.1111/let.12189
  20. ↑ Martinelli, A. G., Sertich, J. J. W., Garrido, A. C., & Praderio, Á. M. (2012). "A new peirosaurid from the Upper Cretaceous of Argentina: Implications for specimens referred to Peirosaurus torminni Price (Crocodyliformes: Peirosauridae)". Cretaceous Research, 37, 191-200. doi:10.1016/j.cretres.2012.03.017
  21. ↑ Maniel, I. J., de la Fuente, M. S., & Filippi, L. F. (2023). "A new chelid turtle, Prochelidella palomoi sp. nov., from campanian Anacleto Formation, Neuquén Basin, North‐Western Patagonia, Argentina". The Anatomical Record, 306(6), 1365-1376. doi:10.1002/ar.25074
  22. ↑ de la Fuente, M. S., Maniel, I. J., Jannello, J. M., Filippi, L. S., & Cerda, I. (2015). "Long-necked chelid turtles from the Campanian of northwestern Patagonia with comments on K/P survivorship of the genus Yaminuechelys". Comptes Rendus Palevol, 14(6-7), 563-576. doi:10.1016/j.crpv.2015.04.008
  23. ↑ Scanferla, C. A., & Canale, J. I. (2007). "The youngest record of the Cretaceous snake genus Dinilysia (Squamata, Serpentes)". South American Journal of Herpetology, 2(1), 76-81. [76:TYROTC2.0.CO;2.short]
  24. ↑ Brizuela, S., & Albino, A. (2011). A "Scincomorpha lizard from the Campanian of Patagonia". Cretaceous Research, 32(6), 781-785. doi:10.1016/j.cretres.2011.05.006
  25. ↑ Cione, A. L., & Gouiric-Cavalli, S. (2012). "Metaceratodus kaopen comb. nov. and M. wichmanni comb. nov., two Late Cretaceous South American species of an austral lungfish genus (Dipnoi)". Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology, 36(2), 203-216. doi:10.1080/03115518.2012.621804
  26. ↑ Goin, F. J., Carlini, A. A., & Pascual, R. (1986). "Un probable marsupial del Cretácico Tardío del norte de Patagonia, Argentina". IV Congreso Argentino de Paleontología y Bioestratigrafía (Mendoza), Actas 2: 401-410
  27. ↑ Forasiepi, A. M., Coria, R. A., Hurum, J., & Currie, P. J. (2012). "First Dryolestoid (Mammalia, Dryolestoidea, Meridiolestida) from the Coniacian of Patagonia and new evidence on their early radiation in South America". Ameghiniana, 49(4), 497-504. doi:10.5710/AMGH.8.8.2012.581
Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Anacleto&oldid=36275”