Anacleto
Autor: | Paweł Konarzewski |
Formacja Anacleto | |
---|---|
Wiek |
ok. 83,6-74,5 Ma |
Miejsce | Argentyna - Neuquén, Río Negro i Mendoza |
Leży pod | formacja Allen (niezgodnie) |
Leży nad | formacja Bajo de la Carpa |
Miąższość | 35-100 m |
Klimat | silnie sezonowy, z naprzemiennymi okresami suchymi i wilgotnymi |
Litologia | piaskowce, mułowce, tufity, gipsy |
![]() Odsłonięcia skał osadowych formacji Anacleto w prowincji Río Negro. Fot. Damián H. Zanette [5] |
Wstęp
Formacja Anacleto to najmłodsza jednostka geologiczna z grupy Neuquen znajdująca się na terenie dzisiejszej Argentyny. Osady tej formacji powstały w kampanie.
Litologia

Formacja Anacleto jest zbudowana z osadów kontynentalych, głównie drobnoziarnistych pelitów oraz psamitów. Psamity tworzą głównie piaskowce kwarcytowych i kwarcowe z domieszką żelaza zawierające zmienną ilość ilastej matrycy i słaby cement węglanowy. Ich czerwony kolor wynika z obecności tlenków żelaza, choć miejscami występują też żółte piaskowce. Osady pelityczne składają się z naprzemiennych warstw mułowców oraz słabo zwięzłych piaszczystych mułowców. Nadają one formacji charakterystyczny pasmowy wygląd - czerwone i szaro-zielonkawe naprzemienne kolory. W niektórych miejscach znajdują się również warstwy gipsów oraz tufitów. Ich grubość jest niewielka i wynosi mniej niż 40 cm (gipsów do 35 cm, nastomiast tufitów - 20 cm). Częstym elementem tej formacji są też liczne konkrecje węglanowe oraz geody o średnicy od 5 do 35 cm. Osady omawianej jednostki geologicznej zawierają również liczne ślady bioturbacji. Dolna część formacji Anacleto styka się z Bajo de la Carpa. Natomiast od formacji Allen, omawianą jednostkę geologiczną oddziela niezgodność[1] Huantráiquica (Garrido, 2010). W formacji Anacleto (okręg górniczy Justina) znajdują się złoża bentonitu, które mogą być wykorzystane w przemyśle odlewniczym. Skały te zawierają głównie montmorylonit sodowy oraz niewielkie domieszki kwarcu, skaleni i śladów soli. Cechą wyróżniającą bentonity z Patagonii jest duża zawartość magnezu (Musso i in., 2022). Armas i współpracownicy na postawie osadów formacji Anacleto stwierdzili, że w czasie osadzania się skał panował silnie sezonowy klimat, z naprzemiennymi okresami suchymi i wilgotnymi.
Paleofauna
Fauna z formacji Anacleto była typowa na swoje czasy dla Ameryki Południowej. Cechowała się ona dużą różnorodnością zwierząt. Szczytowymi drapieżnikami w dawnych środowiskach były megaraptory jak Aerosteon. Zapewne mniejsze od nich abelizaurydy (np. Aucasaurus) musiały im ustępować, jednakże niewykluczone również, że obydwie grupy teropodów mogły ze sobą konkurować. Głównymi roślinożercami były zauropody z kladu Titanosauria, ale obok nich występowały również niewielkie ornitopody jak Gasparinisaura. Obok dinozaurów żyły pterozaury, krokodylomorfy, węże, żółwie, ssaki a w wodach ryby oraz mięczaki. Zapis kopalny tropów z formacji Anacleto jest bardzo bogaty, głównie dinozaurów, ptaków oraz pterozaurów.
Dinozaury
Dinozaury | |||
---|---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
MPCA 11908 - niekompletna czaszka |
Gatunek ten mógł zostać odnaleziony w omawianej formacji lub w Allen. |
||
3 okazy |
Teropod charakteryzujący się silnie spneumatyzowanym szkieletem. |
||
wiele dysartykułowanych kości |
Jedyny ważny gatunek z rodzaju Antarctosaurus. |
||
MCF-PVPH-236 - bardzo kompletny szkielet |
Potencjalny synonim Abelisaurus. |
||
MCF-PVPH-447 - kręgi |
Tytanozaur o niepewnej pozycji systematycznej. |
||
8 okazów |
Przedstawiciel grupy Rinconsauria. |
||
5 okazów |
Jedyny opisany ornitopod z omawianej formacji. |
||
MLP 26-306 - prawa kość piszczelowa i strzałkowa |
Tytanozaur o niepewnej pozycji systematycznej. |
||
MAU-Pv-N-425 - niekompletny szkielet |
Prymitywny przedstawiciel Lithostrotia. | ||
kilka okazów |
Przedstawiciel grupy Saltasaurinae. |
||
MPCA 1500 - kręgi oraz kość udowa |
Największy znany zauropod odnaleziony w omawianej formacji. |
||
MAU-Pv-AG-446 - niekompletny szkielet |
Tytanozaur mogący być blisko spokrewniony z grupą Colossosauria. | ||
Niezidentyfikowany abelizauryd [3][16] |
MPCN-PV-69 - częściowa kość przedszczękowa, dwa kręgi grzbietowe, zrośnięte kręgi krzyżowe, przedni i środkowy kręg ogonowy, fragment wyrostka kolczystego kręgu ogonowego, proksymalne połowy lewej i prawej kości ramiennej, niekompletna kość łonowa, dalszy koniec lewej kości śródstopia IV, trzy pierwsze paliczki lewego palca IV, drugi paliczek prawego palca IV oraz dwa niekompletne pazury stopy |
Potencjalnie nowy takson. | |
Niezidentyfikowany abelizauryd [9] |
MPCN-Pv 1033 - dysartykułowane dwa środkowe kręgi ogonowe, prawa kość śródstopia II, lewy pazur IV palca stopy. Szczątki prawdopodobnie pochodzą od tego samego osobnika. |
Na chwilę obecną niediagnostyczny takson. Okaz ten rozmiarami jest zbliżony do Aucasaurus oraz MPCN-PV 69. | |
Niezidentyfikowany megaraptoryd [17][18] |
MCF-PVPH-416 - kawałek kości łonowej |
Dużej wielkości przedstawiciel Megaraptora. | |
MCF-PVPH-421 - 7 zębów z kości szczękowej |
Niediagnostyczny takson. | ||
Niezidentyfikowany tytanozaur [19] |
MCS‐Pv 183 - 16 kręgów ogonowych |
Zachowane kręgi noszą ślady infekcji bakteryjnych. |
Pterozaury
Pterozaury | ||
---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Pterosauria [9] |
MPCN-Pv 1037 - kość śródręcza |
Pierwsza odnaleziona kość pterozaura z omawianej formacji. |
Krokodylomorfy
Krokodylomorfy | ||
---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz |
Gasparinisuchus peirosauroides [20] |
PV-CRIDC-12 1750 - niekompletny szkielet |
Gatunek ten pierwotnie był uznawany za jeden z okazów Peirosaurus torminni. Został odnaleziony również w formacji Bajo de la Carpa. |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes [9] |
MPCN-Pv 1032 - niekompletna osteoderma |
Niediagnostyczny takson. |
Żółwie
Żółwie | ||
---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz |
Prochelidella palomoi [21] |
niekompletny szkielet oraz elementy skorupy |
Piąty ważny gatunek Prochelidella. |
elementy skorupy, kręgi, prawa kość ramienna oraz obręcz miedniczna |
Żółw charakteryzujący się długą szyją. | |
elementy skorupy, łuk nerwowy kręgu szyjnego oraz niekompletna kość ramienna |
Okazy te prawdopodobnie reprezentują rodzaj Yaminuechelys. | |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Chelidae [9] |
elementy skorupy |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Hydromedusinae [9] |
elementy skorupy |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
Łuskonośne
Łuskonośne | |||
---|---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
UNC-CIP 1 - 24 artykułowanych kręgów grzbietowych |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Dinilysia będący jednocześnie jego najmłodszym przedstawicielem. |
||
Niezidentyfikowany przedstawiciel Scincomorpha [24] |
MCS-Pv 41 - niekompletna lewa kość zębowa |
Zachowana kość zębowa cechuje się masywną budową. |
Ryby kostnoszkieletowe
Ryby kostnoszkieletowe | ||
---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz |
Metaceratodus kaopen [25] |
płyty zębowe |
Gatunek ten był pierwotnie opisany jako Ceratodus kaopen. |
8 płyt zębowych |
Prawdopodobnie okaz ten reprezentuje gatunek M. kaopen. | |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Lepisosteidae [9] |
MPCN-Pv 1011 - podstawa czaszki oraz 5 kręgów |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Percomorpha [9] |
MPCN-Pv 1035 - niekompletna płytka gardłowa |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson |
Ssaki
Ssaki | ||
---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz |
fragment żuchwy |
Pierwszy odkryty ssak omawianej formacji. | |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Meridiolestida [9] |
MPCN-Pv 1036 - fragment prawej kości zębowej |
Stosunkowo duży przedstawiciel grupy Meridiolestida. |
Bezkręgowce
Bezkregowce | ||
---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz |
MPCN-Pi 1243 - muszla |
Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki). | |
MPCN-Pi 1242 - 4 niekompletne muszle |
Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki). | |
MPCN-Pi 1245 - muszla |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Bulimulus. Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki). | |
Cyanocyclas dinosauriorum [9] |
MPCN-Pi 1241 - 57 muszli |
Przedstawiciel Bivalvia (małże). |
MPCN-Pi 1240 - 6 muszli |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Diplodon. Przedstawiciel Bivalvia (małże). | |
MPCN-Pi 1244 - muszla |
Przedstawiciel Gastropoda (ślimaki). |
Tropy
W formacji Anacleto odnaleziono najstarsze znane tropy ptaków z Patagonii. Wszystkie ślady pochodzą z dwóch stanowisk znajdujących się na tym samym poziomie stratygraficznym, oddzielonych o mniej niż sto metrów. Ich różnice morfologiczne sugerują przynależność do trzech odmiennych ichnotaksonów. Najbardziej pospolitym śladem był Aquatilavipes, który charakteryzował się brakiem widocznego odcisku halluksa (I palca). Ich sprawcą mógł być ptak podobny do Patagopteryx. Następne dwa ichnotakson, Ignotornis oraz nowozdefiniowany Barrosopus slobodai cechowały się widocznymi halluksami. Podejrzewa się, że tropy Ignotornis pozostawiło zwierzę przypominające Neuquenornis (Coria i in., 2002).
W górnej części formacji Anacleto odnaleziono ślady zauropdów zachowane na trzech różnych poziomach stratygraficznych. Odległość między odciskami dłoni i stóp wynosi 105 cm z pierwszego poziomu. Ślady przednich kończyn mają półksiezycowaty kształt z wklęsłym tylnym brzegiem. Są stosunkowo symetryczne i szersze niż dłuższe (21 cm długości i 35 cm szerokości). Odciski tylnych kończyn mają zarys podkolisty i są dłuższe niż szersze (52 cm długości; 38 cm szerokości). Najlepiej zachowany odcisk to ślad dłoni z odciśniętymi pazurami palców I, II i III. Odciski pazurów są odchylone na boki i mają głębokość ok. 4 cm. Pozostałe odciski tylnych kończyn są głębsze (5-8 cm) i wykazują wąski profil. Tropy zauropodów z poziomu drugiego poziomu stratygraficznego mają kształt od podkolistych do podtrójkątnych. Ich długość wynosi 35 cm, natomiast szerokość - 30 cm. Odciski dłoni pokrywają się ze śladami stóp (González Riga i in., 2015). Wspomniane ślady otrzymały nazwę Teratopodus malarguensis, a ich sprawcą był tytanozaur podobny do Notocolossus (Tomaselli i in., 2022).
Oprócz śladów dinozaurów z omawianej jednostki skalnej znane są również pozostawione przez pterozaury. Trójpalczaste ślady dłoni są dłuższe niż szerokie. Każdy palec miał inną długość (I < II < III), są również skierowane do przodu i asymetryczne bocznie. Te tropy są pierwszym zapisem kopalnym pterozaurów z omawianej formacji (Díaz-Martínez i in., 2022).
Gniazda i jaja
W stanowisku Auca Mahuevo odnaleziono liczne pozostałości gniazd oraz jaj zauropdów znajdujących się na obszarze o powierzchni większej niż 1 km2. Bardzo dużo jaj zawiera szczątki embrionów, w tym kości oraz skamieniałe odciski skóry. Jaja z zarodkami mają bardzo podobną morfologię, co sugeruje ich przynależność tego samego gatunku zauropoda (Chiappe i in., 1998).
Wspomniane jaja o mają niemalże kulisty kształt. Średnica wynosi 12-15 cm, w zależności od ich spłaszczenia. Ich powierzchnia jest pokryta zaokrąglonymi guzkami. Skorupa jaj składa się z pojedynczej warstwy kalcytu przeciętej siecią pionowych i poziomych kanałów porowych, które przecinają się u podstawy jednostek budujących skorupkę. Taka budowa skorupki nie różni się od innych odnalezionych jaja z formacji Anacleto - Megaloolithus patagonicus. Zauropody składały jaja w wykopanych przez siebie dołach, lecz ich nie zagrzebywały. Nagromadzenie gnazd na niedużej powierzchni świadczy o ograniczonej lub braku opieki rodzicielskiej nad nimi (Chiappe i in., 2003).
Bibliografia
Armas, P., Moreno, C., Sánchez, M. L., & González, F. (2014). "Sedimentary palaeoenvironment, petrography, provenance and diagenetic inference of the Anacleto Formation in the Neuquén Basin, Late Cretaceous, Argentina". Journal of South American Earth Sciences, 53, 59-76. doi:10.1016/j.jsames.2014.03.004
Chiappe, L. M., Coria, R. A., Dingus, L., Jackson, F., Chinsamy, A., & Fox, M. (1998). "Sauropod dinosaur embryos from the Late Cretaceous of Patagonia". Nature, 396(6708), 258-261. doi:10.1038/24370
Chiappe, L. M., Coria, R. A., Jackson, F., & Dingus, L. (2003). "The Late Cretaceous nesting site of Auca Mahuevo (Patagonia, Argentina): eggs, nests, and embryos of titanosaurian sauropods". Palaeovertebrata, 32(2-5), 97-108. [6]
Coria, R. A., Currie, P. J., Eberth, D., & Garrido, A. C. (2002). "Bird footprints from the Anacleto Formation (Late Cretaceous), Neuquén, Argentina". Ameghiniana, 39(4), 453-463. [7]
Díaz-Martínez, I., Heredia, A. M., González, S. N., Canale, N., de Valais, S., Cónsole-Gonella, C. A., Montes, R. M., Caratelli, M., Urzagasti-Torres, S., Fischer, G., Lecuona, A., Paniceres, P., Salgado, L., & Citton, P. (2022). "Pterosaur Tracks from the Upper Cretaceous Anacleto Formation (Neuquén Basin), Northern Patagonia, Argentina: Insights into Campanian Pterosaur Diversity in Gondwana". Diversity, 14(11), 1007. doi:10.3390/d14111007
Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177.
Gonzaléz Riga, B. J., David Ortiz, L. D., Tomaselli, M. B., dos Anjos Candeiro, C. R., Coria, J. P., & Prámparo, M. (2015). "Sauropod and theropod dinosaur tracks from the Upper Cretaceous of Mendoza (Argentina): trackmakers and anatomical evidences". Journal of South American Earth Sciences, 61, 134-141. doi:10.1016/j.jsames.2014.11.006
Musso, T. B., Pettinari, G., Pozo, M., Jalil, M. R., & Gonzaléz Gil-García, R. (2022). "A new deposit of Na-bentonite from the Upper Cretaceous Anacleto Formation (Neuquén Basin, Argentina): Characterization and properties". Applied Clay Science, 220, 106461. doi:10.1016/j.clay.2022.106461
Tomaselli, M. B., Ortiz David, L. D., Gonzaléz Riga, B. J., Coria, J. P., Mercado, C. R., Guerra, M., & Tiviroli, G. S. (2022). "New titanosaurian sauropod tracks with exceptionally well-preserved claw impressions from the Upper Cretaceous of Argentina". Cretaceous Research, 129, 104990. doi:10.1016/j.cretres.2021.104990
- ↑ przerwa w osadzaniu się warstw skalych mogącą wynikać np. z erozji lub przyczyn geologicznych
- ↑ Bonaparte, J. F., & Novas, F. E. (1985). "Abelisaurus comahuensis, ng, n. sp., Carnosauria from the Late Cretaceous of Patagonia". Ameghiniana, 21(2-4), 259-265.
- ↑ 3,0 3,1 Gianechini, F. A., Apesteguía, S., Landini, W., Finotti, F., Valieri, R. J., & Zandonai, F. (2015). "New abelisaurid remains from the Anacleto Formation (Upper Cretaceous), Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 54, 1-16. doi:doi:10.1016/j.cretres.2014.11.009
- ↑ Aranciaga Rolando, A. M., Méndez, A., Canale, J., & Novas, F. E. (2021). "Osteology of Aerosteon riocoloradensis (Sereno et al. 2008) a large megaraptoran (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina". Historical Biology, 34(2), 226-282. doi:10.1080/08912963.2021.1910816.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Santucci, R. M., & Filippi, L. S. (2022). "Last Titans: Titanosaurs from the Campanian–Maastrichtian Age". [w:] Otero, A., Carballido, J. L., & Pol, D. (red.). "South American Sauropodomorph Dinosaurs". Springer Earth System Sciences. Springer. pp. 341-391 [1]
- ↑ Coria, R. A., Chiappe, L. M., & Dingus, L. (2002). "A new close relative of Carnotaurus sastrei Bonaparte 1985 (Theropoda: Abelisauridae) from the Late Cretaceous of Patagonia". Journal of Vertebrate Paleontology, 22(2), 460-465.
- ↑ Baiano, M. A., Coria, R., Chiappe, L. M., Zurriaguz, V., & Coria, L. (2023). "Osteology of the axial skeleton of Aucasaurus garridoi: phylogenetic and paleobiological inferences". PeerJ, 11, e16236. doi:10.7717/peerj.16236
- ↑ Salgado, L. & Coria, R.A. (2009) "Barrosasaurus casamiquelai gen. et sp. nov., a new titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Anacleto Formation (Late Cretaceous: early Campanian) of Sierra Barrosa (Neuquén, Argentina)". Zootaxa. 2222: 1-16
- ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 9,11 9,12 9,13 9,14 9,15 9,16 Agnolín, F. L., Motta, M. J., Garcia Marsà, J., Aranciaga Rolando, M. A., Álvarez-Herrera, G., Chimento, N. R., Rozadilla, S., Brissón-Egli, F., Cerroni, M. A., Panzeri, K. M., Bogan, S., Casadio, S., Sterli, J., Miquel, S. E., Martínez, S., Pérez, L. M., Pol, D., & Novas, F. E. (2025). "New fossiliferous locality from the Anacleto Formation (Late Cretaceous, Campanian) from northern Patagonia, with the description of a new titanosaur". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales. 26 (2): 217–259
- ↑ Coria, R. A., & Salgado, L. (1996). "A basal iguanodontian (Ornithischia: Ornithopoda) from the Late Cretaceous of south America". Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3), 445-457. doi:10.1080/02724634.1996.10011333
- ↑ Salgado, L., Coria, R. A., & Heredia, S. E. (1997). "New materials of Gasparinisaura cincosaltensis (Ornithischia, Ornithopoda) from the Upper Cretaceous of Argentina". Journal of Paleontology, 71(5), 933-940. doi:10.1017/S0022336000035861
- ↑ Cerda, I. A. (2008). "Gastroliths in an ornithopod dinosaur". Acta Palaeontologica Polonica, 53(2), 351-355. doi:10.4202/app.2008.0213
- ↑ Filippi, L. S., García, R. A., & Garrido, A. C. (2011). "A new titanosaur sauropod dinosaur from the Upper Cretaceous of North Patagonia, Argentina". Acta Palaeontologica Polonica, 56(3), 505-520. doi:10.4202/app.2010.0019
- ↑ Cerda, I., Zurriaguz, V. L., Carballido, J. L., González, R., & Salgado, L. (2021). "Osteology, paleohistology and phylogenetic relationships of Pellegrinisaurus powelli (Dinosauria: Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Argentinean Patagonia". Cretaceous Research, 128, 104957. doi:10.1016/j.cretres.2021.104957
- ↑ Filippi, L. S., & Garrido, A. C. (2008). "Pitekunsaurus macayai gen. et sp. nov., new titanosaur (Saurischia, Sauropoda) from Upper Cretaceous Neuquén Basin, Argentina". Ameghiniana 45 (3): 575-590 [2]
- ↑ Baiano, M. A., Coria, R. A., Canale, J. I., & Gianechini, F. A. (2021). "New abelisaurid material from the Anacleto Formation (Campanian, Upper Cretaceous) of Patagonia, Argentina, shed light on the diagnosis of the Abelisauridae (Theropoda, Ceratosauria)". Journal of South American Earth Sciences, 110, 103402. doi:10.1016/j.jsames.2021.103402
- ↑ 17,0 17,1 Coria, R. A., & Arcucci, A. B. (2004). "Nuevos dinosaurios terópodos de Auca Mahuevo, provincia del Neuquén (Cretácico tardío, Argentina)". Ameghiniana, 41(4), 597-603.
- ↑ Baiano, M., & Coria, R. A. (2018). "Revisiting Theropod Material from the Late Cretaceous Nesting Site Auca Mahuevo and the Possible Record of a Giant Megaraptoran". (abstrakt) [3]
- ↑ García, R. A., Cerda, I. A., Heller, M., Rothschild, B. M., & Zurriaguz, V. (2017). "The first evidence of osteomyelitis in a sauropod dinosaur". Lethaia, 50(2), 227-236. doi:10.1111/let.12189
- ↑ Martinelli, A. G., Sertich, J. J. W., Garrido, A. C., & Praderio, Á. M. (2012). "A new peirosaurid from the Upper Cretaceous of Argentina: Implications for specimens referred to Peirosaurus torminni Price (Crocodyliformes: Peirosauridae)". Cretaceous Research, 37, 191-200. doi:10.1016/j.cretres.2012.03.017
- ↑ Maniel, I. J., de la Fuente, M. S., & Filippi, L. F. (2023). "A new chelid turtle, Prochelidella palomoi sp. nov., from campanian Anacleto Formation, Neuquén Basin, North‐Western Patagonia, Argentina". The Anatomical Record, 306(6), 1365-1376. doi:10.1002/ar.25074
- ↑ de la Fuente, M. S., Maniel, I. J., Jannello, J. M., Filippi, L. S., & Cerda, I. (2015). "Long-necked chelid turtles from the Campanian of northwestern Patagonia with comments on K/P survivorship of the genus Yaminuechelys". Comptes Rendus Palevol, 14(6-7), 563-576. doi:10.1016/j.crpv.2015.04.008
- ↑ Scanferla, C. A., & Canale, J. I. (2007). "The youngest record of the Cretaceous snake genus Dinilysia (Squamata, Serpentes)". South American Journal of Herpetology, 2(1), 76-81. [76:TYROTC2.0.CO;2.short]
- ↑ Brizuela, S., & Albino, A. (2011). A "Scincomorpha lizard from the Campanian of Patagonia". Cretaceous Research, 32(6), 781-785. doi:10.1016/j.cretres.2011.05.006
- ↑ Cione, A. L., & Gouiric-Cavalli, S. (2012). "Metaceratodus kaopen comb. nov. and M. wichmanni comb. nov., two Late Cretaceous South American species of an austral lungfish genus (Dipnoi)". Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology, 36(2), 203-216. doi:10.1080/03115518.2012.621804
- ↑ Goin, F. J., Carlini, A. A., & Pascual, R. (1986). "Un probable marsupial del Cretácico Tardío del norte de Patagonia, Argentina". IV Congreso Argentino de Paleontología y Bioestratigrafía (Mendoza), Actas 2: 401-410
- ↑ Forasiepi, A. M., Coria, R. A., Hurum, J., & Currie, P. J. (2012). "First Dryolestoid (Mammalia, Dryolestoidea, Meridiolestida) from the Coniacian of Patagonia and new evidence on their early radiation in South America". Ameghiniana, 49(4), 497-504. doi:10.5710/AMGH.8.8.2012.581