Istiorachis: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(→Etymologia) |
||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa rodzajowa oznacza ze starożytnej greki "kręgosłup-żagiel" (''istion'' - "żagiel" i ''rachis'' - "kolec"; "kręgosłup") | + | Nazwa rodzajowa oznacza ze starożytnej greki "kręgosłup-żagiel" (''istion'' - "żagiel" i ''rachis'' - "kolec"; "kręgosłup"), co odnosi się do struktury przypominającej żagiel na grzbiecie omawianego dinozaura. Epitet gatunkowy upamiętnia Damę Ellen Macarthur, angielską żeglarkę, która w 2005 roku ustanowiła rekord w najszybszym jednoosobowym nieustannym przepłynięciu kuli ziemskiej oraz była fundatorką organizacji Cancer Trust dla młodzieży z siedzibą na Wyspie Wight, skąd pochodzą szczątki istiorachisa. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Plik:Istiorachis (reconstructed skeleton).jpg|thumb|Rekonstrukcja szkieletu ''Istiorachis''. Źródło: Lockwood, Martill i [[Maidment]], 2025. [https://doi.org/10.1002%2Fspp2.70034].]] | [[Plik:Istiorachis (reconstructed skeleton).jpg|thumb|Rekonstrukcja szkieletu ''Istiorachis''. Źródło: Lockwood, Martill i [[Maidment]], 2025. [https://doi.org/10.1002%2Fspp2.70034].]] | ||
| − | [[Holotyp]] (MIWG 6643) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, na który składają się kręg szyjny, osiem kręgów grzbietowych, trzy główki żeber grzbietowych, częściowa kość krzyżowa, siedem kręgów ogonowych, obie kości łonowe oraz obie kości kulszowe. Niestety, przed wydobyciem szkieletu przez zmarłego już Nicholasa Chase'a (brytyjskiego paleontologa-amatora) został on częściowo splądrowany przez kłusowników skamieniałości, przez co nie wiadomo jak dobrze zachowany | + | [[Holotyp]] (MIWG 6643) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, na który składają się kręg szyjny, osiem kręgów grzbietowych, trzy główki żeber grzbietowych, częściowa kość krzyżowa, siedem kręgów ogonowych, obie kości łonowe oraz obie kości kulszowe. Niestety, przed wydobyciem szkieletu przez zmarłego już Nicholasa Chase'a (brytyjskiego paleontologa-amatora) został on częściowo splądrowany przez kłusowników skamieniałości, przez co nie wiadomo jak dobrze zachowany był pierwotnie ten okaz. |
==Budowa i systematyka== | ==Budowa i systematyka== | ||
| + | [[Plik:Istiorachis macarthurae.png|thumb|Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Connor Ashbridge. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Istiorachis_macarthurae.png].]] | ||
Istiorachis prawdopodobnie z grubsza przypominał inne iguanodonty z grupy [[Styracosterna|styrakosternów]], takie jak [[Hypselospinus|hypselospin]], czy [[Mantellisaurus|mantellizaur]]. Jego cechą charakterystyczną były wydłużone wyrostki kolczyste kręgów grzbietowych i ogonowych, tworzących wzdłuż grzbietu strukturę przypominającą garb lub żagiel. Analogiczną budowę kręgów wykazują wspomniany wcześniej hypselospin oraz [[Morelladon|morelladon]], czy [[Rhabdodon|rabdodon]], za to najlepiej wykształcona jest u [[Ouranosaurus|uranozaura]], który wg Lockwooda i współpracowników (2025) był najbliższym krewniakiem omawianego taksonu. | Istiorachis prawdopodobnie z grubsza przypominał inne iguanodonty z grupy [[Styracosterna|styrakosternów]], takie jak [[Hypselospinus|hypselospin]], czy [[Mantellisaurus|mantellizaur]]. Jego cechą charakterystyczną były wydłużone wyrostki kolczyste kręgów grzbietowych i ogonowych, tworzących wzdłuż grzbietu strukturę przypominającą garb lub żagiel. Analogiczną budowę kręgów wykazują wspomniany wcześniej hypselospin oraz [[Morelladon|morelladon]], czy [[Rhabdodon|rabdodon]], za to najlepiej wykształcona jest u [[Ouranosaurus|uranozaura]], który wg Lockwooda i współpracowników (2025) był najbliższym krewniakiem omawianego taksonu. | ||
Aktualna wersja na dzień 08:29, 27 sie 2025
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Istiorachis (istiorachis) | |
|---|---|
| Długość | ok. 6 m [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Wielka Brytania - Wyspa Wight |
| Czas |
ok. 125 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
.jpg) Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: James Brown [3] | |
Wstęp
Istiorachis to rodzaj średniej wielkości iguanodonta żyjącego na terenie dzisiejszej Wielkiej Brytanii na początku drugiej połowy epoki wczesnej kredy.
Etymologia
Nazwa rodzajowa oznacza ze starożytnej greki "kręgosłup-żagiel" (istion - "żagiel" i rachis - "kolec"; "kręgosłup"), co odnosi się do struktury przypominającej żagiel na grzbiecie omawianego dinozaura. Epitet gatunkowy upamiętnia Damę Ellen Macarthur, angielską żeglarkę, która w 2005 roku ustanowiła rekord w najszybszym jednoosobowym nieustannym przepłynięciu kuli ziemskiej oraz była fundatorką organizacji Cancer Trust dla młodzieży z siedzibą na Wyspie Wight, skąd pochodzą szczątki istiorachisa.
Materiał kopalny
.jpg)
Holotyp (MIWG 6643) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, na który składają się kręg szyjny, osiem kręgów grzbietowych, trzy główki żeber grzbietowych, częściowa kość krzyżowa, siedem kręgów ogonowych, obie kości łonowe oraz obie kości kulszowe. Niestety, przed wydobyciem szkieletu przez zmarłego już Nicholasa Chase'a (brytyjskiego paleontologa-amatora) został on częściowo splądrowany przez kłusowników skamieniałości, przez co nie wiadomo jak dobrze zachowany był pierwotnie ten okaz.
Budowa i systematyka
Istiorachis prawdopodobnie z grubsza przypominał inne iguanodonty z grupy styrakosternów, takie jak hypselospin, czy mantellizaur. Jego cechą charakterystyczną były wydłużone wyrostki kolczyste kręgów grzbietowych i ogonowych, tworzących wzdłuż grzbietu strukturę przypominającą garb lub żagiel. Analogiczną budowę kręgów wykazują wspomniany wcześniej hypselospin oraz morelladon, czy rabdodon, za to najlepiej wykształcona jest u uranozaura, który wg Lockwooda i współpracowników (2025) był najbliższym krewniakiem omawianego taksonu.
Spis gatunków
| Istiorachis | Lockwood, Martill i Maidment, 2025 |
| I. macarthurae | Lockwood, Martill i Maidment, 2025 |
Bibliografia
Lockwood, J.A.F., Martill, D.M. & Maidment, S.C.R. (2025). "The origins of neural spine elongation in iguanodontian dinosaurs and the osteology of a new sail-back styracosternan (Dinosauria, Ornithischia) from the Lower Cretaceous Wealden Group of England". Papers in Palaeontology. 11 (4): e70034. [[4]]
- ↑ oszacowanie własne na podstawie Fig. 2 z Lockwood, Martill i Maidment, 2025
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Istiorachis_macarthurae.png){kind=link}