Jinbeisaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|masa = | |masa = | ||
|dieta = mięsożerny | |dieta = mięsożerny | ||
| − | |miejsce = [[Chiny]] | + | |miejsce = [[Chiny]] - Shanxi |
| − | <small> | + | <small>([[formacja]] [[Huiquanpu]])</small> |
|czas = {{Występowanie|83.6|66}} | |czas = {{Występowanie|83.6|66}} | ||
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]]-[[mastrycht]])</small> | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]]-[[mastrycht]])</small> | ||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
?[[Tyrannosauridae]] | ?[[Tyrannosauridae]] | ||
| − | ?[[Tyrannosaurinae]] | + | ?[[Tyrannosaurinae]] / [[Albertosaurinae]] |
| − | |grafika = | + | |grafika = Asiatyrannus xui.png |
| − | |podpis = Rekonstrukcja ''[[ | + | |podpis = Rekonstrukcja ''[[Asiatyrannus]]''. ''Jinbeisaurus'' mógł wyglądać podobnie. Autor: Ddinodan. [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Asiatyrannus_xui.png]] |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 45: | Linia 45: | ||
Jak na przedstawiciela [[Tyrannosauroidea]], ''Jinbeisaurus'' był dość niewielkim zwierzęciem i zdecydowanie ustępował rozmiarami bardziej zaawansowanym przedstawicielom tego [[klad]]u, nie wspominając o [[Tyrannosauridae|tyranozaurydach]]. Na podstawie zachowanych kości, długość jego czaszki oszacowano na ok. 66 cm, a więc zbliżoną do ''[[Xiongguanlong]]'', ocenianego przeważnie na 4-5 m. ''Jinbeisaurus'' był więc średniej wielkości mięsożercą o silnych szczękach i ostrych zębach. Kości szczękowe zawierały po 13 zębów, a zębowe -16. Jedną z jego charakterystycznych cech było specyficzne piłkowanie zębów – na jednostkę długości przypadała podobna liczba ząbków po obu krawędziach zęba, zarówno w górnej, jak i w dolnej szczęce. | Jak na przedstawiciela [[Tyrannosauroidea]], ''Jinbeisaurus'' był dość niewielkim zwierzęciem i zdecydowanie ustępował rozmiarami bardziej zaawansowanym przedstawicielom tego [[klad]]u, nie wspominając o [[Tyrannosauridae|tyranozaurydach]]. Na podstawie zachowanych kości, długość jego czaszki oszacowano na ok. 66 cm, a więc zbliżoną do ''[[Xiongguanlong]]'', ocenianego przeważnie na 4-5 m. ''Jinbeisaurus'' był więc średniej wielkości mięsożercą o silnych szczękach i ostrych zębach. Kości szczękowe zawierały po 13 zębów, a zębowe -16. Jedną z jego charakterystycznych cech było specyficzne piłkowanie zębów – na jednostkę długości przypadała podobna liczba ząbków po obu krawędziach zęba, zarówno w górnej, jak i w dolnej szczęce. | ||
| − | Początkowo, ''Jinbeisaurus'' uznany został za dość zaawansowanego tyranozauroida, prawdopodobnie bliższego tyranozaurydom od ''[[Xiongguanlong]]'' i ''[[Suskityrannus]]''. Voris i współpracownicy (2025) zinterpretowali go natomiast jako stosunkowo zaawansowanego [[Tyrannosaurinae|tyranozauryna]]. | + | Początkowo, ''Jinbeisaurus'' uznany został za dość zaawansowanego tyranozauroida, prawdopodobnie bliższego tyranozaurydom od ''[[Xiongguanlong]]'' i ''[[Suskityrannus]]''. Voris i współpracownicy (2025) zinterpretowali go natomiast jako stosunkowo zaawansowanego [[Tyrannosaurinae|tyranozauryna]]. W analizie Zanno i Napoli (2025) okazał się z kolei członkiem siostrzanego do Tyrannosaurinae kladu [[Albertosaurinae]]. Zob. też [[Tyrannosauroidea#Kladogramy]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 60: | Linia 60: | ||
Voris, J.T., Zelenitsky, D.K., Kobayashi, Y., Modesto, S.P., Therrien, F., Tsutsumi, H., Chinzorig, T., Tsogtbaatar, K, (2025). "A new Mongolian tyrannosauroid and the evolution of Eutyrannosauria". Nature. 642 (8069): 973–979. [[doi:10.1038/s41586-025-08964-6]] | Voris, J.T., Zelenitsky, D.K., Kobayashi, Y., Modesto, S.P., Therrien, F., Tsutsumi, H., Chinzorig, T., Tsogtbaatar, K, (2025). "A new Mongolian tyrannosauroid and the evolution of Eutyrannosauria". Nature. 642 (8069): 973–979. [[doi:10.1038/s41586-025-08964-6]] | ||
| − | Wu, X.-c., Shi, J.-R., Dong, L/-Y., Carr, T.D., Yi, J. & Xu S.-C. (2020). "A new tyrannosauroid from the Upper Cretaceous of Shanxi, China". Cretaceous Research. 104357. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.104357]].</small> | + | Wu, X.-c., Shi, J.-R., Dong, L/-Y., Carr, T.D., Yi, J. & Xu S.-C. (2020). "A new tyrannosauroid from the Upper Cretaceous of Shanxi, China". Cretaceous Research. 104357. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.104357]]. |
| + | |||
| + | Zanno, L. E. & Napoli, J.G. (2025). „''Nanotyrannus'' and ''Tyrannosaurus'' coexisted at the close of the Cretaceous. Nature [[doi:10.1038/s41586-025-09801-6]]. | ||
| + | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:36, 21 lis 2025
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Jinbeisaurus | |
|---|---|
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Chiny - Shanxi |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Asiatyrannus. Jinbeisaurus mógł wyglądać podobnie. Autor: Ddinodan. [[1]] | |
Wstęp
Jinbeisaurus to rodzaj średniej wielkości teropoda z kladu Tyrannosauroidea żyjącego w późnej kredzie na obszarach dzisiejszych Chin. Został on nazwany w 2019 r. przez Wu Xiao-chuna i współpracowników. Znamy tylko pojedynczy, niekompletny okaz tego zwierzęcia.
Etymologia
Nazwa Jinbeisaurus pochodzi od chińskich słów Jinbei (skrócona nazwa prowincji Shanxi), bei („północ”) oraz łacińskiego saurus („gad”, „jaszczur”). Epitet gatunkowy honoruje Souzhu Wanga, za jego wkład w rozwój paleontologii prowincji Shanxi.
Materiał kopalny
Holotyp (SMG V0003) obejmuje kości szczękowe (w tym jedną niepełną), część prawej kości zębowej, dwa trzony kręgów szyjnych, pięć trzonów kręgów grzbietowych i niekompletną prawą k. łonową. Szczątki były rozrzucone na przestrzeni ośmiu metrów kwadratowych i przypuszczalnie pochodzą od jednego dorosłego osobnika. Voris i współpracownicy (2025) uważają, że zwierzę to w chwili śmierci było osobnikiem młodocianym lub niedojrzałym.
Budowa i filogeneza
Jak na przedstawiciela Tyrannosauroidea, Jinbeisaurus był dość niewielkim zwierzęciem i zdecydowanie ustępował rozmiarami bardziej zaawansowanym przedstawicielom tego kladu, nie wspominając o tyranozaurydach. Na podstawie zachowanych kości, długość jego czaszki oszacowano na ok. 66 cm, a więc zbliżoną do Xiongguanlong, ocenianego przeważnie na 4-5 m. Jinbeisaurus był więc średniej wielkości mięsożercą o silnych szczękach i ostrych zębach. Kości szczękowe zawierały po 13 zębów, a zębowe -16. Jedną z jego charakterystycznych cech było specyficzne piłkowanie zębów – na jednostkę długości przypadała podobna liczba ząbków po obu krawędziach zęba, zarówno w górnej, jak i w dolnej szczęce.
Początkowo, Jinbeisaurus uznany został za dość zaawansowanego tyranozauroida, prawdopodobnie bliższego tyranozaurydom od Xiongguanlong i Suskityrannus. Voris i współpracownicy (2025) zinterpretowali go natomiast jako stosunkowo zaawansowanego tyranozauryna. W analizie Zanno i Napoli (2025) okazał się z kolei członkiem siostrzanego do Tyrannosaurinae kladu Albertosaurinae. Zob. też Tyrannosauroidea#Kladogramy.
Spis gatunków
| Jinbeisaurus | Wu, Shi, Dong, Carr, Yi i Xu, 2020 |
| J. wangi | Wu, Shi, Dong, Carr, Yi i Xu, 2020 |
Bibliografia
Voris, J.T., Zelenitsky, D.K., Kobayashi, Y., Modesto, S.P., Therrien, F., Tsutsumi, H., Chinzorig, T., Tsogtbaatar, K, (2025). "A new Mongolian tyrannosauroid and the evolution of Eutyrannosauria". Nature. 642 (8069): 973–979. doi:10.1038/s41586-025-08964-6
Wu, X.-c., Shi, J.-R., Dong, L/-Y., Carr, T.D., Yi, J. & Xu S.-C. (2020). "A new tyrannosauroid from the Upper Cretaceous of Shanxi, China". Cretaceous Research. 104357. doi:10.1016/j.cretres.2019.104357.
Zanno, L. E. & Napoli, J.G. (2025). „Nanotyrannus and Tyrannosaurus coexisted at the close of the Cretaceous. Nature doi:10.1038/s41586-025-09801-6.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Asiatyrannus_xui.png){kind=link}