Istiorachis

Autor:

Michał Siedlecki

---

Istiorachis (istiorachis)
Długość	ok. 6 m
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Wielka Brytania - Wyspa Wight (formacja Wessex)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 125 Ma wczesna kreda (wczesny barrem)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Iguanodontia Ankylopollexia Styracosterna
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: James Brown [3]

Wstęp

Istiorachis to rodzaj średniej wielkości iguanodonta żyjącego na terenie dzisiejszej Wielkiej Brytanii na początku drugiej połowy epoki wczesnej kredy.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza ze starożytnej greki "kręgosłup-żagiel" (istion - "żagiel" i rachis - "kolec"; "kręgosłup")., co odnosi się do prawdopodobnego żagla na grzbiecie omawianego dinozaura. Epitet gatunkowy upamiętnia Damę Ellen Macarthur, angielską żeglarkę, która w 2005 roku ustanowiła rekord w najszybszym jednoosobowym nieustannym przepłynięciu kuli ziemskiej oraz była fundatorką organizacji Cancer Trust dla młodzieży z siedzibą na Wyspie Wight, skąd pochodzą szczątki istiorachisa.

Materiał kopalny

Rekonstrukcja szkieletu Istiorachis. Źródło: Lockwood, Martill i Maidment, 2025. [1].

Holotyp (MIWG 6643) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, na który składają się kręg szyjny, osiem kręgów grzbietowych, trzy główki żeber grzbietowych, częściowa kość krzyżowa, siedem kręgów ogonowych, obie kości łonowe oraz obie kości kulszowe. Niestety, przed wydobyciem szkieletu przez zmarłego już Nicholasa Chase'a (brytyjskiego paleontologa-amatora) został on częściowo splądrowany przez kłusowników skamieniałości, przez co nie wiadomo jak dobrze zachowany okaz ten był pierwotnie.

Budowa i systematyka

Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Connor Ashbridge. [2].

Istiorachis prawdopodobnie z grubsza przypominał inne iguanodonty z grupy styrakosternów, takie jak hypselospin, czy mantellizaur. Jego cechą charakterystyczną były wydłużone wyrostki kolczyste kręgów grzbietowych i ogonowych, tworzących wzdłuż grzbietu strukturę przypominającą garb lub żagiel. Analogiczną budowę kręgów wykazują wspomniany wcześniej hypselospin oraz morelladon, czy rabdodon, za to najlepiej wykształcona jest u uranozaura, który wg Lockwooda i współpracowników (2025) był najbliższym krewniakiem omawianego taksonu.

Spis gatunków

Istiorachis	Lockwood, Martill i Maidment, 2025
I. macarthurae	Lockwood, Martill i Maidment, 2025

Bibliografia

Lockwood, J.A.F., Martill, D.M. & Maidment, S.C.R. (2025). "The origins of neural spine elongation in iguanodontian dinosaurs and the osteology of a new sail-back styracosternan (Dinosauria, Ornithischia) from the Lower Cretaceous Wealden Group of England". Papers in Palaeontology. 11 (4): e70034. [[4]]