Eoraptor: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | {{Korekta| | + | {{Korekta|hasło do znaczącej aktualizacji, zwłaszcza Sereno i in. 2013}} |
{{DISPLAYTITLE:''Eoraptor''}} | {{DISPLAYTITLE:''Eoraptor''}} | ||
− | + | {{Autor | |
− | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]], [[Sebastian Oziemski]] |
− | | Autor | + | |Korekta = [[Marcin Szermański]], [[Karol Sabath]], [[Łukasz Czepiński]], [[Adrian Tkocz]] |
− | + | }} | |
− | |||
− | |||
− | [[Sebastian Oziemski]] | ||
− | | [[Marcin Szermański]] | ||
− | |||
− | [[Karol Sabath]] | ||
− | |||
− | [[Łukasz Czepiński]] | ||
− | |||
− | [[Adrian Tkocz]] | ||
− | |||
− | |||
− | |||
---- | ---- | ||
Linia 23: | Linia 10: | ||
! colspan=2 | ''Eoraptor'' (eoraptor) | ! colspan=2 | ''Eoraptor'' (eoraptor) | ||
|- | |- | ||
− | ! '''Długość''' | + | ! '''Długość''' |
| 1 (1,7?) m | | 1 (1,7?) m | ||
|- | |- | ||
− | ! '''Masa''' | + | ! '''Masa''' |
| kilka kg | | kilka kg | ||
|- | |- | ||
− | ! '''[[ | + | ! '''[[Miejsce]]''' |
− | | [[Argentyna]] | + | | [[Argentyna]] |
− | + | <small>San Juan ([[formacja]] [[Ischigualasto]])</small> | |
− | <small>([[formacja]] [[Ischigualasto]])</small> | ||
|- | |- | ||
− | ! '''[[Czas | + | ! '''[[Czas]]''' |
|{{Występowanie|232|230}} | |{{Występowanie|232|230}} | ||
232-230 [[Ma]] | 232-230 [[Ma]] | ||
Linia 42: | Linia 28: | ||
<small>[[późny trias]] (późny [[karnik]])</small> | <small>[[późny trias]] (późny [[karnik]])</small> | ||
|- | |- | ||
− | ! '''Systematyka''' | + | ! '''[[Dinosauria|Systematyka]]''' |
| [[Dinosauria]] | | [[Dinosauria]] | ||
Linia 49: | Linia 35: | ||
? [[Eusaurischia]] | ? [[Eusaurischia]] | ||
− | ? [[Sauropodomorpha]] | + | ? [[Sauropodomorpha]] / ? [[Theropoda]] |
?? [[Guaibasauridae]] | ?? [[Guaibasauridae]] | ||
Linia 55: | Linia 41: | ||
| colspan=2 |[[Plik:Eoraptor_1_by_Kahless28.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Eoraptor_1_by_Kahless28.jpg|400px|]] | ||
<small>Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://kahless28.deviantart.com].</small> | <small>Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://kahless28.deviantart.com].</small> | ||
+ | {{Porównanie małe | ||
+ | | Grupa = Saurischia_bazalne | ||
+ | | Długość = 1 | ||
+ | }} | ||
|} | |} | ||
Linia 77: | Linia 67: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | + | |{{V|''Eoraptor''}} | |
| {{Kpt|[[Paul Sereno|Sereno]], [[Catherine Forster|Forster]], [[Raymond Rogers|Rogers]]}} i {{Kpt|[[Alfredo Monetta|Monetta]]}}, [[1993]] | | {{Kpt|[[Paul Sereno|Sereno]], [[Catherine Forster|Forster]], [[Raymond Rogers|Rogers]]}} i {{Kpt|[[Alfredo Monetta|Monetta]]}}, [[1993]] | ||
|- | |- | ||
− | + | |{{V|''Eoraptor lunensis''}} | |
| {{Kpt|Sereno, Forster, Rogers}} i {{Kpt|Monetta}}, 1993 | | {{Kpt|Sereno, Forster, Rogers}} i {{Kpt|Monetta}}, 1993 | ||
|} | |} |
Wersja z 20:12, 2 gru 2018
Poniższe hasło wymaga korekty. hasło do znaczącej aktualizacji, zwłaszcza Sereno i in. 2013 |
Autor: | Maciej Ziegler, Sebastian Oziemski |
Korekta: | Marcin Szermański, Karol Sabath, Łukasz Czepiński, Adrian Tkocz |
Eoraptor (eoraptor) | |
---|---|
Długość | 1 (1,7?) m |
Masa | kilka kg |
Miejsce | Argentyna
San Juan (formacja Ischigualasto) |
Czas |
232-230 Ma późny trias (późny karnik) |
Systematyka | Dinosauria
? Sauropodomorpha / ? Theropoda |
Autor: Jakub Kowalski [1]. Szablon:Porównanie małe |
Wstęp
Eoraptor to wczesny i mały dinozaur gadziomiedniczny – prawdopodobnie zauropodomorf lub prymitywny teropod. Było to szybkie i zwinne zwierzę.
Odkrycie i lokalizacja
W 1991 roku Martinez odkrył szczątki zwierzęcia, a wstępny opis naukowy ukazał się w 1993 roku Eoraptor dostarczył wielu informacji na temat ewolucji wczesnych dinozaurów. Miał już dinozaurze cechy włącznie z wyspecjalizowaną panewką stawu biodrowego, umożliwiającą dinozaurom przyjęcie postawy z nogami pionowo ustawionymi pod tułowiem.
Materiał kopalny
Holotyp (PVSJ 512) to niemal kompletny szkielet, któremu brakuje jedynie tylnych kręgów ogonowych. Może być młody (Tykoski, 2005 - nieopublikowane).
Budowa i interpretacja
Eoraptor przypominał mocno rodzaj Panphagia. Miał nietypowe uzębienie. Tylna cześć jego szczęk zaopatrzona była w zakrzywione, ostre zęby, zaś te znajdujące się na samym przodzie górnej szczęki były liściokształtne i przypominały zęby zauropodomorfów. Bezzębny przedni koniec kości zębowej, który jest otoczony przez parę widocznych otworów naczyniowych, mógł być miejscem przyczepu niewielkiego dziobu, jak u (innych?) bazalnych zauropodomorfów. Eoraptor miał staw śródżuchwowy, co łączy go z teropodami.
Rozmiary
Sereno i in. (1993) oszacowali długość eoraptora na 1 metr. Z kolei oszacowanie Paula (2010) i Mortimera - który wskazuje, że podana przez Sereno i in. (1993) długość 1 m jest bazowana na bardzo krótkim jak na bazalnego gadziomiednicznego dinozaura ogonie - eoraptor więc mógł wg nich osiągać 1,7 m.
Etymologia
Nazwa Eoraptor to połączenie greckiego eos (świt, początek), co odnosi się do prymitywnej budowy i wczesnego okresu występowania i łacińskiego raptor (rabuś), wiążącego się z drapieżnością i łapami przystosowanymi do chwytania (później okazało się, że nazwa jest raczej nietrafna, bo eoraptor prawdopodobnie był wszystkożercą). Epitet gatunkowy (lunensis; od łac. luna, księżyc i łac. -ensis, miejsce) pochodzi od miejsca znalezienia - Doliny Księżycowej.
Spis gatunków
Eoraptor | Sereno, Forster, Rogers i Monetta, 1993 |
Eoraptor lunensis | Sereno, Forster, Rogers i Monetta, 1993 |
Bibliografia
Balter, M. (2011) "Pint-Sized Predator Rattles The Dinosaur Family Tree" Science, 331 (6014), 134. doi: 10.1126/science.331.6014.134
Bonaparte, J.F., Brea, G., Schultz, C.L. & Martinelli, A.G. (2007) "A new specimen of Guaibasaurus candelariensis (basal Saurischia) from the Late Triassic Caturrita Formation of southern Brazil" Historical Biology, 19(1), 73-82
Brusatte, S.L., Nesbitt, S.J., Irmis, R.B., Butler, R.J., Benton, M.J. & Norell, M.A. (2010B) "The origin and early radiation of dinosaurs" Earth-Science Reviews, 101, 68–100.
Langer, M.C., Ezcurra, M.D., Bittencourt, J.S. & Novas, F.E. (2009) "The origin and early evolution of dinosaurs" Biological Reviews, 84, 1-56.
Martinez, R.N., Sereno, P.C., Alcober, O.A., Colombi, C.E., Renne, P.R., Montanez, I.P. & Currie, B.S. (2011) "A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea" Science, 331, 206-210. doi: 10.1126/science.1198467
Nesbitt, S.J., Smith, N.D., Irmis, R.B., Turner, A.H., Downs, A. & Norell, M.A. (2009) "A complete skeleton of a Late Triassic saurischian and the early evolution of dinosaurs" Science, 326, 1530-1533.
Sereno, P.C. (2007) "The phylogenetic relationships of early dinosaurs: a comparative report" Historical Biology, 19, 145-155.
Sereno, P.C., Forster, C.A., Rogers, R.R. & Monetta, A.M. (1993) "Primitive dinosaur skeleton from Argentina and the early evolution of Dinosauria" Nature, 361, 64-66.
Sereno, P.C., Martínez, R.N. & Alcober, O.A. (2013) "Osteology of Eoraptor lunensis (Dinosauria, Sauropodomorpha)" Journal of Vertebrate Paleontology, 32(6 - supplement, Memoir 12, "Basal sauropodomorphs and the vertebrate fossil record of the Ischigualasto Formation (Late Triassic: Carnian-Norian) of Argentina"), 83–179. doi:10.1080/02724634.2013.820113
Mortimer, online: http://home.comcast.net/~eoraptor/Non-t ... orlunensis
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University
Tykoski, R.S (2005) "Anatomy, Ontogeny, and Phylogeny of Coelophysoid Theropods" Dysertacja doktorska, University of Texas