Yurgovuchia: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Yurgovuchia''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Yurgovuchia''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor   = [[Dawid Mika]]
−
| Autor:
+
|Korekta  = [[Łukasz Czepiński], [[Tomasz Skawiński]], [[Maciej Ziegler]], [[Michał Siedlecki]]
−
| Korekta:
+
|nazwa    = ''Yurgovuchia'' (jurgowuchia)
−
|-
+
|długość  = 3 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref>
−
| [[Dawid Mika]]
+
|wysokość = 97 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
| [[Łukasz Czepiński]], [[Tomasz Skawiński]], [[Maciej Ziegler]]
+
|masa    = 76 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
|}
+
|dieta    = mięsożerny
−
</small>
+
|miejsce  = [[USA]] - Utah
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
<small>([[formacja]] [[Cedar Mountain]] - dolna część ogniwa Yellow Cat)</small>
−
! colspan=2 | ''Yurgovuchia'' (jurgowuchia)
+
|czas    = {{Występowanie|139|134.6}}
−
|-
+
ok. 139-134,6 [[Ma]]
−
! '''Długość''':
+
<small> [[wczesna kreda]] ([[walanżyn]])</small>
−
| ok. 2,25 m
+
|systematyka  =
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ? kg
 
−
|-
 
−
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[USA]] - Utah
 
−
<small>formacja [[Cedar Mountain]] - dolne
 
−
 
 
−
ogniwo Yellow Cat</small>
 
−
|-
 
−
! '''[[:Kategoria:Stratygrafia|Czas występowania]]'''
 
−
|
 
−
?130-124 [[Ma]]
 
  
−
<small>wczesna [[kreda]] ([[barrem]] - ?[[apt]]) </small>
+
[[Dinosauria]]  
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]  
 
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 45: Linia 29:
 
[[Dromaeosauridae]]
 
[[Dromaeosauridae]]
  
−
[[Dromaeosaurinae]]
+
?[[Dromaeosaurinae]]
−
|-
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Jurgowuchiaa.jpg|400px]]
 
−
<small>Ryc. 1. Rekonstrukcja jurgowuchii.
 
  
−
© Senter ''et al.'', 2012</small>
+
|grafika  = Yurgovuchia.jpg
−
|-
+
|podpis  = Rekonstrukcja przyżyciowa jurgowuchii jako typowego dromeozauryda. Autor: FunkMonk (Michael B. H.). [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Yurgovuchia.jpg]
−
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
+
|PorównanieGrupa = Dromaeosauridae
−
|-
+
|PorównanieDługość = 3
−
| colspan=2 |
+
|mapa = <display_points type="terrain" zoom=4>
−
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
 
38.8° N, 109.5° W~formacja [[Cedar Mountain]], Utah, [[USA]]|<small>''[[Yurgovuchia]] doellingi'' - '''UMNH VP 20211''' ([[holotyp]]).
 
38.8° N, 109.5° W~formacja [[Cedar Mountain]], Utah, [[USA]]|<small>''[[Yurgovuchia]] doellingi'' - '''UMNH VP 20211''' ([[holotyp]]).
 
</display_points>
 
</display_points>
−
|}
+
}}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
Linia 64: Linia 44:
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwa rodzajowa ''Yurgovuchia'' pochodzi od słowa ''yurgovuch'', oznaczającego w języku Ute (plemienia zamieszkującego północno-wschodnie tereny Utah) kojota - drapieżnika podobnej wielkości co nasz teropod i zamieszkującego okolice, gdzie  
+
Nazwa rodzajowa ''Yurgovuchia'' pochodzi od słowa ''yurgovuch'', oznaczającego w języku Ute (plemienia zamieszkującego północno-wschodnie tereny Utah) kojota - drapieżnika podobnej wielkości co nasz teropod i zamieszkującego okolice, gdzie znaleziono jego [[skamieniałość|skamieliny]]. Epitet gatunkowy (''doellingi'') honoruje zaś Helmuta Doellinga, który swoimi ponad pięćdziesięcioletnimi badaniami przyczynił się do lepszego poznania geologii Utah.  
−
znaleziono jego [[skamieniałość|skamieliny]]. Epitet gatunkowy (''doellingi'') honoruje zaś Helmuta Doellinga, który swoimi ponad pięćdziesięcioletnimi badaniami przyczynił się do lepszego poznania geologii Utah.  
 
  
 
==Diagnoza (za Senter i współpracownicy, 2012)==
 
==Diagnoza (za Senter i współpracownicy, 2012)==
Linia 72: Linia 51:
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
−
[[Holotyp]] (UMNH VP 20211) zawiera kręgi szyjne, grzbietowe i ogonowe oraz bliższy koniec lewej kości łonowej.  
+
[[Plik:Yurgovuchia vertebrae.tif|thumb|Szyjne (A-G) i grzbietowe (H-J) kręgi ''Yurgovuchia doellingi''.Źródło: Senter i in., 2012 [https://doi.org/10.1371/journal.pone.0036790]]]
−
Skostnienie szwów wszystkich zachowanych kręgów świadczy, że w chwili śmierci był on dorosły.
+
 
 +
[[Holotyp]] (UMNH VP 20211) zawiera kręgi szyjne, grzbietowe i ogonowe oraz bliższy koniec lewej kości łonowej. Skostnienie szwów wszystkich zachowanych kręgów świadczy, że w chwili śmierci był on dorosły.
  
 
==Klasyfikacja==
 
==Klasyfikacja==
−
Wg przeprowadzonej przez Sentera i innych ([[2012]]) analizy filogenetycznej ''Yurgovuchia'' jest - obok ''[[Utahraptor]]'',  
+
[[Plik:Yurgovuchia Skeleton Reconstruction.jpg|thumb|Rekonstrukcja znanych części szkieletu ''Yurgovuchia doellingi'' (na biało znane fragmenty szkieletu, na szaro - nieznane fragmnety szkieletu). Autor: PaleoNeolitic. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Yurgovuchia_Skeleton_Reconstruction.jpg]]]
−
''[[Achillobator]]'' i ''[[Dromaeosaurus]]'' - przedstawicielem [[Dromaeosauridae|Dromaeosaurinae]], w obrębie której jednakże bliższe relacje są trudne do ustalenia.  
+
Wg przeprowadzonej przez Sentera i innych ([[2012]]) analizy filogenetycznej ''Yurgovuchia'' jest - obok ''[[Utahraptor]]'', ''[[Achillobator]]'' i ''[[Dromaeosaurus]]'' - przedstawicielem [[Dromaeosauridae|Dromaeosaurinae]], w obrębie której jednakże bliższe relacje są trudne do ustalenia. Wg Mortimera może być to przedstawiciel Dromaeosaurinae lub Velociraptorinae, lecz obecnie uznaje go za [[Eudromaeosauria]] [[incertae sedis]] (Mortimer, online).
  
 
==Środowisko==
 
==Środowisko==
−
Do pierwszych znaczniejszych odkryć w Doelling's Bowl doszło w [[2005]], wtedy to też Don DeBlieux odnalazł kręgi i kość łonową jurgowuchii. Wkrótce odkryto też tam kości bliżej niezidentyfikowanych [[Dromaeosauridae|dromeozaurydów]], [[Iguanodontia|iguanodontów]] (co najmniej dziesięciu osobników) oraz [[ankylozaur]]ów (nie mniej niż trzech osobników). Inne znaleziska z tej lokalizacji to: szczęka [[bazalny takson|bazalnego]] [[Ornithopoda|ornitopoda]] ("hipsylofodontyda"), kości jednego do dwóch [[Sauropoda|zauropodów]], zęby dużego [[Carnosauria|karnozaura]] i szczątki krokodyli. Paleoflora wskazuje na panującą tu przed milionami lat dużą wilgotność.
+
Do pierwszych znaczniejszych odkryć w Doelling's Bowl doszło w [[2005]], wtedy to też Don DeBlieux odnalazł kręgi i kość łonową jurgowuchii. Wkrótce odkryto też tam kości bliżej niezidentyfikowanych [[Dromaeosauridae|dromeozaurydów]], [[Iguanodontia|iguanodontów]] (co najmniej dziesięciu osobników) oraz [[Ankylosauria|ankylozaurów]](nie mniej niż trzech osobników). Inne znaleziska z tej lokalizacji to: szczęka [[bazalny takson|bazalnego]] [[Ornithopoda|ornitopoda]] ("hipsylofodontyda"), kości jednego do dwóch [[Sauropoda|zauropodów]], zęby dużego [[Carnosauria|karnozaura]] i szczątki krokodyli. Paleoflora wskazuje na panującą tu przed milionami lat dużą wilgotność. Z innych częściach dolnego ogniwa Yellow Cat [[formacja|formacji]] [[Cedar Mountain]] opisano szczątki kilku innych dinozaurów - ornitopodów [[Iani|iani]] oraz [[Iguanacolossus|iguanakolosa]], zauropodów [[Cedarosaurus|cedarozaura]] i [[Mierasaurus|mierazaura]], a także innych teropodów: wczesnego [[Therizinosauroidea|terizinozaura]] [[Falcarius|falkariusa]] i [[Troodontidae|troodontyda]] [[Geminiraptor|geminiraptora]]. Oprócz dinozaurów znaleziono tam również szczątki jaszczurek i żółwi.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Yurgovuchia''
+
| {{V|''Yurgovuchia''}}
−
| {{Kpt|[[Phil Senter|Senter]], [[James Kirkland|Kirkland]], [[Donald DeBlieux|DeBlieux]], [[Scott Madsen|Madsen]], [[Natalie Toth|Toth]]}}, [[2012]]
+
| {{Kpt|[[Phil Senter|Senter]], [[James Kirkland|Kirkland]], [[Donald DeBlieux|DeBlieux]], [[Scott Madsen|Madsen]] i [[Natalie Toth|Toth]]}}, [[2012]]
 
|-
 
|-
−
! ''Y. doellingi''  
+
| {{V|''''Y. doellingi''}}
−
| {{Kpt|[[Phil Senter|Senter]], [[James Kirkland|Kirkland]], [[Donald DeBlieux|DeBlieux]], [[Scott Madsen|Madsen]], [[Natalie Toth|Toth]]}}, [[2012]]
+
| {{Kpt|Senter, Kirkland, DeBlieux Madsen i Toth}}, 2012
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
* Senter, P.; Kirkland, J. I.; Deblieux, D. D.; Madsen, S.; Toth, N. (2012). Dodson, Peter. ed. [http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0036790 "New Dromaeosaurids (Dinosauria: Theropoda) from the Lower Cretaceous of Utah, and the Evolution of the Dromaeosaurid Tail"]. ''PLoS ONE'' '''7''' (5): e36790. DOI:10.1371/journal.pone.0036790
+
<small>
 +
Mortimer (online)
 +
 
 +
Senter, P.; Kirkland, J. I.; Deblieux, D. D.; Madsen, S.; Toth, N. (2012). Dodson, Peter. ed. [http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0036790 "New Dromaeosaurids (Dinosauria: Theropoda) from the Lower Cretaceous of Utah, and the Evolution of the Dromaeosaurid Tail"]. PLoS ONE. 7 (5): e36790. DOI:10.1371/journal.pone.0036790
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 102: Linia 86:
 
[[Kategoria:USA]]
 
[[Kategoria:USA]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
−
[[Kategoria:Barrem]]
+
[[Kategoria:Walanżyn]]
−
[[Kategoria:Apt]]
 

Wersja z 19:05, 18 lut 2024

{{Opis 

|Autor    = Dawid Mika
|Korekta  = [[Łukasz Czepiński], Tomasz Skawiński, Maciej Ziegler, Michał Siedlecki
|nazwa    = Yurgovuchia (jurgowuchia)
|długość  = 3 m [1]
|wysokość = 97 cm (w biodrach) [1]
|masa     = 76 kg [1]
|dieta    = mięsożerny
|miejsce  = USA - Utah

(formacja Cedar Mountain - dolna część ogniwa Yellow Cat)

|czas =

252 201 145
66

ok. 139-134,6 Ma wczesna kreda (walanżyn) 

|systematyka   =

Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Paraves

Dromaeosauridae

?Dromaeosaurinae

|grafika = Yurgovuchia.jpg |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa jurgowuchii jako typowego dromeozauryda. Autor: FunkMonk (Michael B. H.). [3] |PorównanieGrupa = Dromaeosauridae |PorównanieDługość = 3

|mapa =

Wczytywanie mapy…

}}

Wstęp

Jurgowuchia (Yurgovuchia) to rodzaj dromeozauryda z wczesnej kredy USA (stan Utah).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Yurgovuchia pochodzi od słowa yurgovuch, oznaczającego w języku Ute (plemienia zamieszkującego północno-wschodnie tereny Utah) kojota - drapieżnika podobnej wielkości co nasz teropod i zamieszkującego okolice, gdzie znaleziono jego skamieliny. Epitet gatunkowy (doellingi) honoruje zaś Helmuta Doellinga, który swoimi ponad pięćdziesięcioletnimi badaniami przyczynił się do lepszego poznania geologii Utah.

Diagnoza (za Senter i współpracownicy, 2012)

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Dromeozaurydowy teropod; trzon kręgu obrotowego z pojedynczym pneumatycznym zagłębieniem po każdej stronie, czaszkowy koniec trzonu trzeciego kręgu szyjnego nie będący ukośny, zgięte wstawki wyrostka poprzecznego, epipofyzy kręgów szyjnych leżące powyżej powierzchni postzygapofyzalnych, szyjno-grzbietowe kręgi z hypapofyzami bez oraz pneumatycznych zagłębień, czaszkowe powierzchnie trzonów bliższych kręgów ogonowych zaokrąglone, ogonowe wstawki wyrostka poprzecznego tylnie wydłużone do punktu wyraźnej zmiany morfologii kręgów (transition point), jednakże nieprzekraczające długości trzonów, kość łonowa bez guzka.

Materiał kopalny

Szyjne (A-G) i grzbietowe (H-J) kręgi Yurgovuchia doellingi.Źródło: Senter i in., 2012 [1]

Holotyp (UMNH VP 20211) zawiera kręgi szyjne, grzbietowe i ogonowe oraz bliższy koniec lewej kości łonowej. Skostnienie szwów wszystkich zachowanych kręgów świadczy, że w chwili śmierci był on dorosły.

Klasyfikacja

Rekonstrukcja znanych części szkieletu Yurgovuchia doellingi (na biało znane fragmenty szkieletu, na szaro - nieznane fragmnety szkieletu). Autor: PaleoNeolitic. [2]

Wg przeprowadzonej przez Sentera i innych (2012) analizy filogenetycznej Yurgovuchia jest - obok Utahraptor, Achillobator i Dromaeosaurus - przedstawicielem Dromaeosaurinae, w obrębie której jednakże bliższe relacje są trudne do ustalenia. Wg Mortimera może być to przedstawiciel Dromaeosaurinae lub Velociraptorinae, lecz obecnie uznaje go za Eudromaeosauria incertae sedis (Mortimer, online).

Środowisko

Do pierwszych znaczniejszych odkryć w Doelling's Bowl doszło w 2005, wtedy to też Don DeBlieux odnalazł kręgi i kość łonową jurgowuchii. Wkrótce odkryto też tam kości bliżej niezidentyfikowanych dromeozaurydów, iguanodontów (co najmniej dziesięciu osobników) oraz ankylozaurów(nie mniej niż trzech osobników). Inne znaleziska z tej lokalizacji to: szczęka bazalnego ornitopoda ("hipsylofodontyda"), kości jednego do dwóch zauropodów, zęby dużego karnozaura i szczątki krokodyli. Paleoflora wskazuje na panującą tu przed milionami lat dużą wilgotność. Z innych częściach dolnego ogniwa Yellow Cat formacji Cedar Mountain opisano szczątki kilku innych dinozaurów - ornitopodów iani oraz iguanakolosa, zauropodów cedarozaura i mierazaura, a także innych teropodów: wczesnego terizinozaura falkariusa i troodontyda geminiraptora. Oprócz dinozaurów znaleziono tam również szczątki jaszczurek i żółwi.

Spis gatunków

Yurgovuchia Senter, Kirkland, DeBlieux, Madsen i Toth, 2012
''Y. doellingi Senter, Kirkland, DeBlieux Madsen i Toth, 2012

Bibliografia

Mortimer (online)

Senter, P.; Kirkland, J. I.; Deblieux, D. D.; Madsen, S.; Toth, N. (2012). Dodson, Peter. ed. "New Dromaeosaurids (Dinosauria: Theropoda) from the Lower Cretaceous of Utah, and the Evolution of the Dromaeosaurid Tail". PLoS ONE. 7 (5): e36790. DOI:10.1371/journal.pone.0036790

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Yurgovuchia&oldid=31335”