Rocasaurus

Autor:	Maciej Ziegler
Korekta:	Paweł Konarzewski

---

Rocasaurus (rokazaur)
Długość	7,9 m (młodociany osobnik)
Wysokość	ok. 1,8 m (w ramionach; młodociany osobnik)
Masa	1,9 t (młodociany osobnik)
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - Ri­o Negro (dolne ogniwo formacji Allen)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 73-69 Ma późna kreda (środkowy kampan - wczesny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria Somphospondyli Titanosauria Saltasauridae Saltasaurinae Saltasaurini
Rekonstrukcja przyżyciowa rokazaura. Autor: Thorfinn777 [2]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Edolne ogniwo formacji \u003Ca href=\"/index.php?title=Allen\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Allen (strona nie istnieje)\"\u003EAllen\u003C/a\u003E, General Roca, prowincja Rio Negro, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003ERocasaurus muniozi\u003C/i\u003E - \u003Cb\u003EMPCA-Pv 46\u003C/b\u003E (\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E) i materia\u0142 przypisany.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"dolne ogniwo formacji Allen, General Roca, prowincja Rio Negro, Argentyna|Rocasaurus muniozi - MPCA-Pv 46 (holotyp) i materia\u0142 przypisany.\n","link":"","lat":-39.02683420000000324989741784520447254180908203125,"lon":-67.5754673999999937450411380268633365631103515625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Rocasaurus to rodzaj tytanozaura, który żył w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Argentyny.

Etymologia

Pierwszy człon nazwy rodzajowej dinozaura (Roca) pochodzi od nazwy miasta General Roca, nieopodal którego odnaleziono szczątki zauropoda. Druga część (saurus) to popularny przyrostek nazw wielu dinozaurów i innych wymarłych czworonogów. Nazwa gatunkowa (muniozi) honoruje Juana Carlosa Muñoza, który przyczynił się do badań paleontologicznych w Argentynie.

Materiał kopalny

Kość udowa oraz miednica rokazaura. Źródło: Garcia i Salgado, 2011 [1]

Holotyp (MPCA-Pv 46) to szczątki młodego osobnika składające się z trzonu kręgu szyjnego i łuku neuralnego, dwóch trzonów kręgów grzbietowych, trzech łuków neuralnych grzbietowych i dwóch krzyżowych, dwóch kręgów ogonowych: ze środkowej częci ogona i części środkowo-tylnej. Poza kręgami holotyp tworzą także kości kulszowe, lewa kość łonowa i fragment prawej oraz lewa kość udowa.

Przypisany materiał to kręgi ogonowe.

Aranciaga Ronaldo i in. (2022) opisali nowe szczątki należące do Rocasaurus. Materiał kopalny obejmuje 12 łuków neutralnych kręgów szyjnych, nieokreślony tylny trzon kręgu szyjnego oraz łuk neuralny, łuk neuralny drugiego kręgu grzbietowego i fragmentaryczną kość kulszową.

Budowa i paleobiologia

Jak inne zauropody, także rokazaur był czworonożnym roślinożercą z długim ogonem i szyją zakończoną małą głową. Jak jego krewniacy, mógł być opancerzony, co pomagało by mu w starciu z drapieżnymi abelizaurami. Rocasaurus od swoich pobratymców różnił się elementami budowy miednicy oraz kręgów ogonowych. Inną cechą charakterystyczną omawianego zauropoda jest silnie spneumatyzowanymi szkielet pozaczaszkowy (Salgado i Azpilicueta, 2000; Cedra i in., 2012).

Fernández i współpracownicy (2025) zbadali kręgi ogonowe Rocasaurus. Badacze zauważyli, że w kręgach oprócz charakterystycznych pustych w środku otworów mogła być obecna również tkanka pneumostealna (zewnętrzne włókna), która jest histologicznym wskaźnikiem pneumatyzacji. Struktura ta była jedynie obecna w słabo zachowanych częściach kręgów, natomiast w zachowanych dobrze obszarach jej nie było. Według naukowców tkanka pneumostealna występowała rzadko u rokazaura.

Pozycja systematyczna

Rocasaurus był jednym z późnych przedstawicieli tytanozaurów i jednym z najbardziej zaawansowanych. Jest on uznawany przez Sereno za przedstawiciela kladu Aeolosaurini, w skład którego wchodzą także Gondwanatitan i Aeolosaurus. Jednak sam takson Aeolosaurini ma niepewną pozycję wśród tytanozaurów. Sereno uważa ją bowiem za podtakson Saltasaurinae, natomiast nowsze analizy (Calvo i in. - 2007a; Calvo i in. - 2007b) wskazują na to, że Aeolosaurini, wraz z Rinconsauria i rodzajem Rapetosaurus tworzą jeden klad zaawansowanych tytanozaurów, natomiast w skład drugiego wchodzą Saltasaurinae, Opisthocoelicaudiinae oraz Lirainosaurus. W tych analizach bliscy krewni rokazaura to Saltasaurus - jego takson siostrzany oraz dalej spokrewniony Neuquensaurus. Prawdopodobnie klad Saltasaurinae powstał już po oddzieleniu się Ameryki Południowej od Afryki, stąd zasięg geograficzny saltazaurynów jest ograniczony do tego pierwszego kontynentu. Według Navarro i współpracowników (2022) najbliższym kuzynem Rocasaurus jest Bonatitan.

Spis gatunków

Rocasaurus	Salgado i Azpilicueta, 2000
R. muniozi	Salgado i Azpilicueta, 2000

Bibliografia

Aranciaga Rolando, M., García Marsà, J. A. G,. Agnolin, F. L., Motta, M. J., Rozadilla, S., & Novas, F. E. (2022). "The sauropod record of salitral ojo del agua: An Upper Cretaceous (Allen Formation) fossiliferous locality from northern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 129, 105029. doi:10.1016/j.cretres.2021.105029

Calvo, J. O., Porfiri, J. D., González-Riga, B. J., & Kellner, A. W. A. (2007a). "A new Cretaceous terrestrial ecosystem from Gondwana with the description of a new sauropod dinosaur". Anais da Academia Brasileira de Ciências, 79, 529-541.[3]

Cerda, I. A., Salgado, L., & Powell, J. E. (2012). "Extreme postcranial pneumaticity in sauropod dinosaurs from South America". Paläontologische Zeitschrift, 86(4), 441-449. doi:10.1007/s12542-012-0140-6

Calvo, J. O., González Riga, B. J., & Porfiri, J. D. (2007b). "A new titanosaur sauropod from the Late Cretaceous of Neuquén, Patagonia, Argentina". Arquivos do Museu Nacional, 65(4), 485-504.[4]

Fernández, M. E., Windholz, G. J., & Zurriaguz, V. L. (2025). "Palaeohistological characterisation of the caudal pneumaticity of Rocasaurus muniozi (Sauropoda: Titanosauria)". Historical Biology, 1-13. doi:10.1080/08912963.2025.2481526

Navarro, B. A., Ghilardi, A. M., Aureliano, T., Diéz Díaz, V., Bandeira, K. L. N., Cattaruzzi, A. G. S., Iori, F. V., Martine, A. M., Carvalho, A. B., Anelli, L. E., Fernandes, M. A., & Zaher, H. (2022). "A new nanoid titanosaur (Dinosauria: Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Brazil". Ameghiniana. 59 (5): 317-354. doi:10.5710/AMGH.25.08.2022.3477.

Salgado, L., & Azpilicueta, C. (2000). "Un nuevo saltasaurino (Sauropoda, Titanosauridae) de la provincia de Río Negro (Formación Allen, Cretácico Superior), Patagonia, Argentina". Ameghiniana, 37(3), 259-264.[5] [Tłumaczenie z dinodata.org, autor: Matthew C. Lamanna]