Shri

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Kamil Kamiński
Korekta: Paweł Konarzewski, Łukasz Czepiński


Shri (szri)
Długość ok. 2 m
Dieta mięsożerny
Miejsce Mongolia

ajmak południowogobijski (formacja Baruungoyot)

Czas
252 201 145
66

ok. 83,6-72,1 Ma
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Paraves

Dromaeosauridae

Velociraptorinae

Shri devi.jpg
Rekonstrukcja Shri.
Autor: FunkMonk (Michael B. H.) [3]

Homo sapiens.png Dromaeosauridae.png

2 m

Porównanie wielkości Shri i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Shri to rodzaj stosunkowo niewielkiego teropoda z rodziny dromeozaurydów, żyjącego na terenie dzisiejszej Mongolii w późnej kredzie. Zwierzę to nazwano na cześć żeńskiego bóstwa opiekuńczego w buddyzmie tybetańsko-mongolskim. Jego bliskim krewnym był bardziej znany Velociraptor.

Materiał kopalny i historia

Sylwetka Shri wraz z zaznaczonymi odnalezionymi kośćmi. Na niebiesko został oznaczony okaz holotypowy, zaś na pomarańczowo materiał przypisany. Źródło: Czepiński, 2023 [1].
Rekonstrukcja czaszki Shri devi na podstawie okazu ZPAL MgD-I/97. Autor: Ł. Czepiński, 2023

Holotyp MPC-D 100/980 to częściowo artykułowany szkielet pozaczaszkowy obejmujący 23 kręgi przedkrzyżowe, miednicę, przednie kręgi ogonowe i szewrony, prawą kończynę tylną i lewą kość piszczelowo-stępową (tibiotarsus). Szczątki te, początkowo nazwane pseudonimem "Ichabodcraniosaurus" odkrył w 1991 r. Mark Norell. Przez długi czas uważano, że mogły one należeć do Velociraptor. Dopiero w 2021 r. Turner i współpracownicy ustanowili dla niego nowy rodzaj i gatunek.

Czepiński (2023) przypisał do rodzaju Shri okaz o numerze katalogowym ZPAL MgD-I/97 składający się z niekompletnej czaszki oraz częściowej lewej kończyny tylnej na podstawie morfologii stopy, który wcześniej uznawano za należący do Velociraptor mongoliensis (Barsbold & Osmólska, 1999).

Budowa

Okaz ZPAL MgD-I/97. Źródło: Czepiński, 2023 [2]

Shri wielkością i zapewne również wyglądem przypominała swojego kuzyna welocyraptora, będąc niewielkim, ptakopodobnym, ale zwinnym i dobrze uzbrojonym drapieżnikiem. W odróżnieniu od niego miała jednak słabo rozwinięty czwarty krętarz na kości udowej, różniła się również budową kręgów szyjnych. Ponadto Shri miała dłuższe śródstopie i większy pazur na drugim palcu stopy. Czaszka Shri była krótsza i głębsza niż u pokrewnych welociraptorynów, cechowała się również Z-kształtnym szwem między kością szczękową a jarzmową oraz ostatnim zębem kości szczękowej położonym bliżej oczodołu (Czepiński, 2023). Można zakładać, że zwierzę to pokryte było piórami, których obecność stwierdzono u innych dromeozaurydów (Turner i in,. 2021).

Shri swoją krótką czaszką, w porównaniu do innych welociraptorynów, przypominała północnoamerykańskich kuzynów (dromeozaurynów i zaurornitolestynów). Zapewne u Shri taka morfologia wykształciła się w wyniku ewolucji konwergentnej (Czepiński, 2023).

Spis gatunków

Shri Turner, Montanari i Norell, 2021
= "Ichabodcraniosaurus” Novacek, 1996
S. devi Turner, Montanari i Norell, 2021

Bibliografia

Barsbold, R., & Osmólska, H. (1999). The skull of Velociraptor [Theropoda] from the Late Cretaceous of Mongolia. Acta Palaeontologica Polonica, 44(2), 189-219.

Czepiński, Ł. (2023). "Skull of a dromaeosaurid dinosaur Shri devi from the Upper Cretaceous of the Gobi Desert suggests convergence to the North American forms". Acta Palaeontologica Polonica 68. doi:10.4202/app.01065.2023

Turner, A.H., Montanari, S., Norell, M.A. (2021). "A New Dromaeosaurid from the Late Cretaceous Khulsan Locality of Mongolia" (PDF). American Museum Novitates. 2020 (3965): 1–48. doi:10.1206/3965.1.