Fruitland: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Dinozaury)
m (→‎Żółwie)
 
(Nie pokazano 9 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
−
Hasło w trakcie rozbudowy
 
 
{{Formacja
 
{{Formacja
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
Linia 26: Linia 25:
  
 
==Historia badań==
 
==Historia badań==
−
Formacja Fruitland została nazwana przez Bauera (1916) od miejscowości Fruitland znajdującej się nad rzeką San Juan. Opisał ją jako piaskowce, łupki i pokłady węgla o miąższości 59-89 m. Bauer i Reeside (1921) dokonali dalszych opisów skał formacji, a Reeside (1924) rozszerzył zasięg na północ do Kolorado, gdzie osiąga nawet 133 m miąższości. Badacze zgodnie wyznaczali jej górną granicę w obrębie charakterystycznego kompleksu piaskowcowego, obecnie uznawany za część [[formacja formacji|formacja formacji]] [[Kirtland]]. USGS przyjmował inną definicję granicy, co zaniżało miąższość formacji Fruitland. Obecnie uważa się, że Bauer i Reeside poprawnie wyznaczyli jej górną granicę (Lucas i in., 2006).
+
Formacja Fruitland została nazwana przez Bauera (1916) od miejscowości Fruitland znajdującej się nad rzeką San Juan. Opisał ją jako piaskowce, łupki i pokłady węgla o miąższości 59-89 m. Bauer i Reeside (1921) dokonali dalszych opisów skał formacji, a Reeside (1924) rozszerzył zasięg na północ do Kolorado, gdzie osiąga nawet 133 m miąższości. Badacze zgodnie wyznaczali jej górną granicę w obrębie charakterystycznego kompleksu piaskowcowego, obecnie uznawany za część [[formacja|formacji]] [[Kirtland]]. USGS przyjmował inną definicję granicy, co zaniżało miąższość formacji Fruitland. Obecnie uważa się, że Bauer i Reeside poprawnie wyznaczyli jej górną granicę (Lucas i in., 2006).
  
 
==Wiek==
 
==Wiek==
Linia 36: Linia 35:
  
 
==Paleofauna==
 
==Paleofauna==
−
Paleofauna z formacji Fruitland była typowa dla późnej kredy Ameryki Północnej. Głównymi roślinożernymi dinozaurami były [[Ceratopsidae|ceratopsydy]] [[pachycefalozauryd]]y oraz  [[hadrozauryd]]y oraz [[Ankylosauria|ankylozaury]]. Na szczycie łańcucha pokarmowego stały [[tyranozauryd]]y, zaś w ich cieniu żyły mniejsze [[dromeozauryd]]y oraz [[troodon]]tydy. Zbiorniki wodne zamieszkały żółwie.
+
Paleofauna z formacji Fruitland była typowa dla późnej kredy Ameryki Północnej. Głównymi roślinożernymi dinozaurami były [[Ceratopsidae|ceratopsydy]] [[pachycefalozauryd]]y oraz  [[hadrozauryd]]y. Obok nich roślinami mogły się żywić również [[Ornithomimosauria|ornitomimozaury]]. Na szczycie łańcucha pokarmowego stały [[tyranozauroid]]y, zaś w ich cieniu żyły mniejsze [[dromeozauryd]]y oraz [[troodon]]tydy. Zbiorniki wodne zamieszkały żółwie oraz krokodylomorfy.
  
 
===Dinozaury===
 
===Dinozaury===
Linia 87: Linia 86:
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
dwa osobniki (FMNH P-27393 i DMNH EPV.132300)
+
dwa okazy (FMNH P-27393 i DMNH EPV.132300)
 
|
 
|
 
Trzeci ważny gatunek ''[[Parasaurolophus]]''.
 
Trzeci ważny gatunek ''[[Parasaurolophus]]''.
Linia 94: Linia 93:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Stegoceras#S. novomexicanum|Stegoceras novomexicanum]]'' <ref>Jasinski, S.E. & Sullivan, R.M. (2011) "Re-evaluation of pachycephalosaurids from the Fruitland-Kirtland transition (Kirtlandian, late Campanian), San Juan Basin, New Mexico, with a description of a new species of ''Stegoceras'' and a reassessment of ''Texacephale langstoni''". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 53, 202-215. </ref><ref>Williamson, T. E., & Brusatte, S. L. (2016). "Pachycephalosaurs (Dinosauria: Ornithischia) from the Upper Cretaceous (upper Campanian) of New Mexico: A reassessment of ''Stegoceras novomexicanum''". Cretaceous Research 62: 29-43 [[doi:10.1016/j.cretres.2016.01.012]]</ref>
+
''[[Pentaceratops#P. sternbergi|Pentaceratops sternbergi]]'' <ref name=Fowler2020>Fowler, D. W., & Fowler, E. A. F. (2020). "Transitional evolutionary forms in chasmosaurine ceratopsid dinosaurs: evidence from the Campanian of New Mexico". PeerJ, 8, e9251.[[doi:10.7717/peerj.9251]]</ref>
 
|
 
|
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
dwa osobniki (NMMNH P - 33898 i SMP VP - 2555)
+
trzy okazy (AMNH 6325, 1624 i 1625)
 
|
 
|
−
Takson o niepewnej pozycji systematycznej. Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kirtland]].
+
[[Holotyp]] nie wykazuje [[diagnoza|cech diagnostycznych]].
 +
|
 +
[[Plik:Pentaceratops sternbergii holotype AMNH6325.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
[[aff.]] ''[[Pentaceratops]]'' n. [[sp.]] <ref name=Fowler2020></ref>
 +
|
 +
Fossil Forest
 
|
 
|
−
[[Plik:Stegoceras TD.png|200px]]
+
MNA Pl.1747 - kompletna czaszka wraz z częściami szkieletu pozaczaszkowego; KUVP 16100 - kompletna czaszka; NMMNH P-37880 - fragmenty czaszki
 +
|
 +
Okazy MNA Pl.1747 i KUVP 16100 były dawniej przypisywane do ''P. sternbergi''.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Pentaceratops#P. sternbergi|Pentaceratops sternbergi]]'' <ref>Fowler, D. W., & Fowler, E. A. F. (2020). "Transitional evolutionary forms in chasmosaurine ceratopsid dinosaurs: evidence from the Campanian of New Mexico". PeerJ, 8, e9251.[[doi:10.7717/peerj.9251]]</ref>
+
''[[Stegoceras#S. novomexicanum|Stegoceras novomexicanum]]'' <ref>Jasinski, S.E. & Sullivan, R.M. (2011) "Re-evaluation of pachycephalosaurids from the Fruitland-Kirtland transition (Kirtlandian, late Campanian), San Juan Basin, New Mexico, with a description of a new species of ''Stegoceras'' and a reassessment of ''Texacephale langstoni''". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 53, 202-215. </ref><ref>Williamson, T. E., & Brusatte, S. L. (2016). "Pachycephalosaurs (Dinosauria: Ornithischia) from the Upper Cretaceous (upper Campanian) of New Mexico: A reassessment of ''Stegoceras novomexicanum''". Cretaceous Research 62: 29-43 [[doi:10.1016/j.cretres.2016.01.012]]</ref><ref>Jasinski S. E. & Sullivan, R. M. (2016). "The validity of the Late Cretaceous pachycephalosaurid ''Stegoceras novomexicanum'' (Dinosauria: Pachycephalosauridae)". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 74: 107-115.</ref>
 
|
 
|
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
trzy osobniki (AMNH 6325, 1624 i 1625)
+
trzy okazy (NMMNH P - 33898, SMP VP - 2555 i SMP VP - 4370)
 
|
 
|
−
[[Holotyp]] nie wykazuje [[diagnoza|cech diagnostycznych]].
+
Drugi ważny gatunek ''[[Stegoceras]]''. Został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kirtland]].
 
|
 
|
−
[[Plik:Pentaceratops sternbergii holotype AMNH6325.jpg|200px]]
+
[[Plik:Stegoceras TD.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 141: Linia 149:
 
|
 
|
 
fragmenty stopy oraz paliczka (UNM B-l 15B, UNM B-l67, UNM B-215 i UNM B-l57)
 
fragmenty stopy oraz paliczka (UNM B-l 15B, UNM B-l67, UNM B-215 i UNM B-l57)
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowane [[Troodontidae|?troodontydy]] <ref>Evans, D. C., Larson, D. W., Cullen, T. M., & Sullivan, R. M. (2014). "“''Saurornitholestes''” ''robustus'' is a troodontid (Dinosauria: Theropoda)". Canadian Journal of Earth Sciences, 51(7), 730-734. [[doi:10.1139/cjes-2014-0073]]</ref>
 +
|
 +
Fossil Forest
 +
|
 +
zęby
 
|
 
|
 
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 +
|}
 +
 +
===Krokodylomorfy===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="5" align="center" |'''Krokodylomorfy
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
!Grafika
 +
|-
 +
|
 +
''Deinosuchus'' [[sp.]] <ref>Lucas, S. G., Sullivan, R. M., & Spielmann, J. A. (2006). "The giant crocodylian Deinosuchus from the Upper Cretaceous of the San Juan Basin, New Mexico. Late Cretaceous Vertebrates from the Western Interior". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 245-248.</ref><ref>Cossette, A. P., & Brochu, C. A. (2020). "A systematic review of the giant alligatoroid Deinosuchus from the Campanian of North America and its implications for the relationships at the root of Crocodylia". Journal of Vertebrate Paleontology, 40(1), e1767638. [[doi:10.1080/02724634.2020.1767638]]</ref>
 +
|
 +
Fossil Forest
 +
|
 +
niekompletna żuchwa oraz 2 osteodermy
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Deinosuchus'' przypisywany wcześniej do ''D. rugosus''.
 +
|
 +
[[Plik:Deinosuchus illustration Andrey Atuchin.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany krokodylomorf <ref>Lucas, S. G., Spielmann, J. A., Sullivan, R. M., & Caleb, L. (2006). "Late Cretaceous crocodylians from the San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 249-252.</ref>
 +
|
 +
Fossil Forest
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Pierwotnie był opisany jako ?''Thoracosaurus'', lecz skąpy materiał kopalny nie potwierdził tej interpretacji.
 
|}
 
|}
  
Linia 157: Linia 206:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''Adocus'' [[sp.]] <ref name=Sullivan2012>Sullivan, R. M., Jasinski, S. E., & Lucas, S. G. (2012). 'Re-assessment of late Campanian (Kirtlandian) turtles from the Upper Cretaceous Fruitland and Kirtland Formations, San Juan Basin, New Mexico, USA". [w:] Brinkman, D. B., Holroyd, P. A., & Gardner, J. D. (red.). "Morphology and evolution of turtles". Dordrecht: Springer Netherlands, pp.337-387</ref>
+
''Adocus'' [[sp.]] <ref name=Sullivan2012>Sullivan, R. M., Jasinski, S. E., & Lucas, S. G. (2012). "Re-assessment of late Campanian (Kirtlandian) turtles from the Upper Cretaceous Fruitland and Kirtland Formations, San Juan Basin, New Mexico, USA". [w:] Brinkman, D. B., Holroyd, P. A., & Gardner, J. D. (red.). "Morphology and evolution of turtles". Dordrecht: Springer Netherlands, pp.337-387</ref>
 
|
 
|
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
wiele osobników (skorupy)
+
niekompletne skorupy  
 
|
 
|
−
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Adocus''.
+
Przedstawiciel grupy Adocidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Adocus''.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 170: Linia 219:
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
wiele osobników (skorupy)
+
niekompletne skorupy i inne niezidentyfikowane elementy
 
|
 
|
−
Okazy te prawdopodobnie należały do rodzaju ''Adocus''.
+
Przedstawiciel grupy Adocidae. Okazy te prawdopodobnie należały do rodzaju ''Adocus''.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 179: Linia 228:
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
kilka osobników (elementy skorupy)
+
niekompletne skorupy
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Trionychidae. Ten gatunek został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kirtland]].
 +
|-
 +
|
 +
''Aspideretoides'' [[cf.]] ''A. robustus''  <ref name=Sullivan2012></ref>
 +
|
 +
Fossil Forest
 +
|
 +
niekompletne skorupy  
 
|
 
|
−
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kirtland]].
+
Przedstawiciel grupy Trionychidae. Okazy te prawdopodobnie należą do gatunku ''A robustus''.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 197: Linia 255:
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
kilka osobników
+
niekompletne skorupy, fragmenty kości udowej i miednica
 
|
 
|
−
Okazy te prawdopodobnie należą do gatunku ''B. gaffneyi''.
+
Przedstawiciel grupy Nanhsiungchelyidae. Okazy te prawdopodobnie należą do gatunku ''B. gaffneyi''.
 
|
 
|
 
[[Plik:NMNH-USNM11084 2.jpg|200px]]
 
[[Plik:NMNH-USNM11084 2.jpg|200px]]
Linia 208: Linia 266:
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
elementy skorupy  
+
niekompletne skorupy  
 
|
 
|
−
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Compsemys''.
+
Przedstawiciel grupy Pleurosternidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Compsemys''.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 217: Linia 275:
 
Fossil Forest
 
Fossil Forest
 
|
 
|
−
wiele osobników (skorupy)
+
niekompletne skorupy  
 
|  
 
|  
−
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacjach]] [[Aguja]], [[Kaiparowits]], [[Kirtland]] i [[Javelina]].
+
Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony również w [[formacja|formacjach]] [[Aguja]], [[Kaiparowits]], [[Kirtland]] i [[Javelina]].
 +
|-
 +
|
 +
[[cf.]] ''Denazinemys nodosa'' <ref name=Sullivan2012></ref>
 +
|
 +
Fossil Forest
 +
|
 +
niekompletna skorupa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Baenidae. Okazy te prawdopodobnie należały do rodzaju ''Denazinemys''.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 235: Linia 302:
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
kilka osobników (elementy skorupy)
+
niekompletne skorupy
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony również w [[formacja|formacjach]] [[Aguja]], [[Kaiparowits]], [[Kirtland]] i [[Menefee]].
 +
|
 +
[[Plik:Neurankylus shells.jpg|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''Neurankylus'' [[cf.]] ''N. baueri'' <ref name=Sullivan2012></ref>
 +
|
 +
Fossil Forest
 +
|
 +
niekompletne skorupy  
 
|
 
|
−
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacjach]] [[Aguja]], [[Kaiparowits]] i [[Kirtland]].
+
Przedstawiciel grupy Baenidae.  
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 244: Linia 322:
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
wiele osobników (elementy skorupy)
+
niekompletne skorupy i inne niezidentyfikowane elementy  
 
|
 
|
 
Być może niediagnostyczne taksony.
 
Być może niediagnostyczne taksony.
Linia 253: Linia 331:
 
Fossil Forest
 
Fossil Forest
 
|
 
|
−
wiele elementów skorupy  
+
niekompletne skorupy  
 
|
 
|
 
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
Linia 262: Linia 340:
 
Fossil Forest  
 
Fossil Forest  
 
|
 
|
−
kość ramienna, kręgi oraz wiele elementów skorupy  
+
kość ramienna, kręgi oraz niekompletne skorupy  
 
|
 
|
 
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
Linia 271: Linia 349:
 
Fossil Forest
 
Fossil Forest
 
|
 
|
−
wiele elementów skorupy  
+
niekompletne skorupy
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 +
|-
 +
|
 +
Różne taksony <ref name=Sullivan2012></ref>
 +
|
 +
Fossil Forest
 +
|
 +
niekompletne kręgi oraz skorupy
 
|
 
|
 
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 
|}
 
|}
 +
 +
===Tropy===
 +
Lucas i współpracownicy (2011) opisali tropy pozostawione przez [[Hadrosauridae|hadrozaurydy]] odnalezione w ogniwie Fossil Forest. Ślady były trójpalczaste, a największe z nich mierzyły 94 cm długości. Według badaczy sprawca tropów był dużym zwierzęciem, jednak ustępujący wielkością ''[[Shantungosaurus]]'', największemu znanemu hadrozaurydowi.
 +
 +
===Jaja===
 +
Tanaka i in. (2011) opisali liczne nagromadzenie skorupek jaj (ok. 1500) w formacji Fruitland (stanowisko NMMNH L-4010 w ogniwie Fossil Forest). Badacze wyróżnili 6 typów jaj (''Continuoolithus'' sp., ''Porituberoolithus'' sp., ''Testudoolithus'' sp., ''Prismatoolithus'' sp., Krokolithidae oraz nieoznaczony typ), które należały do dinozaurów, krokodylomorfów oraz żółwi. Aż 85% wszystkich skorupek jaj były pozostawione przez [[Theropoda|teropodów]], zaś pozostałe 15% do krokodylomorfów i żółwi.
 +
 +
===Koprolity===
 +
[[Robert Sullivan|Sullivan]] i Jasinski (2012) opisali 7 morfotypów koprolitów odnalezionych w Basenie San Juan, z czego nieokreślone pochodziły z formacji Fruitland (ogniwo Fossil Forest). Jeden z odchodów osiągał około 7,5 mm długości i 6,7 mm grubości. Koprolit miał jedną gładką powierzchnię, natomiast przeciwna była z widocznymi wżerami. Całość skamieniałego kału była spłaszczona bocznie. Pomimo zwężającego się końca, który stanowił jedyną cechę wspólną z morfotypem „B”, budowa i tekstura wskazywały, że podobieństwo było wyłącznie powierzchowne.
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
Linia 281: Linia 377:
  
 
Lucas, S. G., Hunt, A. P., & Sullivan, R. M. (2006). "Stratigraphy and age of the Upper Cretaceous Fruitland Formation, west-central San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 1-6.
 
Lucas, S. G., Hunt, A. P., & Sullivan, R. M. (2006). "Stratigraphy and age of the Upper Cretaceous Fruitland Formation, west-central San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 1-6.
 +
 +
Lucas, S. G., Sullivan, R. M., Jasinski, S. E., & Ford, T. L. (2011). "Hadrosaur footprints from the Upper Cretaceous Fruitland Formation, San Juan Basin, New Mexico, and the ichnotaxonomy of large ornithopod footprints". New Mexico Museum of Natural History Bulletin, 53, 357-362.
 +
 +
Sullivan, R. M., & Jasinski, S. E. (2012). "Coprolites from the Upper Cretaceous Fruitland, Kirtland and Ojo Alamo formations, San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 57, 255-262.
 +
 +
Tanaka, K., Zelenitsky, D. K., Williamson, T., Weil, A., & Therrien, F. (2011). "Fossil eggshells from the Upper Cretaceous (Campanian) Fruitland Formation, New Mexico". Historical Biology, 23(01), 41-55. [[doi:10.1080/08912963.2010.499171]]
 +
 
<references/></small>
 
<references/></small>
 
[[Kategoria:Formacje]]
 
[[Kategoria:Formacje]]

Aktualna wersja na dzień 14:00, 21 wrz 2025

Autor: Paweł Konarzewski

Formacja Fruitland
Wiek
252 201,4 143,1
66

ok. 76,3-75 Ma
późna kreda (kampan)

Miejsce USA - Nowy Meksyk i Kolorado
Podjednostki ogniwa Ne-nah-ne-zad i Fossil Forest
Leży pod formacja Kirtland
Leży nad piaskowce Pictured Cliffs
Miąższość do 133 m
Litologia piaskowce, mułowce, pyłowce, węgiel, iłowce i konkrecje syderytowe
Fruitland Formation at type.jpg
Odsłonięcia skał (profil typowy) formacji Fruitland w stanie Nowy Meksyk. Fot. Kent G. Budge [2]

Wstęp

Formacja Fruitland to późnokredowa jednostka litologiczna położona w Basenie San Juan na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych (stan Nowy Meksyk i Kolorady). Osady tej formacji powstały w kampanie.

Etymologia

Nazwa formacji wywodzi się od nazwy miasta Fruitland znajdującym się w stanie Nowy Meksyk.

Historia badań

Formacja Fruitland została nazwana przez Bauera (1916) od miejscowości Fruitland znajdującej się nad rzeką San Juan. Opisał ją jako piaskowce, łupki i pokłady węgla o miąższości 59-89 m. Bauer i Reeside (1921) dokonali dalszych opisów skał formacji, a Reeside (1924) rozszerzył zasięg na północ do Kolorado, gdzie osiąga nawet 133 m miąższości. Badacze zgodnie wyznaczali jej górną granicę w obrębie charakterystycznego kompleksu piaskowcowego, obecnie uznawany za część formacji Kirtland. USGS przyjmował inną definicję granicy, co zaniżało miąższość formacji Fruitland. Obecnie uważa się, że Bauer i Reeside poprawnie wyznaczyli jej górną granicę (Lucas i in., 2006).

Wiek

Według badań Lucasa i współpracowników (2006) wiek formacji Fruitland mieścił się w przedziale 75,5-74,5 Ma. Z kolei Fowler (2017) ustalił, że jest nieco starsza, a jej wiek wynosi 76,3-75 Ma (ogniwo Ne-nah-ne-zad: 76,3-75,5 Ma; ogniwo Fossil Forest: 75,5-75 Ma).

Litologia

Słupy skalne w rezerwacie Bisti/De-Na-Zin Wilderness. Fot. John Fowler [1]

W profilu typowym formacja Fruitland składa się piaskowców (45%), mułowców (25%) i węgla (17%). Oprócz wymienionych skał są obecne również wypalony mułowiec (6%), pyłowce (4%) oraz konkrecje żelazne. Piaskowce są drobnoziarniste i zawierą kwarc z niewielką ilością skalenia. Grube warstwy piaskowców ulegają erozji eolicznej, wskutek czego powstają charakterystyczne słupy skalne zwane hoodoo. Niektóre warstwy piaskowca są gliniaste, soczewkowate lub zawierają konkrecje siderytowe. Ich barwa waha się od żółtawoszarej do szarawo-żółtozielonej, a w odsłonięciach skalnych wydają się niemal białe. Mułowce mają przeważnie barwę żółtoszare lub szarawo-żółtozielone. W dolnej części formacji (ogniwo Ne-nah-ne-zad) są one zwykle węgliste lub zawierają zdrewniałe fragmenty roślin. Pokłady węgla są brązowe do czarnych, twarde i kruche, a ich stopień uwęglenia waha się od lignitowego (węgiel brunatny) po subbitumiczny (nisko uwęglony węgiel kamienny). Warstwy klinkierowe to lokalne, czerwone, silnie zwięzłe mułowce. Konkrecje syderytowe mają barwę ciemnobrązową do brunatnofioletowej i osiągają wielkość pięści. Warstwy pyłowców są zazwyczaj żółtawoszare (Lucas w in., 2006).

Paleofauna

Paleofauna z formacji Fruitland była typowa dla późnej kredy Ameryki Północnej. Głównymi roślinożernymi dinozaurami były ceratopsydy pachycefalozaurydy oraz hadrozaurydy. Obok nich roślinami mogły się żywić również ornitomimozaury. Na szczycie łańcucha pokarmowego stały tyranozauroidy, zaś w ich cieniu żyły mniejsze dromeozaurydy oraz troodontydy. Zbiorniki wodne zamieszkały żółwie oraz krokodylomorfy.

Dinozaury

Dinozaury
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

Bistahieversor sealeyi [1]

prawdopodobnie Fossil Forest

dwa osobniki (NMMNH P-32824 i OMNH 10131)

Tyranozauroid mogący być tyranozaurydem. Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Kirtland.

Bistahieversor.jpg

Kritosaurus sp. [2]

Fossil Forest

ząb i kość kulszowa (MNA PI. 1626 i UNM B-151)

Nieokreślony gatunek z rodzaju Kritosaurus.

Kritosaurus navajovius.png

cf. Ornithomimus [2]

Fossil Forest

UNM B-476 - lewy pazur II palca

Okaz ten był zbliżony rozmiarami do Struthiomimus.

Ornithomimus TD.png

Parasaurolophus cyrtocristatus [3]

Fossil Forest

dwa okazy (FMNH P-27393 i DMNH EPV.132300)

Trzeci ważny gatunek Parasaurolophus.

FMNH Parasaurolophus fossil.jpg

Pentaceratops sternbergi [4]

Fossil Forest

trzy okazy (AMNH 6325, 1624 i 1625)

Holotyp nie wykazuje cech diagnostycznych.

Pentaceratops sternbergii holotype AMNH6325.jpg

aff. Pentaceratops n. sp. [4]

Fossil Forest

MNA Pl.1747 - kompletna czaszka wraz z częściami szkieletu pozaczaszkowego; KUVP 16100 - kompletna czaszka; NMMNH P-37880 - fragmenty czaszki

Okazy MNA Pl.1747 i KUVP 16100 były dawniej przypisywane do P. sternbergi.

Stegoceras novomexicanum [5][6][7]

Fossil Forest

trzy okazy (NMMNH P - 33898, SMP VP - 2555 i SMP VP - 4370)

Drugi ważny gatunek Stegoceras. Został odnaleziony również w formacji Kirtland.

Stegoceras TD.png

Titanoceratops ouranos [8][9]

prawdopodobnie Fossil Forest

OMNH 10165 - niekompletny szkielet

Najstarszy znany przedstawiciel Triceratopsini. Dawnej był uważany za jeden z okazów Pentaceratops. Jego szczątki mogły być odnalezione w omawianej formacji lub Kirtland.

Titanoceratops Skeletal.svg

Niezidentyfikowane dromeozaurydy [2]

Fossil Forest

zęby

Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowane ornitomimidy [2]

Fossil Forest

fragmenty stopy oraz paliczka (UNM B-l 15B, UNM B-l67, UNM B-215 i UNM B-l57)

Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowane ?troodontydy [10]

Fossil Forest

zęby

Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.

Krokodylomorfy

Krokodylomorfy
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

Deinosuchus sp. [11][12]

Fossil Forest

niekompletna żuchwa oraz 2 osteodermy

Nieokreślony gatunek z rodzaju Deinosuchus przypisywany wcześniej do D. rugosus.

Deinosuchus illustration Andrey Atuchin.jpg

Niezidentyfikowany krokodylomorf [13]

Fossil Forest

zęby

Pierwotnie był opisany jako ?Thoracosaurus, lecz skąpy materiał kopalny nie potwierdził tej interpretacji.

Żółwie

Żółwie
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

Adocus sp. [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Przedstawiciel grupy Adocidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju Adocus.

cf. Adocus sp. [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy i inne niezidentyfikowane elementy

Przedstawiciel grupy Adocidae. Okazy te prawdopodobnie należały do rodzaju Adocus.

Aspideretoides robustus [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Przedstawiciel grupy Trionychidae. Ten gatunek został odnaleziony również w formacji Kirtland.

Aspideretoides cf. A. robustus [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Przedstawiciel grupy Trionychidae. Okazy te prawdopodobnie należą do gatunku A robustus.

Aspideretoides sp. [14]

Fossil Forest

elementy skorupy

Nieokreślony gatunek z rodzaju Aspideretoides.

Basilemys cf. B. gaffneyi [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy, fragmenty kości udowej i miednica

Przedstawiciel grupy Nanhsiungchelyidae. Okazy te prawdopodobnie należą do gatunku B. gaffneyi.

NMNH-USNM11084 2.jpg

Compsemys sp. [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Przedstawiciel grupy Pleurosternidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju Compsemys.

Denazinemys nodosa [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony również w formacjach Aguja, Kaiparowits, Kirtland i Javelina.

cf. Denazinemys nodosa [14]

Fossil Forest

niekompletna skorupa

Przedstawiciel grupy Baenidae. Okazy te prawdopodobnie należały do rodzaju Denazinemys.

Gilmoremys gettyspherensis [15]

Fossil Forest

DMNH EPV.125905 - niekompletna i dysartykułowana skorupa

Drugi ważny gatunek z rodzaju Gilmoremys.

Neurankylus baueri [14][16]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony również w formacjach Aguja, Kaiparowits, Kirtland i Menefee.

Neurankylus shells.jpg

Neurankylus cf. N. baueri [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Przedstawiciel grupy Baenidae.

Niezidentyfikowani przedstawiciele Baenidae [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy i inne niezidentyfikowane elementy

Być może niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Plastomeninae [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowani przedstawiciele Testudines [14]

Fossil Forest

kość ramienna, kręgi oraz niekompletne skorupy

Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae [14]

Fossil Forest

niekompletne skorupy

Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.

Różne taksony [14]

Fossil Forest

niekompletne kręgi oraz skorupy

Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.

Tropy

Lucas i współpracownicy (2011) opisali tropy pozostawione przez hadrozaurydy odnalezione w ogniwie Fossil Forest. Ślady były trójpalczaste, a największe z nich mierzyły 94 cm długości. Według badaczy sprawca tropów był dużym zwierzęciem, jednak ustępujący wielkością Shantungosaurus, największemu znanemu hadrozaurydowi.

Jaja

Tanaka i in. (2011) opisali liczne nagromadzenie skorupek jaj (ok. 1500) w formacji Fruitland (stanowisko NMMNH L-4010 w ogniwie Fossil Forest). Badacze wyróżnili 6 typów jaj (Continuoolithus sp., Porituberoolithus sp., Testudoolithus sp., Prismatoolithus sp., Krokolithidae oraz nieoznaczony typ), które należały do dinozaurów, krokodylomorfów oraz żółwi. Aż 85% wszystkich skorupek jaj były pozostawione przez teropodów, zaś pozostałe 15% do krokodylomorfów i żółwi.

Koprolity

Sullivan i Jasinski (2012) opisali 7 morfotypów koprolitów odnalezionych w Basenie San Juan, z czego nieokreślone pochodziły z formacji Fruitland (ogniwo Fossil Forest). Jeden z odchodów osiągał około 7,5 mm długości i 6,7 mm grubości. Koprolit miał jedną gładką powierzchnię, natomiast przeciwna była z widocznymi wżerami. Całość skamieniałego kału była spłaszczona bocznie. Pomimo zwężającego się końca, który stanowił jedyną cechę wspólną z morfotypem „B”, budowa i tekstura wskazywały, że podobieństwo było wyłącznie powierzchowne.

Bibliografia

Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America". PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426

Lucas, S. G., Hunt, A. P., & Sullivan, R. M. (2006). "Stratigraphy and age of the Upper Cretaceous Fruitland Formation, west-central San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 1-6.

Lucas, S. G., Sullivan, R. M., Jasinski, S. E., & Ford, T. L. (2011). "Hadrosaur footprints from the Upper Cretaceous Fruitland Formation, San Juan Basin, New Mexico, and the ichnotaxonomy of large ornithopod footprints". New Mexico Museum of Natural History Bulletin, 53, 357-362.

Sullivan, R. M., & Jasinski, S. E. (2012). "Coprolites from the Upper Cretaceous Fruitland, Kirtland and Ojo Alamo formations, San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 57, 255-262.

Tanaka, K., Zelenitsky, D. K., Williamson, T., Weil, A., & Therrien, F. (2011). "Fossil eggshells from the Upper Cretaceous (Campanian) Fruitland Formation, New Mexico". Historical Biology, 23(01), 41-55. doi:10.1080/08912963.2010.499171

  1. ↑ Carr, T. D., & Williamson, T. E. (2010). "Bistahieversor sealeyi, gen. et sp. nov., a new tyrannosauroid from New Mexico and the origin of deep snouts in Tyrannosauroidea". Journal of vertebrate Paleontology, 30(1), 1-16. doi:10.1080/02724630903413032
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Lucas, S. G., Mateer, N. J., Hunt, A. P., & O’Neill, F. M. (1987). "Dinosaurs, the age of the Fruitland and Kirtland formations, and the Cretaceous-Tertiary boundary in the San Juan Basin, New Mexico". The Cretaceous-Tertiary Boundary in the San Juan and Raton Basins, New Mexico and Colorado. Geological Society of America Special Papers. Vol. 209. pp. 35–50. doi:10.1130/SPE209-p35
  3. ↑ Gates, T. A., Evans, D. C., & Sertich, J. J. (2021). 'Description and rediagnosis of the crested hadrosaurid (Ornithopoda) dinosaur Parasaurolophus cyrtocristatus on the basis of new cranial remains'. PeerJ, 9, e10669. doi:10.7717/peerj.10669
  4. ↑ 4,0 4,1 Fowler, D. W., & Fowler, E. A. F. (2020). "Transitional evolutionary forms in chasmosaurine ceratopsid dinosaurs: evidence from the Campanian of New Mexico". PeerJ, 8, e9251.doi:10.7717/peerj.9251
  5. ↑ Jasinski, S.E. & Sullivan, R.M. (2011) "Re-evaluation of pachycephalosaurids from the Fruitland-Kirtland transition (Kirtlandian, late Campanian), San Juan Basin, New Mexico, with a description of a new species of Stegoceras and a reassessment of Texacephale langstoni". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 53, 202-215.
  6. ↑ Williamson, T. E., & Brusatte, S. L. (2016). "Pachycephalosaurs (Dinosauria: Ornithischia) from the Upper Cretaceous (upper Campanian) of New Mexico: A reassessment of Stegoceras novomexicanum". Cretaceous Research 62: 29-43 doi:10.1016/j.cretres.2016.01.012
  7. ↑ Jasinski S. E. & Sullivan, R. M. (2016). "The validity of the Late Cretaceous pachycephalosaurid Stegoceras novomexicanum (Dinosauria: Pachycephalosauridae)". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 74: 107-115.
  8. ↑ Lehman T. M. (1998). "A gigantic skull and skeleton of the horned dinosaur Pentaceratops sternbergi from New Mexico". Journal of Paleontology, 72(5), 894-906
  9. ↑ Longrich, N. R. (2011). "Titanoceratops ouranos, a giant horned dinosaur from the late Campanian of New Mexico". Cretaceous Research, 32(3), 264-276. doi:10.1016/j.cretres.2010.12.007
  10. ↑ Evans, D. C., Larson, D. W., Cullen, T. M., & Sullivan, R. M. (2014). "“Saurornitholestes” robustus is a troodontid (Dinosauria: Theropoda)". Canadian Journal of Earth Sciences, 51(7), 730-734. doi:10.1139/cjes-2014-0073
  11. ↑ Lucas, S. G., Sullivan, R. M., & Spielmann, J. A. (2006). "The giant crocodylian Deinosuchus from the Upper Cretaceous of the San Juan Basin, New Mexico. Late Cretaceous Vertebrates from the Western Interior". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 245-248.
  12. ↑ Cossette, A. P., & Brochu, C. A. (2020). "A systematic review of the giant alligatoroid Deinosuchus from the Campanian of North America and its implications for the relationships at the root of Crocodylia". Journal of Vertebrate Paleontology, 40(1), e1767638. doi:10.1080/02724634.2020.1767638
  13. ↑ Lucas, S. G., Spielmann, J. A., Sullivan, R. M., & Caleb, L. (2006). "Late Cretaceous crocodylians from the San Juan Basin, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35, 249-252.
  14. ↑ 14,00 14,01 14,02 14,03 14,04 14,05 14,06 14,07 14,08 14,09 14,10 14,11 14,12 14,13 14,14 14,15 Sullivan, R. M., Jasinski, S. E., & Lucas, S. G. (2012). "Re-assessment of late Campanian (Kirtlandian) turtles from the Upper Cretaceous Fruitland and Kirtland Formations, San Juan Basin, New Mexico, USA". [w:] Brinkman, D. B., Holroyd, P. A., & Gardner, J. D. (red.). "Morphology and evolution of turtles". Dordrecht: Springer Netherlands, pp.337-387
  15. ↑ Joyce, W. G., Lyson, T. R., & Sertich, J. J. W. (2018). "A new species of trionychid turtle from the Upper Cretaceous (Campanian) Fruitland Formation of New Mexico, USA". Journal of Paleontology, 92(6), 1107-1114. doi:10.1017/jpa.2018.30
  16. ↑ Lichtig, A., & Lucas, S. (2018). "Neurankylus, a Cretaceous-Paleocene baenid turtle from North America". New Mexico Museum of Natural History and Science Bullefin, 79, 323-362.
Źródło: „https://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Fruitland&oldid=36943”