Protathlitis

Autor:

Kamil Kamiński

---

Protathlitis (protatlitis)
Długość	ok. 11 m
Dieta	mięsożerny (rybożerny)
Miejsce	Hiszpania - Castellon (formacja Arcillas de Morella)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 125-123 Ma wczesna kreda (barrem)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda ??Tetanurae ??Spinosauridae ??Baryonychinae
Rekonstrukcja przyżyciowa protatlitisa, jako przedstawiciela spinozaurydów. Autor: UnexpectedDinoLesson. Źródło: [2] 11 m Porównanie wielkości Protathlitis i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org

Wstęp

Protathlitis to prawdopodobnie wątpliwy rodzaj dość dużego spinozauryda, żyjącego we wczesnej kredzie na terenie obecnej Hiszpanii. Został on nazwany i opisany w 2023 r. Santosa-Cubedo i współpracowników. W analizie filogenetycznej, przeprowadzonej przez autorów, Protathlitis okazał się najprymitywniejszym członkiem kladu Baryonychinae.

Etymologia

Nazwa Protathlitis pochodzi z greki i oznacza „mistrz”. Upamiętnia ona zwycięstwo klubu piłkarskiego Villareal CF w Lidze Europejskiej w 2021 r. oraz stulecie jego istnienia obchodzone w 2023 r.

Materiał kopalny

Rekonstrukcja szkieletu Protathlitis, jako przedstawiciela spinozaurydów. Na czerwono zostały oznaczone znane elementy szkieletu. Autorzy: Andrés Santos-Cubedo, Carlos de Santisteban, Begoña Poza & Sergi Meseguer [1]

Holotyp to fragment prawej kości szczękowej (8ANA-109) oraz pięć kręgów ogonowych (3ANA-83, 4ANA43, 4ANA69, 4ANA76, 5ANA78). Materiał przypisany to pojedynczy ząb (ANA-11) oraz prawie kompletny ząb z częścią korzenia zębowego (IPS919), oznaczony jako cf. Protathlitis (Montealegre, Castillo-Visa i Sellés, 2024).

Szczątki okazu typowego znaleziono w osadach stanowiska Ana (formacja Arcillas de Morella, gdzie znaleziono szczątki licznych taksonów kręgowców, aczkolwiek położenie skamieniałości tworzących holotyp w jego obrębie jest nieznane

Budowa i ważność taksonu

Protathlitis był dość dużym spinozaurydem, zbliżonym rozmiarami do Suchomimus. Autorzy opisu wskazali jedną autapomorfię w budowie kości szczękowej, a także unikalną kombinację cech budowy kręgów ogonowych. Cau (online) nieoficjalnie zwrócił uwagę, że wspomniana autapomorfia nie może być porównana ze stanem obecnym m.in. u Baryonyx, Riparovenator czy Vallibonavenatrix. Z kolei budowa kręgów ogonowych zależna jest od pozycji konkretnego kręgu i może się zmieniać wzdłuż serii kręgów ogonowych, dlatego trudno porównać te cechyu poszczególnych baryonychinów. Tym samym diagnoza Protathlitis wydaje się dość wątpliwa.

Rauhut wraz ze współpracownikami (2025) zauważyli, że fragment kości szczękowej protatlisa nie przypomina kości szczękowych większości teropodów, w tym spinozaurydów; kręgi ogonowe zaś nie wykazywały cech diagnostycznych dla tej grupy (np . owalny zarys powierzchni stawowych kręgu zamiast prostokątnych). Dlatego też, paleontolodzy uznali ten takson za nomen dubium, prawdopodobnie chimerę dwóch różnych dinozaurów, w tym przynajmniej jednego teropoda.

Spis gatunków

Protathlitis	Santos-Cubedo, de Santisteban, Poza i Sergi Meseguer, 2023	? nomen dubium
P. cinctorrensis	Santos-Cubedo, de Santisteban, Poza i Sergi Meseguer, 2023	? nomen dubium

Bibliografia

Cau, A. (2023 online) [3].

Montealegre, A.; Castillo-Visa, O.; Sellés, A. (2024). "New theropod remains from the late Barremian (Early Cretaceous) of Eastern Iberian Peninsula". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology https://doi.org/10.1080%2F08912963.2024.2308220

Rauhut, O.W.M.; Canudo, J.I. & Castanera, D. (2025). "Revision of the theropod dinosaur Camarillasaurus cirugedae from the Early Cretaceous (Barremian) of Teruel province, Spain". Palaeontologia Electronica. 28 (3): 1–67. doi:10.26879/1543

Santos-Cubedo, A., de Santisteban, C., Poza, B. & Meseguer, S. (2023). "A new spinosaurid dinosaur species from the Early Cretaceous of Cinctorres (Spain)". Scientific Reports. 13 (1). 6471. doi:10.1038/s41598-023-33418-2.