Caletodraco

Autor:

Szymon Jagusztyn

---

Caletodraco (kaletodrako)
Długość	ok. 6 m
Wysokość	ok. 2 m
Masa	ok. 1 t
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Francja- region Normandia
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 100,5-98 Ma
Systematyka	Dinosauria Theropoda Ceratosauria Abelisauridae Brachyrostra Furileusauria
Rekonstrukcja przyżyciowa Caletodraco. Autor: Ddinodan. Źródło: Lee i in., 2022 [3] 6 m Porównanie wielkości Caletodraco i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ESaint Jouin Bruneval\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Saint Jouin Bruneval\n","link":"","lat":49.64999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":0.1666666666666699880838820035933167673647403717041015625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Caletodraco to rodzaj abelizauryda żyjącego na terenie dzisiejszej Francji około 100 milionów lat temu. Został odkryty w 2021 roku przez Nicolasa Cottarda, na którego cześć został nazwany. Co ciekawe, został odkryty na terenie dawnego morza, gdzie osady powstawały w odległości mniej więcej 100 kilometrów od najbliższego lądu.

Historia odkrycia

W 2021 roku Nicolas Cottard odnalazł u podnóża klifu w Normandii blok skalny, z którego wystawały kości. Dwa lata później, odnalazł on 2 blok, w którym również były zachowane skamieniałości. Przekazał swoje znalezisko badaczom i jak się okazało, pochodziły one od jednego zwierzęcia, a w kościach znajdujących się jednocześnie w dwóch blokach, zauważono jedynie niewielki ubytek tkanki. Okazały się one być szczątkami dinozaura.

Etymologia

Nazwa Caletodraco pochodzi od Kaletów- celtyckiego ludu zamieszkującego wybrzeże Normandii, szczególnie Pays de Caux, gdzie odkryto dinozaura oraz łacińskiego draco- smok. Epitet gatunkowy cottardi honoruje odkrywcę-Nicolasa Cottarda.

Materiał kopalny

Materiał kopalny składa się z niekompletnej kości biodrowej, kości krzyżowej, pierwszego kręgu ogonowego i kilku słabo kości- prawdopodobnie żeber. W drugim bloku odnaleziono również ząb teropoda, który (według autorów artykułu) może należeć do kaletodrako lub drapieżnika/padlinożercy.

Tafonomia

Dinozaur został odkryty w skale, jaką była kreda pisząca z pewnym udziałem glaukonitu. W drugim bloku został znaleziony również ząb rekina- kolejny dowód na morskie pochodzenie osadów. Szczątki tego dinozaura najprawdopodobniej zostały przetransportowane z mikrokontynentu Armoryki, położonego w odległości 100 km od miejsca depozycji osadów, według danych paleogeograficznych. Zaskoczyło to naukowców, ponieważ do tej pory materiał kopalny dinozaurów odkryty w morskich osadach okolic kanału La Manche był niewielki- zaledwie kilka kości ankylozaurów i ornitopodów. Badacze sugerują, że taka rzadka skamieniałość mogła się zachować dzięki działalności dużej rzeki, oraz południowo-wschodnim wiatrom, jakie występowały w tamtym czasie na tym terenie (tam również leżała Armoryka-patrz mapa). Wspomniany ząb rekina, który mógł żerować na padlinie abelizauryda jak i przyrośnięta do jednej z kości ostryga świadczą o dość długim czasie transportu.

Mapa paleogeograficzna z miejscem znalezienia Caletodraco Autor: Eric Buffetaut i in. [2]

Budowa i paleobiologia

Ząb ma cechy charakterystyczne dla abelizaurydów, aczkolwiek jego ułożenie obok miednicy kaletodrako nie pozwala wykluczyć, że pochodzi od żerującego na nim, innego przedstawiciela tej grupy teropodów. Cechy takie jak zrośnięte wyrostki kolczyste w kości krzyżowej, płaska górna powierzchnia kości biodrowej i jej zakończenie z wgłębieniem świadczą o przynależności tego teropoda do Abelisauridae, a cechy takie jak silnie zrośnięte, bez szwów kręgi krzyżowe czy rozciągnięte do tyłu wyrostki poprzeczne nawet do węższej grupy- Furileusauria. Co ciekawe, do tej zaawansowanej grupy mógł należeć również wcześniejszy europejski abelizauryd- Genusaurus, jednak jak w przypadku Caletodraco cechuje się on skąpym zapisem kopalnym. Niespodziewane odkrycie tego dinozaura polepszyło nasze rozumienie ewolucji europejskich abelizaurydów, jakim był początek późnej kredy. Odkrycie Caletodraco nastręczyło również nowych pytań- jako, że jest on furileuzaurem, byłbym on najstarszym przedstawicielem tej grupy, starszym o 10 Ma od wszystkich innych jej przedstawicieli, którzy są z Ameryki Południowej. Jak mogłoby dojść do takiej migracji w późnej kredzie?

Systematyka

Dzięki dosyć silnym przesłankom anatomicznym udało się zaklasyfikować kaletodrako do kladu Furileusauria, czyli zaawansowanych abelizaurydów, takich jak znany karnotaur czy aukazaur.

Paleoekologia

Niestety niewiele jesteśmy w stanie powiedzieć o środowisku życia kaletodrako- został on z niego poniekąd "wyrwany", co jednak pozwoliło na uniknięcie jego szkieletowi lądowej erozji, a następnie możliwość jego zbadania. Możemy się domyślać, że był on średniej wielkości drapieżnikiem, polującym na różne kręgowce.

Spis gatunków

Caletodraco	Buffetaut, Haiyan, Girard, Hoyez i Párraga, 2024
C. cottardi	Buffetaut, Haiyan, Girard, Hoyez i Párraga, 2024

Bibliografia

Buffetaut,E., Haiyan T., Girard J., Hoyez B., Párraga J. 2024. "Caletodraco cottardi: A New Furileusaurian Abelisaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Cenomanian Chalk of Normandy (North-Western France)" Fossil Studies 2, no. 3: 177-195. [4]