Caletodraco
Autor: | Szymon Jagusztyn |
Caletodraco (kaletodrako) | |||||
---|---|---|---|---|---|
Długość | ok. 6 m [1] | ||||
Wysokość | ok. 2 m (w biodrach) [2] | ||||
Masa | ok. 1 t [2] | ||||
Dieta | mięsożerny | ||||
Miejsce | Francja - Normandia | ||||
Czas |
ok. 100,5-98 Ma[3] | ||||
Systematyka | Dinosauria | ||||
![]() Rekonstrukcja przyżyciowa Caletodraco. Autor: Ddinodan. [3]
Porównanie wielkości Caletodraco i człowieka. | |||||
Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Leaflet | © OpenStreetMap |
Wstęp
Caletodraco to rodzaj abelizauryda żyjącego na terenie dzisiejszej Francji około 100 milionów lat temu. Został odkryty w 2021 roku przez Nicolasa Cottarda, na którego cześć otrzymał nazwę gatunkową. Co ciekawe, został odkryty na terenie dawnego morza, gdzie osady powstawały w odległości mniej więcej 100 kilometrów od najbliższego lądu.
Historia odkrycia
W 2021 roku Nicolas Cottard odnalazł u podnóża klifu w Normandii blok skalny, z którego wystawały kości. Dwa lata później, odnalazł on drugi blok, w którym również były zachowane skamieniałości. Przekazał swoje znalezisko badaczom i jak się okazało, pochodziły one od jednego zwierzęcia, a w kościach znajdujących się jednocześnie w dwóch blokach, zauważono jedynie niewielki ubytek tkanki. Okazały się one być szczątkami dinozaura.
Etymologia
Nazwa Caletodraco pochodzi od Kaletów - celtyckiego ludu zamieszkującego wybrzeże Normandii, szczególnie Pays de Caux, gdzie odkryto dinozaura oraz łacińskiego draco - smok. Epitet gatunkowy cottardi honoruje odkrywcę skamieniałości, Nicolasa Cottarda.
Materiał kopalny

Materiał kopalny (MHNH 2024.1.1) składa się z niekompletnej kości biodrowej, kości krzyżowej, pierwszego kręgu ogonowego i kilku słabo zachowanych kości- prawdopodobnie żeber. W drugim bloku odnaleziono również ząb teropoda, który (według autorów artykułu) może należeć do kaletodrako lub drapieżnika/padlinożercy.
Tafonomia

Dinozaur został odkryty w skale, jaką była kreda pisząca z pewnym udziałem glaukonitu. W drugim bloku został znaleziony również ząb rekina- kolejny dowód na morskie pochodzenie osadów. Szczątki tego dinozaura najprawdopodobniej zostały przetransportowane z mikrokontynentu Armoryki, położonego w odległości 100 km od miejsca depozycji osadów, według danych paleogeograficznych. Zaskoczyło to naukowców, ponieważ do tej pory materiał kopalny dinozaurów odkryty w morskich osadach okolic kanału La Manche był niewielki - zaledwie kilka kości ankylozaurów i ornitopodów. Badacze sugerują, że taka rzadka skamieniałość mogła się zachować dzięki działalności dużej rzeki, oraz południowo-wschodnim wiatrom, jakie występowały w tamtym czasie na tym terenie (tam również leżała Armoryka-patrz mapa). Wspomniany ząb rekina, który mógł żerować na padlinie abelizauryda jak i przyrośnięta do jednej z kości ostryga świadczą o dość długim czasie transportu.
Budowa i paleobiologia
Ząb ma cechy charakterystyczne dla abelizaurydów, aczkolwiek jego ułożenie obok miednicy kaletodrako nie pozwala wykluczyć, że pochodzi od żerującego na nim, innego przedstawiciela tej grupy teropodów. Cechy takie jak zrośnięte wyrostki kolczyste w kości krzyżowej, płaska górna powierzchnia kości biodrowej i jej zakończenie z wgłębieniem świadczą o przynależności tego teropoda do Abelisauridae, a cechy takie jak silnie zrośnięte, bez szwów kręgi krzyżowe czy rozciągnięte do tyłu wyrostki poprzeczne nawet do węższej grupy - Furileusauria. Co ciekawe, do tej zaawansowanej grupy mógł należeć również wcześniejszy europejski abelizauryd - Genusaurus, jednak jak w przypadku Caletodraco cechuje się on skąpym zapisem kopalnym. Niespodziewane odkrycie tego dinozaura polepszyło nasze rozumienie ewolucji europejskich abelizaurydów z początku późnej kredy. Odkrycie Caletodraco nastręczyło również nowych pytań - jako, że jest on furileuzaurem, byłbym on najstarszym przedstawicielem tej grupy, starszym o 10 Ma od wszystkich innych jej przedstawicieli, którzy pochodzą z Ameryki Południowej. Jak mogłoby dojść do takiej migracji w późnej kredzie?
Systematyka
Dzięki dosyć silnym przesłankom anatomicznym udało się zaklasyfikować kaletodrako do kladu Furileusauria, czyli zaawansowanych abelizaurydów, takich jak znany karnotaur czy aukazaur.
Paleoekologia
Niestety niewiele jesteśmy w stanie powiedzieć o środowisku życia kaletodrako - został on z niego poniekąd "wyrwany", co jednak pozwoliło na uniknięcie jego szkieletowi lądowej erozji, a następnie dało możliwość jego zbadania. Możemy się domyślać, że był on średniej wielkości drapieżnikiem, polującym na różne kręgowce.
Spis gatunków
Caletodraco | Buffetaut, Haiyan, Girard, Hoyez i Párraga, 2024 |
C. cottardi | Buffetaut, Haiyan, Girard, Hoyez i Párraga, 2024 |
Bibliografia
Buffetaut, E., Haiyan T., Girard, J., Hoyez B., & Párraga J. (2024). "Caletodraco cottardi: A New Furileusaurian Abelisaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Cenomanian Chalk of Normandy (North-Western France)". Fossil Studies. 2 (3): 177–195 doi:10.3390/fossils2030009
- Skocz do góry ↑ Buffetaut i in., 2024
- ↑ Skocz do: 2,0 2,1 Na podstawie podobieństwa rozmiarów do Skorpiovenator (Buffetaut i in., 2024). Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
- Skocz do góry ↑ Strefa amonitowa Mantelliceras dixoni